Çin'in Yunnan Eyaleti Ve Lijiang

Yunnan, Çin’de yer alan 23 eyaletten biri. Güney Çin’de yer alan Suchuan ve Guizhou eyaletleri ile birlikte Çin’in en meşhur eyaletleri arasında yer alıyor. Çünkü Mao, “Büyük Yürüyüş”ü sırasında bu eyaletlerden geçmiştir.

Yunnan,  kuzeybatıda Tibet, kuzeyde Sincan, doğuda Guangxi Zhuang ve Guizhou, batıda Myanmar, güney ve güneydoğuda ise Laos ve Vietnam ile komşudur. Çin'in sekizinci büyük yönetim bölgesi olan Yunnan eyaleti Laos, Myanmar ve Vietnam’la yaklaşık 400 kilometrelik ortak sınıra sahiptir. En güzeli de bu ülkelere, 24 saat içinde geri dönmek kaydıyla geçiş serbesttir.

Toplam nüfusu 42 milyon olan bölgenin merkezi Kunming'dir.

Yunnan eyaleti Çin’in hem coğrafi hem de etnik bakımdan en çeşitli bölgesidir. Çin’de yaşayan 56 etnik grubun 25’i bu bölgede yerleşmiştir. Naxiler bölgedeki en büyük etnik gruptur.

Yunnan’ın kelime anlamı “Güzel Bulutlu Güney”dir. Eyaletin en ilgi çekici ve tarihi yerleşim bölgesi ise 3 aralık 1997 senesinden bu yana UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer alan Lijiang kentidir.

Biz de Yunnan’ı keşfe Lijiang’dan başlayacağız.

THY ile direkt olarak Hong Kong’a uçuyoruz. Orada yaptığımız kısa bir bekleme ardından ise iç hatlar ile Lijiang’a aktarma yapıyoruz. Tabii uzun saatler süren bu yolculuk bir hayli yorucu. Akşam üstü saatlerde Lijiang’a ulaştığımız için merak dolu gözlerle etrafı gözlemleyerek otele ulaşıyoruz. Havaalanı ile şehir merkezi arası yaklaşık 37 kilometre. Bu gezi oldukça ilginç olacak gibi görünüyor. Ama ilk geceyi enerjiyi tekrar toplamak adına uyuyarak geçiriyoruz.

Çin’in Venedik’i olarak anılan Lijiang kenti, Jinsha Nehri'nin yukarı havzasında yer alıyor. Kent ilk olarak 13. Yüzyılda Yuan Hanedanlığı’nın ilk dönemlerinde kurulmuş. Yuhe Nehri ve kolları üzerinde yer alan 354 köprüleri, kanalları ve daracık sokakları ile gerçekten Venedik’i andırıyor.

Deniz seviyesinden 2.400 metre yükseklikte yer alan Lijiang kenti tamamen dağlar ve nehirler ile çevrili. Ancak bölge Yunnan, Tibet ve Sincan arasında ulaşımı bağlayan bir kavşak durumunda olduğundan tarih boyunca ticarette bir merkez olmuş. Günümüzde de bu kentte ticaretin merkezi Sifang Sokağı. Ancak öyle avrupa’daki gibi iş merkezleri gökdelenler gelmesin aklınıza... Burası ticaret merkezi de olsa renkli dar sokaklar, kanallar ve ağaçlar süslüyor etrafı.

Lijiang'ın kuzeyinde Yulong Dağı yükseliyor. Bu taraftaki en önemli şelale ise Yuquan şelalesi. Yerel halk Yulong dağı hakkında "Bir dağda dört mevsim, 10 metrede bir farklı hava durumu var" dermiş. Bu dağ aynı zamanda büyük bir doğal su barajı.

Yunnan en çeşitli etnik kökeni barındıran eyalet demiştim ya, Lijiang kenti de Qiang milliyeti soyundan gelen Naxi’lerin ana merkezi durumunda. Yunnana eyaleti genelinde 200.000 Naxi, Lijiang’da ise 20.000 Naxi yaşamaktadır. Tabii sadece Naxi’ler değil çok çeşitli etnik kökene mensup topluluklar var burada. Bu da kentin tarihsel ve kültürel olarak renkliliğini sunuyor ziyaretçilere. Lijiang, Çin’deki en turistik yerlerden biri. Günümüzde daha çok iç turizm ağırlıktaymış, ancak çok kısa süre içinde yabancı turistlerin kültürel gezilerinde önemli bir merkez olacağı çok açık.

Lijiang'da yaşayan Naxi’ler tarih boyunca eğitim ve kültüre büyük önem vermişlerdir. Sanki Naxi toplumunda yetişen bireylerin her biri bir sanatçıdır. Ya resim yaparlar, ya şiir yazarlar ya müzik ile ilgilenirler... ama her birinin kendine has bir yeteneği vardır.

Lijiang bölgesinin en önemli özelliği kendine özgü ve nesilden nesle aktarılan resim yazısı "Dongba Yazısı”na sahip olmasıdır. Naxi dilinde Dongba’nın anlamı “Bilge”dir. Bu yazı Naxi’lerin tarihten bu yana yerel dinlerini, kültür ve geleneklerini günümüze kadar taşımış olan ve günümüze kadar korunmuş olan tek resim yazısı olmasıdır. Dongba resim yazısı kağıt ve keten kumaşlar üzerine yazılıyor. Önce resmin ana hatları bambu kalemlerle çiziliyor, ardından doğal boyalar ile renklendiriliyor. Günümüzde 20.000 civarındaki eski Dongba kitabı Çin, Avrupa ve ABD’deki bazı kütüphaneler ve müzelerde korunmaktadır.

Hala bu sanatı yaşatan genç Dongba ressamları, 1980’lerde eski Dongba sanatçılarının eserlerini yeniden yorumlayarak buna çağdaş bir hava katmışlar. Bu eserler Amerika, Japonya ve Kore’de sergilenmiş ve çok büyük ilgi görmüş. Dongba Kültürü de aynı Lijiang kenti gibi Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor.

Günümüzde bir Dongba ressamına bir kağıda isim yazdırmanız bile yaklaşık 25 dolar tutuyor.

Diğer önemli geleneklerinden biri de "Eski Naxi müziği"dir. Lijiang’daki bayramlar da oldukça renkli ve hareketli geçmektedir. Bu bayram ve festivallerde halk dansları yapılır ve yöresel şarkılar söylenir.

Naxi’lerin inanışları da kendilerine özgü. Şamanları ve totemleri var. Totemleri aynı Kızılderililerin totemlerine benziyor. Bir taraf Asya, Bir taraf Kuzey Amerika. Muhtemelen eski çağlarda bi iki kıta birleşikken birbirlerinin kültürlerinden etkilenmişler. Bu totemlerin en yoğun bulunduğu bölge ise Lijiang’ın 15 kilometre mesafedeki ve deniz seviyesinden 4.500 metre yükseklikteki Jade Su Köyü. Buraya gitmek için önce teleferikle 2.968 metreye çıkılıyor. Oradan sonra virajlarda kıvrıla kıvrıla ormanlık alan içinden ilerliyorsunuz. Köyde Naxi’lerin yöresel kıyafetlerinden giyip fotoğraf çektirebilirsiniz. Aynı zamanda meydanda yer alan tahta tavanlar buraya asılan adak tahtaları yer alıyor. Bu Adak yerlerinden daha sonra Lijiang merkezindeki çarşıda da gördük. Bu köyde yaşayan Naxi’ler ruhların totemleri ile ünlü bu bölgeyi terk etmediğine inanıyorlarmış. Bu nedenle bazı dönemlerde gece ay ışığında elele dans ediyorlarmış.

Lijiang kentinde evler genelde tahta, taş ve çamurdan yapılmıştır. Biraz Tibet’teki evlere benziyorlar yapı olarak. Üzeri motiflerle işlenmiş kırmızı tuğla kullanımı ağırlıkta. Evlerin özellikle giriş kapıları ve pencereleri çok süslü. Üzerinde kaligrafik yazıların yer aldığı kapıların hepsi birbirinden özel. Evlerde yaşayan kişilerin odalara yerleşimi ise oldukça değişik. Güneye bakan odalarda yaşlılar, doğu ve batıya bakan odalarda ise gençler kalıyormuş. Evlerin damlarında ise eski Çin’e özgü balık figürleri yer alıyor. Bu figür, eski Çin geleneğine göre uğur getiriyormuş.

Bu evlerin büyük kısmı 1996’da meydana gelen deprem sonucunda yıkılmış ve ardından Unesco’nun desteği ile eski haline uyumlu olacak şekilde yeniden inşa edilmiş.

Kentin en önemli ve turistik bölgesi eski kent merkezi. Bu bölgenin girişinde 2 tane su değirmeni bulunuyor. Eski kentin kırmızı tuğladan örülmüş duvarlarında Çin’in etnik topluluklarına has duvar kabartmaları ve resimleri yer alıyor.

Eski kent meydanı bir hayli kalabalık, dar ve tarihi sokaklar hep bu meydana çıkıyor. Meydanda at kiralayarak, eski kent merkezini at üzerinde de gezebiliyorsunuz. Her yerden ince bir müzik sesi geliyor bu da görsellikle sesi birleştirerek muhteşem bir ortam yaratıyor. Evet kesinlikle başka bir diyardayız.

Meydanda bir de tahta bir tavan var. Bu tavan tahtalar ile adakların adandığı bir adak tavanı. Yaklaşık 10 Yuan vererek bir tahta alıp, dileğinizi bu tahtaya yazıyor ve buraya asıyorsunuz.

Daracık sokaklardan yürüyerek çarşısına doğru ilerliyoruz. Bu bölgede özellikle mücevher işçiliği, bakırcılık, deri işlemeciliği ve kumaş dokumacılığı yaygın. Özellikle de Naxi’lerin yaptığı kumaş dokumalarından ufak bir parça da olsa hatıra olarak almalısınız. Çarşıda Çin’in büyük kentlerinin tam zıttı hakim. Çarşı boyunca yer alan 2 katlı ahşap evler hep bir örnek yapılmış. Etrafta insanın gözünü rahatsız edebilecek tabela, reklam falan da yok. Her şey çok düzenli ve sade. Dükkanların önüne çıkma usulü kurulmuş tezgahlar da yok burada. Çarşıdaki en hareketli sokaklardan biri Yabancılar sokağı olarak bilinen Xinhua. Buradaki kafelerde keyifli vakit geçirebilirsiniz. Çarşıdaki dükkanlar gece saat 22:00’de kapanıyor. Bu sokaktaki kafeler ise 24:00’e kadar açık.

Çarşının sonunda ise Barlar sokağı yer alıyor. Burası kırmızı Çin fenerleri ile aydınlatılmış ve birbirine köprülerle bağlı daracık sokakların bulunduğu bir bölge. Burası hem yurtdışından gelen turistlerin hem de Çinli gençler’in çok rağbet ettiği bir yer. Ufak bir yerleşim olsa da buradaki gece hayatı şaşırtıcı derecede hareketli.

Lijiang'da merkezi konumda bulunan ve harika kahvaltısı ile konaklamak için tercih edilebilecek Lijiang Lake House ve Happy Life Inn otelleri mevcut.

Ertesi gün Lijiang’daki Mu Ailesi’nin konutunu ve çevresindeki yerleşimleri ziyaret edeceğiz.