1. Bakü Bulvarı
Bakü sizi ilk olarak mimarisiyle büyüleyecek. Biz burada ne kadar anlatsak boş. Siz kendiniz gidip gezmeli ve gözlerinizle görmelisiniz bu enfes şehir planlamasını. Türk Hava Yolları'nın günlük dört seferiyle Bakü'ye rahatlıkla ulaşabilirsiniz. 15. yüzyıldan kalma Şirvanşahlar Dönemi tarihî dokusuyla, 19. yüzyıl Sovyet yapıları ve de 21. yüzyıl modern yapıları gerçek bir harmoni oluşturuyor. Her ne kadar SOCAR Kulesi, Alev Kuleleri gibi yapılar şehrin siluetinde modern işaretler verse de Bakü sokaklarında dolaşırken yeni yapılan binaların gerek mimari tarz, gerek kullanılan malzeme ve plan olarak eski mimariyle kardeş yapılandığını görüyorsunuz. Eski kentle yeni yapılandırılan Bakü ortak bir şarkı söylüyor sanki. Bunun en güzel örneğini de Bakü Bulvarı boyunca göreceksiniz. Hazar Denizi kıyısı boyunca uzanan bulvarda Deniz Kenarı Millî Parkı gün boyu şehir sakinlerinin ve turistlerin sakin ve keyifli zaman geçirmelerine büyük imkân tanıyor.
2. Nizami Caddesi
Her şehirde o şehrin kalbinin attığı bir nokta vardır ya hani Paris’te Champs Elysées ya da (bir zamanlar mı desek?) İstanbul’da İstiklal Caddesi gibi… İşte Bakü’de bu olsa olsa Nizami Caddesi olabilir. Gündüzü ve gecesi ayrı güzel bu cadde günün her saatinde Bakülülerin gözde gezi alanı. Lüks giyimden tutun kitapçılara kadar çeşitli alışveriş durakları ve hemen her köşede rastlayabileceğiniz Türk restoranları da dâhil çeşitli kafe, bar ve restorana da ev sahipliği yapıyor Nizami Caddesi.
3. Dağüstü Park
Pek fazla rehberde adı geçmez belki ama gelin siz bizi dinleyin ve Bakü’de gezilecek yerler listenize Dağüstü Park’ı mutlaka ekleyin. Bir kere Bakü’nün en iyi manzarası kesinlikle buradan görülebilir. Aşağıya baktığınızda Hazar Denizi’nin kıyısındaki güzel Bakü şehri, yukarı baktığınızda, hele bir de akşam saatleriyse, rengârenk Alev Kuleleri’nin büyüleyici manzarası. Biz Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını bekleyen bir de sürpriz var burada. 1918’de Nuri Paşa önderliğinde şehit olan Türkiye Türkü ve Azerbaycan Türkü askerlerin anısına yaptırılmış “Şehitler Hiyabanı”.
4. Alev Kuleleri
Petrol ve doğalgaz Bakü’nün bir gerçeği. Azerbaycan’ın önemli gelir kaynaklarından olan petrol ve doğalgaz 181 metre yükseklikteki bu kulelere de esin kaynağı olmuş. Kültür merkezi ve rezidans olarak hizmet veren kulelerin mühendisliği de Türk mühendisler tarafından yapılmış. Alev Kuleleri gece saatlerinde yapılan led gösterileriyle oldukça ilgi çekici yapılar. 2008’de yapılmış bu modern binalar çoktan Bakü’nün simgelerinden olmuşlar bile.
5. Halı Müzesi
Azerbaycan Türkçesindeki orijinal adıyla Azerbaycan Halçası Muzeyi. Bizim “halı” olarak kullandığımız kelime Azerbaycan Türkçesinde “halça” olarak geçiyor. 1967’de kurulmuş bu müzede Azerbaycan’ın dört bir tarafından sanat eseri niteliğindeki halı örnekleri olduğu kadar, halıların yapımı, malzemesi, halı yapım kültürüyle ilgili bilgilendirici bolca da malzeme var. Müze 2014 yılında eski binasından Hüseynov Caddesi’ndeki halı şeklinde tasarlanmış ilginç mimarili modern yeni binasına taşınmış. Pazartesileri kapalı, onun dışında 10.00-18.00 arası ziyaret edebilirsiniz. Kimileri pek müze gezmeyi sevmez biliyoruz. Ama bu müze pek çok kişi için bir istisna olacaktır, söz veriyoruz.
6. İçeri Şehir Sokakları
Azerbaycan Türkçesiyle söyleyince İçeri Şeher 2000 yılında Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile birlikte UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne girmiş. Girdiği kadar da var çünkü bu surların içerisinde yalnızca tarihî binaların arasındaki keyifli sokaklar değil, aynı zamanda köklü bir tarihten kalan eserler yer alıyor. İçeri Şeher’i Bakü’deki Sultanahmet olarak düşünebilirsiniz. Burayı görmeden Bakü’yü gezmiş sayılmazsınız. Köşe başlarında hediyelik eşya dükkânları, geleneksel yemeklerin sunulduğu restoranlar ve sanat galerileri bu bölgeyi tam bir eski şehir merkezi haline getirmiş. Oldukça turistik olmasına rağmen hayattan bağı kopmuş bir yer değil. Zira bölgede gezerken hukuk büroları, doktor muayenehaneleri ve ofislere de rastlamak mümkün. Ama bizim yaşadığımız en güzel tecrübe sanat galerilerini gezmekti.
7. Şirvanşahlar Sarayı
Bakü başta olmak üzere Azerbaycan’ın önemli bir kısmında 700 yıla yakın hüküm sürmüş Şirvanşahlar Hanedanı’nın sarayı burası. UNESCO Dünya Kültür Miras Listesi’nde olması bile burayı ziyaret etmek için başlı başına bir sebep. İçeri Şehir’in batı tarafında bir tepeye yerleşmiş sarayı 15. yüzyılda 1. İbrahim Şirvan’ın ya da 1. Halilullah’ın yaptırdığına inanılıyor, bir kesinlik yok. Ama kesin olan o ki hamamlar, türbeler ve sarayın kendisinden ibaret bu saray kompleksi yağmalar sonucunda içindeki muhteşem çiniler kaybetmiş olsa da bugün hala bütün güzelliğiyle Bakü’nün en görmeye değer yerlerinden biri.
8. Kız Kulesi
Eskiden, Hazar Denizi bugünkü Bakü şehir yerleşkesinin kara kısmında kalan ortalarına kadar geliyormuş. Bunu anlamanın en iyi yolu da UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nin diğer Bakü üyesi olan 28 metre yükseklikteki Kız Kulesi’ni ziyaret etmek. Kulenin hangi amaçla yapıldığı net olarak bilinmiyor ancak kimi 12. yüzyılda yapıldığını kabul ediyor, kimileri ise Sümerlere kadar dayandıran iddialara sahip. Kulenin güneydoğu yönündeki çıkma ise zamanında buraya kadar ulaşmış olan Hazar Denizi’nin dalgaları kuleyi yıkmasın diye bir dalgakıran görevi görmesi için yapılmış.
9. Ateşgah
İslam’dan önce İran’dan Hindistan’a kadar uzanan büyük bir coğrafyada olduğu gibi bugünkü Azerbaycan’ın olduğu bu bölgede de Zerdüştlük dini oldukça yaygınmış. Zerdüştlük ya da Mecusilik olarak bilinen bu din yaygın olarak ateşe tapmak olarak anlaşılsa da aslında özünde yalnızca ateş değil, doğadaki 4 temel bileşenin hepsini kutsal kabul eden eski bir inanış. Toprak, su, hava ve ateş bu dine göre kutsaldır ve kirletilmemesi gerekmektedir. Geçmişte neft ismiyle bilinen petrol yataklarının ortasında, Bakü’nün 30 km kadar dışında ise tarihten eski zamandan beri yanan bir ateş olduğu bilinir. Yer altından doğal olarak çıkan gazın yanması sonucu olan bu ateş Zerdüşt dinine inananlara kendiliğinden yandığı için büyük bir hikmet olarak görünür ve burada 7. yüzyılda tapınmaya, ayinler düzenlemeye başlarlar. 17. yüzyılda ise İpek Yolu tacirlerinin yaptırdığı odalardan oluşan mabet bugün bir müze olarak ziyaretçilere açık. Buradaki ateş artık doğal yollardan yanmıyor, yalnızca gösteri amacıyla doğalgaz tertibatıyla yanar durumda tutuluyor.
10. Yanardağ
Bakü’yü merkez alın, 170 km yarıçapında bir havzada çok geniş petrol ve doğalgaz rezervleri var. Hatta öyle ki Bakü içerisinde 10-20 metrelik bir çukur kazdığınızda açığa çıkan doğalgazın kokusunu duyuyorsunuz. İşte bu gazın en yüksek basınçla çıktığı yerlerden biri de Bakü’nün 30-40 km dışında bir noktada yer alıyor. Burada doğalgaz hızla çıkıp havadaki oksijenle temas ederek yanıyor. Yani aslında burada yüzlerce, binlerce yıldır hiç sönmeyen, hatta söndürülemeyen bir ateş var. Bölge halkı da buna en yakışan ismi veriyor buraya: Yanardağ! Yanardağ’a bölgeden turlarla gelebilirsiniz. Bir ateş dışında görecek fazla bir şey yok ancak bu ateşin varlığı bile insanın şahit olması gereken bir hadise.
11. Gobustan
Bugüne kadar gördüğünüz en eski sanat eseri ne kadar eskiydi? Peki, 40 bin yıla ne dersiniz? Bakü’nün içinde yeteri kadar zaman geçirdiyseniz ve biraz da çevreyi gezmek istiyorsanız Ateşgah ve Yanardağ dışında bir alternatifiniz de Gobustan. Burada göreceğiniz kayalara oyarak çizilmiş 6.000 kadar resim Buzul Çağı’ndan hemen sonraki ıslak dönemde yapılmış. Tabii ki burası da bir UNESCO Dünya Kültür Mirası.
12. Çamur Volkanları
Gobustan’ın hemen yakınında ise başka bir doğa olayına tanık olabilirsiniz. Dedik ya Bakü’nün, Azerbaycan’ın taşı toprağı petrol ve doğalgaz diye, işte bu gaz, petrol ve yer altı suyunun çıkışı yer yer volkanlar oluşturuyor. Bunların en önemlilerinden biri de işte bu noktada. Yolu biraz çetrefilli olsa da çamur volkanları, özellikle bir kabarcık çıkardığı anı gördüğünüzde buraya kadar geldiğinize değdiğini hissettiriyor size.
