Ülkelerden Dünya Mirasları 10

Tek bir yazıda ülkelerin tüm dünya miraslarına yer vermemiz bir hayli zor olacağı için bu içeriğimizde alfabetik olarak yalnızca Tayland'ın, Tunus'un, Türkiye'nin, Türkmenistan'ın ve Uganda'nın dünya miraslarını sizlerle paylaşacağız. Hepinize keyifli okumalar dileriz.

Tayland

Uzakdoğu’ya gidenlerin gözdesi olan Tayland, Hindiçin yarımadasının orta kısmında bulunan bir krallık. 

Yılda 20 milyondan fazla turistin ziyaret ettiği ülkenin, toplam gelirlerinin % 7’sini turizm sektörü oluşturuyor. 

Eski adı Siyam olan ülkede 40 bin yıldır yerleşimin olduğu bilinmekle birlikte bu durum UNESCO miras değerlerine de yansımıştır. 

Başkentin 85 kilometre kuzeyinde bulunan Ayutthaya eski Siyam Krallığı’nın bir başkenti. 1767 yılında Burmalılar tarafından istila edilen kent harabeye çevrilmiştir. 

Siyam Krallığı’nın bir diğer başkenti Sukhothai, 1200'lü yıllarda kurulmuş Kamboçya asıllı bir kent. Sukhothai 200’ü aşkın tarihi eserin bulunduğu bir parkta koruma altına alınmış. 

Dong Phayayen - Khao Yai Orman Kompleksi Tayland’ın kuzeydoğusundaki dağlık arazide yer alan milli parklar bütünüdür. 

Yıllık 700 binden fazla ziyaretçi alan kompleks 5 adet milli parkı kapsar ve 6800 kilometrekarelik bir alan üstüne kuruludur. 

Tayland’ın kuzeybatısında kalan Thungyai-Huai Kha Khaeng Doğal Yaşam Koruma Alanları, pek çok endemik bitkiye ve primat türüne ev sahipliği yapar. 

1966 yılında keşfedilen ve akabinde çalışmalara başlanan Ban Chiang Arkeolojik Alanı, Güney Doğu Asya’daki en önemli tarihöncesi yerleşimlerden biri olarak kabul edilmektedir. 

Bronz çağından eserlerin, bilhassa toprak kapların bulunduğu bölgede ilk yerleşimin M.Ö. 4000’lerde olduğu sanılmaktadır..

Tunus

Afrika’nın en kuzeyinde bulunan Tunus, Avrupa’dan sadece 140 kilometre uzaklıkta bulunur. Hâkim iklim örtüsünün çöllerden meydana geldiği ülke 1956 yılında bağımsızlık kazanmıştır. 

Kartaca uygarlığının merkezi olan Tunus, 1574-1881 yılları arasında Osmanlı himayesinde kalmış ve ardından Fransızlara devredilmiştir. 

Fenikeliler tarafından kurulan antik kent Kartaca, Roma’nın Afrika’da ki en önemli kenti olmuştur. 698 yılında Müslümanlar tarafından istila edilmiş ve yıkılmıştır. 

Kolezyum’u andıran görüntüsüyle El Jem Amfitiyatrosu, 1700 yıllık geçmişe sahip olup, 60 bin kişi kapasiteliydi. 

700’den fazla eseri bünyesinde barındıran Tunus’un eski şehri ve Kaleiçi bölgeleri, gerek Osmanlı, gerekse erken dönem İslam mimarisinden örnekler sunar. 

Tunus gibi Susa şehri de Kaleiçi’nde yer alan sarayları ve arasta çarşısıyla Akdeniz kıyısında bir kıyı kentidir. 

Kayravan 7. yüzyılda İslam topraklarına katılmıştır. İslam eserlerinin ilk örneklerinin verildiği şehir koruma altına alınmıştır. 

Kuzey Tunus’ta 65 hektarlık bir arazide bulunan bir Roma kalıntısı olan Dugga, 2500 yıllık bir geçmişe sahip Finike ve Roma şehridir. 

Kartacalılara ait Kerkuane Şehri ve Mezarlığı antik çağdan kalan en iyi saklanmış kalıntılardır. Kartaca Savaşı sonrası terk edilen şehir mozaiklerle bezelidir. 

Baraj yapımı sonrası tehlikeye giren Ichkeul Milli Parkı, aynı adı taşıyan göl ile pek çok kuş türünün göç yolları üstünde bulunur. 

Türkiye

Tarih öncesi ve sonrasında pek çok topluluğun kesişim noktası olan Küçük Asya, bünyesinde bu devletlerden hatıralar barındırıyor. 

50’den fazla devletin yaşadığı, savaştığı, eserler bıraktığı bu coğrafyada onları sahiplenmek şu günlerde ülkemize düşmüş ve 13 eserle UNESCO miras listesine girmiş. 

1985 yılında tarihi, kültürel ve doğal dokusuyla ülkemizin ilk miras öğesi olan Göreme Tarihi Milli Parkı ve Kapadokya’nın Kayalık Alanları, içinde bulunan erken Hristiyanlık eserleriyle de başka bir boyuta sahip.

Tüfe oyulmuş kiliseler, yer altı şehirleri, mahzenler ve başlı başına peri bacaları, buradaki jeomorfoloji ve tarihi etnolojik yapı parkın zenginliklerini göstermektedir. 

Sivas’ın Divriği ilçesinde bulunan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, 1228 yılında Mengücekliler tarafından inşa ettirilmiş. 

Evliya Çelebi’nin de çokça methettiği kompleks ve özellikle kapısı, kendi tabiriyle; “üstad, kapı ve duvarları nakış bukalemun eylemiş”. 

İki kıtayı birleştiren şehir İstanbul ve şehrin tarihi mekânları, dönem, medeniyet ayrımı yapmaksızın listeye dahil olmuş. 

Galata Köprüsü ile Sarayburnu arasında kalan alanın özellikle koruma altına alındığı bölge tarihi yarımadaya işaret ediyor.

Çorum-Boğazkale sınırları içinde yer alan Hattuşaş, M.Ö. 17-13. yüzyıllar arası Hitit İmparatorluğu’na başkentlik yapmış. 

Kommagene Krallığı tarafından M.Ö. 62 yılında Nemrut Dağı’na pek çok Yunan, Pers tanrılarının heykelleri dikilmiştir.

Helenistik ve erken Hristiyanlık dönemlerine ait kalıntılar içeren Hierapolis arkeolojik kenti ve kalsiyum oksit içeren suların oluşturduğu Pamukkale travertenleri çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiğine inanılan şifalı suları ile de ünlüdür. 

Fethiye-Kaş karayolunun 65 ve 70. kilometrelerinde kurulan Ksantos-Letoon Antik Kentleri Likya’nın önemli sahil kentleri olmuşlardır. 

Likya’nın başkenti Ksantos ve Zeus’un karısına armağan edilen Letoon’a ait pek çok eser 1840 yılında British Muesum’a götürülmüştür. 

Yaklaşık 6000 yıllık bir geçmişi olan Safranbolu 1400'lü yıllardan bu yana Türklerin elinde olup, geleneksel şehir dokusu, Türk kentsel tarihinin bozulmamış bir örneği olarak bütünüyle sit alanı ilan edilmiştir.

Homeros’un İlyadası'nda bahsi geçen Troya Savaşı’nın gerçekleştiği antik kent olan Truva, 3000 yıl boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. 

16. yüzyılda Mimar Sinan tarafından II. Selim adına yaptırılan Selimiye Camii ve Külliyesi, pek çok dini imgeyi bünyesindeki eserlerde barındırır. 

9000 yıl önce ilk yerleşimlerin görüldüğü Çatalhöyük, Konya-Çumra İlçesinin 11 km kuzeyinde bulunur. Dünyanın en eski yerleşmelerinden biri olan alan aynı zamanda dönemin metropoliten kentlerindendir. 

Tarih öncesi dönem ile Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinden eserlerin bir arada olduğu Pergamon (Bergama) şehri, Almanlar tarafından keşfedildiğinden çoğu eser Berlin’de sergilenmektedir. 

Osmanlı’nın temellerinin atıldığı Bursa etrafı ve Osman Bey tarafından kurulan Cumalıkızık Köyü, geleneksel sivil mimari ve tarihi Osmanlı eserleriyle koruma altına alınmıştır. 

Türkmenistan

7 bağımsız Türk devletinden biri olan Türkmenistan, 1991 yılında Sovyetlerin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanmış. 

Dünyanın en büyük 4. doğalgaz üreticisi olan Türkmenistan’da kişi başına düşen gelir 8 bin dolar seviyesindedir. 

Topraklarının % 80’i Karakum Çölü’yle kaplıdır ve geri kalan topografya dağlık bir profil sergiler. 

Oğuz Türklerinden gelen Türkmenler, zaman zaman Moğol, Timur, Selçuklu yönetimine girmişler ve ilk İslam’ı kabul eden topluluklardan olmuşlardır.

İpek Yolu üzerinde alan ülkede Merv Şehri kültürel park olarak ilan edilmiş ve koruma altına alınmıştır. 

Büyük Selçuklu Devleti’nin de başkenti olan Merv, Karakum Çölü’nde bir vaha şehridir. Taş devrinde beri yerleşim olan şehir, tarihi Horasan bölgesinde bulunur. 

İskender sonrası Helenistik Part İmparatorluğu’nun başkentlerinden biri olan Nisa ve burada bulunan kale kalıntıları koruma altına alınmıştır.

Ülkenin kuzeydoğusunda Ceyhun Nehri’ne yakın bir yerde bulunan Köhne Ürgenç, burada yer alan ortaçağ harabelerinin adıdır. 

Harezmşahlar’ın başkenti olan şehir, Moğol ve Timur akınları sonucunda 3 kez yıkılsa da yeniden inşa edilmiştir. İpek yolu üstünde bulunan şehir önemli bir ticari merkez olmuştur. 

Sultan Tekiş Türbesi, Timur’un minaresi gibi ortaçağ 10-15. Yüzyıldan kalan eserlerin bulunduğu bölge, yerel halk için halen haç bölgesidir. 

Uganda

Bwindi Milli Parkı Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırına yakın olan bu milli park, Rift Vadisi kenarında 32.000 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. 160'ı aşkın ağaç türünün bir arada olması burayı ünlü yapmıştır. 

Bwindi Milli Parkı Nüfusları azalan Dağ Gorilleri'nin yarısından fazlası burada yaşamaktadır. 

Bwindi Milli Parkı Uganda hükümeti tarafından yoğun güvenlik tedbiri altındadır. 1994 yılında Dünya Mirasları Listesi'ne alınmıştır. 

Rwenzori Dağları Milli Parkı Rwenzori Dağları Milli Parkı içerisinde; pek çok şelale, göl ve buzulları barındırmaktadır.

Rwenzori Dağları Milli Parkı Afrika'nın en yüksek 3. dağı olan Stanley Dağı burada bulunmaktadır ve tepesinde genellikle kar bulunmaktadır. 

Rwenzori Dağları Milli Parkı Rwenzori Dağları Uganda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırları içerisindedir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırında ise Virunga Milli Parkı bulunmaktadır. Rwenzori de Dünya Mirasları Listesi'nde yer almaktadır. 

Kasubi'nin Bugvea Krallarının Mezarları 2001 yılında Dünya Mirasları Listesi'ne alınan bu yer, kutsal ve ruhani bir merkez olarak görülür. 

Kasubi'nin Bugvea Krallarının Mezarları Ardı ardına başa geçen 4 Kral, Kasubi'nin mezar evine gömülmüştür. 

Kasubi'nin Bugvea Krallarının Mezarları 2010 yılında sebebi bilinmeyen (ya da gizlenen) bir şekilde yangın çıkmıştır. Bu olaydan sonra Tehlike İçindeki Dünya Mirasları Listesi'ne eklenmiştir.