Güneş Adası ve Şamanların Ayini: Isla Del Sol

Titikaka Gölü üzerinde yer alan en önemli ada olan Isla del Sol yani Güneş adasına Bolivya’nın Copacabana kentinden düzenli tekne seferleri yapılıyor. Biz de Copacabana’dan deniz otobüsüne biniyor ve Güneş Adası'na doğru yola çıkıyoruz.

Deniz otobüsünde self-servis öğle yemeklerimizi yiyoruz. Deniz otobüsünden indikten sonra sazlardan yapılmış sallara biniyoruz. Bu sallarda hepimiz sırayla Peru kıyafetleri giyip, salda kürek çekiyoruz. Kıyafetleri çok renkli, kırmızı desenli bir pançodan oluşuyor. Tabii başımıza da kıyafeti tamamlayıcı çok güzel puma resimli veya Bolivya yazılı kulaklıklı berelerden giyiyoruz.

Güneş Tanrısı İnti'nin doğduğu topraklar

Güneş adası denmesinin nedeni ada çok güneşli olduğundan değil, tamamen İnka mitolojisi ile ilintili. İnka Mitolojisinde en önemli tanrıları, Güneş Tanrısı Inti. İnkalar Güneş Tanrısı İnti’nin bu adada doğduğuna inanıyorlar. Efsaneye göre Güneş Tanrısı’nın çocukları ilk inka kralı Manco Capac ve karısı Mama Ocllo'yu (aynı zamanda kardeşi) Güneş Adası'nda bir kayaya bırakmıştır. Manco Capac kızkardeşi ile birleşiyor. Doğan çocukları kral oluyor. Kardeşler arasında bir evlilik yapıldığından bu gelenek İnkalar’da da devam etmiş.

Titikaka Gölü'ndeki İnka mitololjisi ile bağlantılı diğer ada ise Isla de la Luna yani Ay adasıdır.

Bir Pumanın kafasını andıran Güneş Adası'nda toplam 4 köy bulunuyor ve adada yaklaşık 800 aile yaşıyor. Ada halkı İspanyolca biliyor olsa da kendi aralarında Aymara dilini kullanıyorlar.

Adanın her yeri teraslanmış. Ancak teraslanma İnka öncesi döneme rastlıyor. Ada çok kayalık olduğundan tarım yapabilmek adına bu teraslama sistemini geliştirmişler. Teraslarda alternatif tıpta kullanılan pek çok bitki yetiştirildiğini görüyoruz.

Lama ve Alpakalar arasından Adanın tepesine yürüyüş

Tepeye ulaşmak için yavaş yavaş 200 basamak tırmandık. Yolda lamalar ve alpakalarla fotoğraf çektirdik. Manzara harika ama bu yükseklikte tırmanış epey yorucu oldu, nefes almamız güçleşti.

Güneş adasında İnka döneminden kalma yaklaşık 80 civarında kalıntı bulunuyor. Tepeye ulaştığımız gibi kutsal çeşmeyi görüyoruz. İnkalar bu kutsal suda arındıktan sonra Copacabana’daki tapınağa giderek orada dua ederlermiş.

Ada Halkı için vazgeçilmez bir bitki: Totora

Tepede çok güzel göl manzaralı bir yerde oturup coco çayı içiyoruz. Bu sırada sazlardan sal yapımı hakkında bilgi veriyor rehberimiz. Aslında bu bizim saz dediğimiz bitki, bu yöreye özgü olan Totora bitkisi. Aynı bitki Uro’ların yaşadığı yüzen evlerde de kullanılıyordu. Bu bitki bu bölgede sadece sal yapımında değil, herşeyde kullanıyorlar. Sal, çatı, sandalet, sepet ve mumyalama işlerinde kullanılan tek ana malzeme. İnkalar dönemlerinde bu bitkiden elbise de yapıyorlarmış.

Daha sonra İnka ve Aymara kültürünün anlatıldığı bir müzeye geliyoruz. Buradaki mumyaları görüyoruz. Mumyalar ana rahmi pozisyonunda mumyalanmış. Aymara kültüründe ölüm sonrası yaşama inanç var.

Güneş adasında belli zamanlarda toprak anaya saygı günü kutlanıyor. Kutlamada insanlar sahip oldukları her şeyi (ev, araba, hayvan gibi) süsleyip dua ediyorlar.

İnka döneminde bir garip inanış: Bilgelik için kafatası deformasyonu

Müzede deformasyona uğratılmış kafataslarını görüyoruz. Bunu daha önce Meksika’da da görmüştük. İnkalar’da yassı, uzun ve büyük kafa asalet ve bilgelik sembolü. O yüzden de çocukların kafaları önden ve arkadan tahta mekanizma ile sıkıştırılıyor. Bir nevi çocuk doğar doğmaz bir müddet kafasına sıkıştırılmış mengene ile yaşıyor. Bu şekilde kafatasları yassılaştırılıp, sivriltilmiş oluyor. Bir hayli ilginç…

Aymara Şamanının Ayini: Kutsandık

Bu müzeden çıkıp, Aymara Şamanının açıkhavada yaptığı ayine katılıyoruz. Bu tören oldukça ilgi çekici, şaman bir tasın içinden sürekli bazı materyaller alıyor okuyor, kutsuyor başka tarafa geçiriyor.

Yan tarafta ufak çocuklar gülüşüp, oynaşıyorlar yanında. Ama şaman tam konsantre şekilde ayine devam ediyor.

En sonunda da şaman, bereket duası yaparak hepimizin avucuna su damlatıyor. Bu sudan başımıza ve kalbimiz üzerine sürüyor. Bu sayede tüm ekip kutsanmış oluyoruz ve yola devam ediyoruz.

Titicaca Gölü yakınlarında kalabileceğiniz Mirador del Titikaka ve Hotel Pumakala otelleri şehir ve göl manzaralı konaklama imkanı sunmaktadır. 

Yeni rotamız La Paz…

NURHAN YILMAZ

Yazar Hakkında

NURHAN YILMAZ

1951 İstanbul doğumluyum. Yıl içinde dönüşümlü olarak Sinop, Bodrum ve İstanbul’da yaşamaktayım.Küçük yaşlarda babamın mesleği gereği, Türkiye’nin pek çok farklı şehirlerinde yaşadım.