San Juan Chamula
San Juan Chamula Hakkında Bilinmesi Gerekenler
San Juan Chamula, Meksika’da bulunan bir ilçedir. 2010 yılı nüfus sayımına göre belediye sınırları içerisinde 76.941 kişi yaşamaktadır. Dağlık bir arazi üzerinde kurulu olan kasaba, bölgedeki en büyük yerli yerleşimidir. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan yerli Tzotzil halkı kendi özgün dilleri ile aralarında iletişim kurmaktadırlar. Tzotziller, dini ritüelleri, kültürleri ve yaşayış biçimlerini kendi ilkelerine göre şekillendirmişlerdir ve bu ilkelere sıkı sıkıya bağlıdırlar. Bu açıdan oldukça özgün bir halktır. San Juan Chamula, Meksika’nın genelinde unutulmuş ve uygulanmayan köklü geleneklerinin yaşadığı önemli noktalardan biridir. Kasabada çok yoğun ve renkli bir hayat yaşanmaktadır.
İspanya öncesi dönemden beri varlığını sürdüren Maya kökenli Tzotziller, günlük kıyafetleri ile de fark yaratmaktadır. Erkekler, beyaz veya siyah renkli, belinde deri kemer olan yünden yelekler giyer. Şefler ise statüsünü belirtmek için mavi kurdele kullanmaktadırlar. Kadınlar ise gene siyah yünden yapılmış ağır etekler giymektedirler. Saf beyaz yelekler ve ağır etekler zenginliğin göstergesidir. Bu açıdan ekonomik durum da ifade edilebilmektedir. Puanlı yelekler ve ince etekler ise daha düşük ekonomik durumun göstergesidir. Halkın bir kısmının belli bir refah seviyesini tutturduğu görülse de büyük oranda fakirlik hâkimdir. Renkli ritüeller ve kıyafetler, günlük rutinin birer parçasıdır.
Tzotzil halkı, şamanların (dini liderlerin) yetkilerini, Katolik piskoposunun yetkilerinden daha üstün tutmaktadırlar. Belli günlerde yapılan çeşitli kutlama ve ayinlerde kötü ruhlardan arınma gibi amaçlara ulaşma isteği görülmektedir. Çiçekler, renkler ve içecekler bu ritüellerin ana unsurlarındandır.
San Juan Chamula, bir insan topluluğunun kendi yaşam deneyimi ile ortaya koyduğu özgün ürünlerin izlenebileceği bir yerdir. Devletten özerk olan kasabada, polis ve askerlerin girmesine izin verilmemektedir. San Juan Chiapas, kültürel açıdan benzersiz olması dolayısıyla oldukça dikkat çekici bir Meksika kasabasıdır.
San Juan Chamula Nerededir?
San Juan Chamula, Kuzey Amerika kıtasının güney yarısında bulunan, Meksika Birleşik Devletleri’nin güneydoğusunda yer alan Chiapas eyaletinde yer almaktadır. Turistik bölge San Cristóbal de las Casas’a 10 kilometre mesafede yer alan San Juan Chamula, denizden 2.200 metre yüksekliktedir.
San Juan Chamula’ya Nasıl Gidilir?
San Cristobal de las Casas’a düzenli hava ulaşımı bulunmamaktadır. Chiapas eyaletindeki Tuxtla Gutiérrez Uluslararası Havalimanı ise San Cristobal’e hava trafiğini düzenleyen ana terminaldir. San Juan Chamula ile San Cristobal arasında ise gün boyunca ulaşım sağlanmaktadır. Aradaki mesafe ortalama 20 dakikadır. San Cristobal’den turlar genelde sabahları hareket edip Zinacantan ve San Juan Chamula’ya gitmektedirler. Her ne kadar bir tura katılmak zorunlu olmasa da, Maya halkının günlük hayatını rehber eşliğinde anlamak daha kolaydır.
San Juan Chamula’da Görülecek Yerler
Ana meydanda yer alan San Juan Kilisesi, iyileştiricinin seçtiği yüzlerce renkli mumları ve Meksika’nın güneyinde kullanılan reçine tütsüsü ile dikkat çeken bir tapınaktır. Tütsünün dumanlarının kapladığı Kilise’nin duvarlarındaki tabloları değişik anlamlar taşımaktadır. Katolik azizlerin resmedildiği tablolarda aslında Maya tanrıları temsil edilmektedir. Katolikliğin yerel yorumunun görüldüğü Kilise’de insanlar yere oturup azizlere dua etmektedirler. Fetih öncesi Maya gelenekleri, İspanyol Katolik gelenekleri ve sonraki veriler yerel Katolik kültürünü meydana getirmiştir. Kilisede psikolojik rahatsızlıkları veya nazar değmesi gibi durumları iyileştirdiğine inanılan doktorlar bulunmaktadır. Ayinlerde, Tzotzillerin arkaik bir lehçesinde ilahi ve dualar okunmaktadır. Kilise ibadet niyetinden ziyade iyileşme amaçlı ziyaret edilmektedir. Bu iyileştirici uygulamalardan ise yalnızca yerli halk faydalanabilmektedir. Kilise’de fotoğraf çekmek kesinlikle yasaktır ve telefon, kamera gibi elektroniklerin kullanımı pek hoş karşılanmamaktadır.
Bölgenin kültürel zenginlikleri üzerine eğilmiş olan, Sna Jsotzl Lebetik adlı komünal müze de görülmeye değerdir.
San Juan Chamulalı kadınların ürettiği, yerel kültürü ifade eden kıyafetler, battaniyeler ve hediyelik eşyalara da ulaşmak mümkündür.
