Palenque
Palenque Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Palenque, Meksika’da bulunan eski bir Maya kentidir. Kent, 1987’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Kentin Maya dilindeki adı Lakam Ha, Türkçede “Yüce Sular” anlamına gelmektedir. Tropik ormanların ortasında kurulmuş olan şehir, Meksika’nın en etkileyici piramitlerine sahiptir. Palenque, üzerine en çok çalışılan ve hakkında yazılan Maya şehri sayılabilir. Kentin 2005 yılına kadar gün ışığına çıkarılmış 2,5 kilometrekarelik kısmı, bütünün %10’unu bile kapsamamaktadır. Sık ormanlar içinde yer alan, binin üzerinde yapı halen keşfedilmeyi beklemektedir. Palenque’nin, diğer Maya kentlerine oranla orta büyüklükte olduğu söylenebilir fakat sahip olduğu heykeller, tapınaklar, saray külliyesi, yazıtlar, yarı kabartmalar ve oymalar en iyiler arasında sayılmaktadır.
Çok geniş bir alana kurulmamış olan kent, muhteşem bir yapı topluluğuna sahiptir. 7. yüzyılda gelişmeye başlamış olan kent, hareketli dönemlerine veda edip terk edildikten sonra sedir, maun ve sapodilla ağaçlarından oluşan ormanın içinde kaybolmuştur. Bu sayede yapıların doğal yollarla korunmuş olup, kazı ve onarımlar sonucunda ise gün yüzüne çıkarılmıştır.
Palenque, yansıttığı kültürün yaratıcı dehası ile yıl boyunca binlerce ziyaretçiyi kendine çekmeyi başarmış, ün salmış bir arkeolojik sit alanıdır. Bölge hakkında, hiyeroglif yazıtlardan alınan bilgilerle, bir tarih yazımı gerçekleştirilmiştir. Tarihçiler bugün, kentin 5. yüzyılda, Calakmul ve Toniná gibi başka devletlerle arasında gerçekleşen rekabet ortamına dair genişçe bilgilere sahiptir. Mayaların en seçkin klasik dönem sitelerinden biri olan Palenque, 18. yüzyıldan beri sayısız kâşif, gezgin ve araştırmacının ilgi odağı olmuştur.
Palenque Nerededir?
Palenque, Kuzey Amerika kıtasının güneyinde yer alan Meksika’nın güneyinde, Chiapas eyaletinde bulunmaktadır. Yucatan Yarımadası’nın sınırında, Usumacinta Irmağı’na yakın, Ciudad del Carmen kentine 130 kilometre mesafede bir konumda bulunmaktadır.
Palenque’ye Nasıl Gidilir?
Palenque’ye Mexico şehrinden ve Tuxtla Gutiérrez’den direkt uçuşların gerçekleştiği bir havaalanı açılmıştır. Havaalanına en yakın toplu ulaşım seçeneği iki kilometre mesafede yer almaktadır. Fakat taksi ile de yaklaşık 7 kilometre mesafedeki antik kent alanına ulaşmak mümkündür. Kente en yakın bir başka havalimanı ise 2,5 saat uzaklıktaki Villahermosa’dır. Tuxtla Gutiérrez ve San Cristobal de las Casas havalimanları ise otobüs ile 5-6 saat uzaklıktadır.
Palenque’ye otobüsle ulaşmak da mümkündür. San Cristobal de las Casas (5 saat), Tuxtla Gutiérrez (6 saat), Villahermosa (2,5 saat), Merida (8 saat), Campeche (5 saat), Cancun (13 saat), Mexico City (16 saat), Oaxaca (15 saat), Playa del Carmen (12 saat) ve Tulum’dan (12 saat) günde bir veya iki adet otobüs seferi düzenlenmektedir.
Palenque’de Görülecek Yerler
Amerika kıtasındaki insanlığa dair en büyük başarılardan biri olarak değerlendirilen Palenque’de, farklı özellikte birçok taştan yapı ve tapınak bulunmaktadır. Düzenli bir kent planına sahip Palenque’de, idari ve sivil tören merkezinin etrafında konutlar, mezarlık, ritüel ve faaliyet alanları verimli bir şekilde yerleştirilmiştir. Antik kent, yüksek derecede zarafet, incelik ve uyumun yansımasıdır.
The Temple of the Cross, Temple of the Sun ve Temple of the Foliated Cross, endamlı ve zarif bir tapınaklar topluluğudur. Her birinin içindeki özel odada, ayrıntılı bir şekilde oyulmuş kabartmalarla dinsel ikonlar ve ritüel objeleri tasvir edilmiştir. Tapınaklar, kentin erken dönem araştırmacıları tarafından isimlendirilmiştir. Kabartmalarda, Maya mitolojisinde, dünyanın merkezindeki üç yaratığın tasvirleri görülebilmektedir.
Antik kentin merkezinde bulunan saray ise, birbirine yakın bağlı binaların ve avlunun bulunduğu bir külliyedir. Palenque’deki en büyük yapı kompleksi olan saray, 97 metreye 73 metre genişliğe sahiptir.
Külliyenin yapımı nesiller boyunca devam etmiş, dört yüzyıllık bir süreç sonucunda tamamlanmıştır. Bürokratik işlerin yürütüldüğü, eğlencelerin ve dini törenlerin düzenlendiği saray, Maya aristokrasisi tarafından kullanılmıştır. Saray içinde, günümüze kadar kalmış birçok heykel ve rölyef (kabartma) bulunmaktadır. Sarayın ayırt edici özelliğiyse, 4 katlı gözlem kulesidir. Yapı, oldukça karmaşık bir su tesisatına sahiptir. Buna bağlı olarak da çok sayıda büyük hamam ve sauna ile donatılmıştır.
Yazıtlar Tapınağı, piramit biçiminde bir mimariye sahiptir. Yapının doğusunda bulunan tapınağın içindeki üç kayada bulunan hiyerogliflerden dolayı Yazıtlar Tapınağı olarak adlandırılmıştır. Piramidin lahit odasına inen bir merdiven bulunmaktadır. Lahit odasının duvarlarında ise 612 yılında hükümdar olmuş Pacal’ın diğer âleme göçü, ataları ve ilahlarının kabartma tasvirleri bulunmaktadır.
