Zimbabve

Zimbabve ya da resmi adıyla Zimbabve Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesidir. Eski adı Güney Rodezya olan ülkenin sınır komşularını Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana oluşturur. Ülkenin başkenti Harare'dir. 12,973,808 kişilik nüfusun yüzde 10’u başkent ve çevresinde yaşamaktadır.

Yaklaşık olarak 2000 yıl önce ilk Bantu ailesine mensup yerlilerin bu bölgelere gelmesi ve yerleşmesi ile yaşam bulan bölgede, gelenler arasında günümüzde nüfusun yüzde 80'ini oluşturan Shona halkının da ataları bulunmaktadır.

İngilizce, Shona dili ve Ndebele dillerinin resmi dil olarak kabul edildiği Zibmbabve ekonomisinde tarım, madencilik ve imalat sektörleri önemlidir. Çalışan nüfusun yüzde 35’i tarım ile, yüzde 30’u sanayi ve ticaretle, yüzde 20’si hizmetlerle ve yüzde 15’i ise hükümet işleriyle uğraşır.

Ülkenin belli başlı tarım ürünleri tütün, şeker, pamuk, mısır ve buğdaydır. Giyim, kimya sanayileri ve hafif endüstri de gelişmiştir. İmalat için gerekli enerjinin çoğu Kariba Hidroelektrik Santrali’nde üretilir.

Tropikal iklime sahip olan Zimbabve’ye gitmek için en uygun zaman sıcaklıkların azaldığı ve henüz yağışların başlamadığı Eylül ve Ekim aylarıdır. Bu dönem dışında ülkenin en önemli festivallerinden Harare Uluslararası Sanat Festivali’nin (HIFA) düzenlendiği Nisan ayı ve ülke kültürünü fazlasıyla tanımaya yardımcı olacak Jikinya Geleneksel Dans Festivali’nin gerçekleştirildiği Kasım ayı da tercih edilebilir.

Zimbabve sekiz ile ve iki il statüsüne sahip şehre bölünmüştür. Toplamda var olan 10 il, kendi içerisinde 59 ilçeye ve 1200 beldeye ayrılmıştır. Beldeler de kendi içerisinde köylere ayrılır. Başkenti Harare’dir. Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 10’u başkent ve çevresinde yaşamaktadır. Diğer önemli şehirleri ise şöyledir: Bulawayo, Manicaland, Mashonaland, Masvingo.

Zimbabve, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesidir. Sınır komşuları, kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde, Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana’dır. Ülkenin Namibya ile olası 100 metre uzunluğundaki sınırı tartışmalıdır.

Türkiye'den Zimbabve'ye Güney Afrika Cumhuriyeti üzerinden aktarmalı uçuşlar mevcuttur. Başkent Harare’deki uluslararası havalimanı üzerinden ülkeye giriş yapılabilmektedir. Dubai, Amsterdam ve Londra üzerinden de düzenli olarak Harare seferleri yapılmaktadır. Zimbabwe'ye gidecek olanların oluşabilecek sağlık sorularına karşı tedbir amaçlı olarak aşı yaptırması gerekir. Ülke ziyaretlerinde zorunlu olarak sarıhumma aşısı yaptırılması istenir. Hepatit A, tetanoz ve sıtma aşıları da yaptırılması önerilen aşılardır.

Tropikal iklime sahip olan Zimbabve’ye gitmek için en uygun zaman sıcaklıkların azaldığı ve henüz yağışların başlamadığı Eylül ve Ekim aylarıdır.

Ülke genelinde karşınıza çıkacak en önemli sembol Zimbabve Kuşu’dur. Ülke bayrağında ve parasında yer alan çizim, pek çok hediyelik eşya dükkânında da farklı ürün kategorilerinde kendine yer edinmiştir.

Tarih boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapmış olan ülkede özellikle geleneksel sanat çok gelişmiştir. Özellikle çömlekçilik, sepetçilik, tekstil ve oymacılık alanında pek çok ürün tasarlanır.

Sağlık sektörünün pek gelişmiş olmadığı ülkede eğitime önem verilmektedir. 2013 yılında yapılan araştırmalarda Afrika’daki okuryazarlık seviyesinde en yüksek veriler Zimbabve’de çıkmıştır.

Pek çok Afrika ülkesinde olduğu gibi Zimbabve mutfağının temel besinlerinden biri mısırdır. “Sadza” ya da “isitshwala” olarak adlandırılan ve neredeyse her gün tüketilen yemek, mısırla yapılır. Aynı şekilde yulaf lapasına benzeyen “bota” ya da “ilambazi” olarak adlandırılan yemek de mısırla hazırlanmaktadır. Her ikisinin de yanında ıspanak ya da bezelye gibi sebzeler tüketilir. Kahvaltıda “bota” adı verilen fıstık ezmesi, süt ve tereyağıyla hazırlanan yiyeceği yerler. Kutlamalar ve özel günler için keçi ya da inek kesilir ve ızgara yapılır.

Her ne kadar Afrika kökenli halk azınlık olsa da, yemek kültürleri Zimbabve halkını etkilemiştir. “Biltong” adı verilen ve kuru etle hazırlanan atıştırmalık çok popülerdir. Yerel halk yemekleri genellikle çatal bıçak kullanmadan elle yemektedir. Lezzetli yemeklerin ardındansa iki ellerini kavuşturarak teşekkür ederler.

Zanaatın gelişmiş olduğu Zimbabve ülkesinden yanınızda getirmek isteyeceğiniz ürünler arasında en çok göze çarpanlar, oymacılıkla yapılmış olan ürünler oluyor. Aklınıza gelebilecek pek çok figür ve desenin kullanıldığı bu objelerden edinmek isteyebilirsiniz. Yine el iş danteller de ülkenin vazgeçilmez ürünleri arasında. Lüksü sevenler için, bakırtaşı ve zümrütten yapılmış mücevherlerse pek çok ülkeye göre daha uygun fiyatlara bulunabiliyor. Ülke bayrağı ve parasında sembol olarak yer alan ülkenin simgesi Zimbabve Kuşu ise tabii ki tüm hediyelik eşya dükkânındaki ürünlerde kendine yer edinmiş durumda.

Zimbabve’de her yıl müzik, film ya da dans odaklı pek çok festival düzenlenmektedir. Bunlar arasında turistlerin de sıkça ilgi gösterdiği Harare Uluslararası Sanat Festivali (HIFA) öne çıkmaktadır. Her yıl Nisan ayında düzenlenen festivalde müzik, tiyatro, görsel sanatlar alanında eserler sergilenmektedir. Nisan ayının bir diğer etkinliği de Harare Caz Festivali’dir. Afrikalı ünlü sanatçılar sahne almaktadır.

Başkent Harare’de gerçekleştirilen bir diğer önemli etkinlik her yıl Temmuz ayında yapılan Uluslararası Zimbabve Kitap Fuarı’dır. Yaklaşık 100 yayımcının katıldığı fuarda konuşmalar ve atölye çalışmaları da yapılmaktadır.

Ağustos ayında başkent Harare’de 10 günlük bir film maratonu yapılır. Zimbabve Uluslararası Film Festivali’nde (ZIFF) vizyona girmemiş filmler gösterilir. Ülkenin yemeklerini merak eden turistler içinse her yıl Kasım ayında Harare Uluslararası Yemek Festivali düzenlenmektedir. Aynı ay içerisinde yine ülke kültürünü fazlasıyla tanımaya yardımcı olacak Jikinya Geleneksel Dans Festivali yapılmaktadır.

Kutsal Cuma

Paskalyadan Önceki Pazartesi

Bağımsızlık Günü (18 Nisan)

İşçi Bayramı (1 Mayıs)

Afrika Günü (25 Mayıs)

Kahramanlar Günü (8 ağustos)

Savunma Kuvvetleri Günü (9 Ağustos)

Birlik Günü (22 Aralık)

Noel (25-26 Aralık)

*Yanında tarih belirtilmeyen tatillerin günü yıla göre değişmektedir.

Zimbabve’de tropikal iklim hakimdir. Yağışlı ılık mevsim Kasım’dan Mart’a kadar sürer ve soğuk kurak mevsim Mayıs’tan Ağustos’a kadar devam eder. Aradaki aylar geçiş aylarıdır. Yükseklik sıcaklığa tesir eder. Soğuk mevsimin Temmuz ayında değişik yüksekliklerde sıcaklık ortalaması 11 ila 18 derece arasında, sıcak ay olan Ekim’de 20 ile 31 derece arasında değişir. Kimi zaman bölgeye göre değişiklik gösteren hava koşulları güney kesimlerde sıcak hava olarak karşımıza çıkarken, orta bölgelerde kış aylarında dondurucu soğukluk olarak görülebilir.

1888’de İngiliz Cecil Rodes, Ndebele şefinden maden işletme imtiyazı elde etti. Kurulan İngiliz Güney Afrika Şirketi, 1889’dan 1923’e kadar ülkede siyasi ve ekonomik kontrolü elinde tuttu. 1923’te Güney Rodezya (bugünkü Zimbabve) politik ve siyasi iktidarı beyaz bir azınlığa veren bir anayasa altında muhtar bir sömürge olarak İngiltere tarafından ilhak edildi. 1953’te Güney Rodezya ve Kuzey Rodezya (şimdiki Zambia) ve Nyasaland (şimdiki Malawi) Rodezya ve Nyasaland Federasyonunu kurarak birleşti. Federasyon 1963’te dağıldı. 1964’te Kuzey Rodezya ve Nyasaland beyazların idaresinde bağımsızlıklarını kazandı.

11 Kasım 1965’te Başbakan İan D. Smith tek taraflı olarak Rodezya’nın bağımsızlığını ilan etti. İngiltere buna karşı çıktı ve BM vasıtasıyla ekonomik müeyyideler uygulattı. Mart1970’te ülkede cumhuriyet ilan edildi. Aralık 1972’de Afrikalılar beyaz yönetime karşı gerilla savaşı başlattı. 1978 ortasında altı binin üstünde asker ve sivil öldürüldü. Rodezya birlikleri gerillaları mağlup etti. 1978’de iktidar zenci çoğunluklara devroluncaya kadar kontrol Smith ve üç tanınmış zenci liderin elinde olmak üzere anlaşma imzalandı.

21 Nisan 1979’da ülkenin herkese oy hakkı tanındığı ilk genel seçimde zencilerin çoğunlukta olduğu parlamento işbaşına geçti. İngiltere’nin Thatcher hükümeti 1979’da Zimbabve ile münasebetlerini normal hale getirmek için gayret sarf etmeye başladı. Zimbabve 18 Nisan 1980’de tam bağımsızlığına kavuştu. Yapılan seçimleri büyük bir çoğunlukla Mugabe kazandı.

Zimbabve’nin ekonomisinde tarım, madencilik ve imalat sektörleri önemlidir. Çalışan nüfusun yüzde 35’i tarım ile, yüzde 30’u sanayi ve ticaretle, yüzde 20’si hizmetlerle ve yüzde 15’i ise hükümet işleriyle uğraşır.

Ülkenin belli başlı tarım ürünleri tütün, şeker, pamuk, mısır ve buğdaydır. Giyim, kimya sanayileri ve hafif endüstri de gelişmiştir. İmalat için gerekli enerjinin çoğu Kariba Hidroelektrik Santrali’nde üretilir.

Zimbabve, Güney Afrika, Birleşik Krallık, ABD ve Almanya ile ticari ilişkilerde bulunmaktadır.

Ülkedeki enflasyon oranı çok yüksektir. Bu durum kimi zaman şöyle seyreder; Zimbabve’nin günlük enflasyonu bazı ülkelerin yıllık enflasyon oranından bile yüksek olur.

Ülkenin para birimi olan Zimbabve doları, 1980 yılında bağımsızlık ile tedavüle girmiş bir para birimidir. 2009’da yaşanan hiper enflasyonla kullanılmaya başlanan yabancı para birimleri nedeniyle değerini ve önemini büyük ölçüde yitiren para birimi, 12 Nisan 2009’da alınan karar ile bir yıl süreyle tedavülden kaldırılmıştır. Bu sürecin sonunda da ekonomik verilerin kendi para biriminin kullanılmasına hala uygun olmadığı gerekçesiyle Zimbabve doları büyük çoğunlukla resmi ödeme aracı olarak kullanılmaktan çıkarılmıştır. Ülke genelinde ABD Doları, Euro, Güney Afrika Randı, İngiliz Sterlini gibi para birimleri kullanılmaktadır.

Zimbabve nüfusunun yüzde 85'i Hristiyan inancına göre yaşamaktadır. Bunların da yüzde 62'si dini görevlerini kilise ziyaretleri gerçekleştirerek yerine getirmektedir. Zimbabve’de İslami inanca göre yaşayan nüfusun oranı yüzde 1'in altındadır. Ülkede en çok cami, 18 adet ile ülkenin başkenti Harare'de bulunmaktadır.

Adres: 15, Maasdorp Avenue, Alexandra Park, Harare, Zimbabwe

Telefon: + 263 4 799 761 , +263 (4) 799 762

Faks: +263 (4) 791 577

[email protected]

http://harare.be.mfa.gov.tr