Arnavutluk'un Dünyaya Açılan Kapısı Tiran Rehberi

Arnavutluk’un başkenti Tiran hakkında Tiran Gezi Rehberi hazırlamaya çalıştık. Ağustos ayında yapmış olduğumuz Balkanlar seyahatimizin ilk durağında bizim gibi seyahat edecekler için yararlı bilgiler vereceğiz. "Tiran’da gezilecek yerler", "Tiran'da ulaşım", "Tiran’da ne yenir?", "Tiran’da kalacak yerler" gibi başlıklarla merak edilenleri aydınlığa kavuşturacağız. 

Uzun zamandır gitmek istediğimiz Balkan coğrafyasında ilk durağımız uygun bilet fiyatından dolayı Tiran oldu. Balkan ülkelerine seyahatlerde vize problemi olmasa da yapılan anlaşmaya göre bilet satın alırken 'gidiş-dönüş' bileti almak durumundayız. Yani tavsiye edilen satış şekli giriş yapılan ülkeden çıkış yapmak. Biz bu kurala uymayarak biletlerimizi Pegasus'tan gidiş için Tiran'a, dönüş için Belgrad'a bilet kestik ve her şey dahil 350 lira ödedik. Bu durumla ilgili sorun yaşamamak adına; dönüş biletimizin çıktısını, otel rezervasyonlarımızı, mevcut rotamızın çıktısını yanımıza aldık. Uçağa binmeden önce de bu durumla ilgili kendi aramızda ülkeye alınmayıp geri gönderilirsek yaşayacağımız durumu konuşup güldük. Sonuç olarak İstanbul'dan kalkan uçağımız 1 saat 40 dakika sonunda sorunsuz bir şekilde Tiran'a indi.

Pasaport sıralarının vazgeçilmezi olan o uzun kuyruğa girdik. Bize karşı en güler yüzlü, çabuk damga vuran polisin sırasını seçip orada beklemeye başladık. Sıra bize geldiğinde pasaportlarımızı teslim ettik. Bize yöneltilen ilk soru Arnavutluk'ta kaç gün kalacağımız ve dönüşümüzün ne zaman olacağıydı. Biz yanımızda çıktısını aldığımız Belgrad biletimizi verdik. İşte her şey bundan sonra başladı. Güler yüzlü polisimiz gitti, onun yerine bizi ülkeye almamayı kafaya koymuş bir polis geldi. Bu şekilde ülkeye giriş yapamayacağımızı, biletlerin gidiş-dönüş alınması gerektiğini söyleyerek pasaportlarımızı alıp bizi sıradan çıkardılar ve beklememizi söylediler. Uçağa binmeden önce aklımıza gelen başımıza geldi. Bizimle beraber aynı uçakta gelenler yanımızdan geçip giderken biz tek başımıza yaklaşık 1 saat bekledik. Bekleyişimizin ardından yanımıza polisler tarafından Pegasus görevlisi gönderildi. Kendi dilimizde anlaşmanın verdiği rahatlıkla görevliye durumu anlattık, dönüş biletlerimizin çıktısını verdik. Görevli yanımızdan ayrıldıktan on dakika sonra pasaportlarımızı alan Nazi görünümlü polis, giriş damgalarımızı vurarak pasaportlarımızı bize teslim etti. Böylece epey sıkıntılı bir sürecin ardından Arnavutluk'a giriş yapabildik.

Gidiş-Dönüş Bileti Almayanlara Öneriler

Gidiş-dönüş mevzusunda kesin olarak belirlenmiş bir standart yok. Denk geldiğiniz pasaport polisinin içinde bulunduğu ruh haline göre muamele görüyorsunuz. Yine de önlemlerinizi alarak kendinizi sağlama almanızda fayda var. Bu sebeple yanınızda dönüş biletinizi, gideceğiniz bütün şehirlerin otel rezervasyonunu gösteren belgenizi, takip etmeyi düşündüğünüz rotanın çıktısını yanınızda bulundurun. Pasaport polisinin ters davranma durumunda siz ona aynı şekilde cevap vermeyin, agresif tavırlar sergilemeyin. Sakin kalıp bahsettiğim evrakları, isterse gösterebileceğinizi söyleyin. Beklemek için bizim gibi pasaportlarınız alınırsa sakin kalmaya devam edin, sonuçta orada sadece turistsiniz. Pasaport polisiyle bizim gibi anlaşamadığınız durumlarda mutlaka geldiğiniz havayolu şirketinden birisiyle görüşmek istediğinizi söyleyin. Havayolu çalışanları orada görev yaptıkları için konuya sizden daha hâkim. Bu sebeple size yardımcı olacaklardır. Polislerin çıkardığı bütün zorluklara rağmen  bahsettiğimiz evrakları gösterir ve onları 'turist' olduğunuza ikna ederseniz ülkeye sonunda giriş yaparsınız.

Tiran'da Ulaşım

Havaalanına indikten sonra şehir merkezine gitmek için iki seçenek var. Bunlardan birisi taksi, diğeri ise Rinas Express. Otobüsün kalktığı yer, havaalanından çıkıp hemen sola döndüğünüzde karşınıza çıkan otoparkın içinde. Otobüsü bulmak çok kolay. Otobüsün ilk durağı havaalanı, son durağı İskender Bey Meydanı. Çantanızı teslim edip, bulduğunuz yere oturun. Otobüs hareket etmeden önce şoför gelip biletinizi kesecek, o yüzden bilet aramanıza gerek yok (Bilet fiyatı 250 Lek = 6 lira).

Tiran'da Gezilecek Yerler

Tiran gezilecek yerleri çok olan ve oldukça güzel bir şehir. Şehir içinde toplu taşıma veya taksi kullanmayı gerektirecek bir durum yok. Yürüyerek her yere gitmek mümkün. Şehri gezmeye ilk olarak meşhur İskender Bey Meydanı'ndan başlamak iyi olur. İskender Bey Meydanı; ortasında İskender Bey'in heykelinin bulunduğu, sağında ve solunda üç gidiş-üç geliş hâlinde geniş bulvarların yer aldığı ve bunlara bağlanan geniş caddelerden oluşuyor. Meydanın etrafında yer alan Tiran Opera Binası, Tiran Ulusal Müze, Edhem Bey Camii ve Saat Kulesi'ni rahatça gezebilirsiniz.

Tiran'a gelen turistlerin en çok ziyaret ettiği diğer bir nokta ise Piramit. Enver Hoca'nın kızı tarafından tasarlanan bu yapı, anıt mezar amacıyla yapılmış ancak günümüzde böyle bir işlevi yok. Kaykay yapanların, grafiti ile uğraşanların, gezenlerin, kısacası halkın kullandığı amaçsız bir yapı durumunda. Epey bakımsız durumdaki piramidin üstüne çıkmak mümkün. Piramide gitmek için İskender Bey Meydanı'nda bulunan heykelin arka tarafına sırtınızı verip o yönde yaklaşık 10 dakika yürümeniz gerekiyor. 

Tiran'da gezilecek yerler arasında en ilginç noktalardan bir tanesi de 'Blok' bölgesi. Komünist rejim döneminde halka kapalı olan, komünist parti çalışanları ve ailelerinin oturduğu bu bölge mutlaka herkes tarafından görülmeli. Rejimin çöküşünden sonra halka açılan ve hızlı bir değişim gösteren bölgede bugün kafeler, barlar ve özellikle gençlerin takıldığı yerler ağırlıkta.

Tiran'da Ne Yenir?

Tiran coğrafi konumu itibarıyla İtalya'nın yemek kültürünün etkisi altında kalmış. Şehrin pek çok yerinde pizzacıları veya İtalyan restoranlarını bulmak mümkün. Yerel yemekleri arasından; ıspanaklı, pırasalı, kıymalı, peynirli, patatesli 'Arnavut Böreği'nisayabiliriz. Ayrıca ülkemizde epey popüler olan 'Arnavut Ciğeri'ni de yiyebilirsiniz.

Biz sabah kahvaltımızı peynirli Arnavut böreği ile yaptık (1 porsiyon börek = 40 lek/1 lira). Akşam yemeği olarak ise hakkında iyi şeyler okuduğumuz Taiwan isimli İtalyan restoranına gittik.

Taiwan'a ulaşım çok kolay. Burası yine İskender Bey Heykeli'nin arka tarafına doğru, caddenin sağ tarafından yaklaşık 200-300 metre yürüdükten sonra sağınızda bir parkın içinde yer alıyor. Gezinizi bitirip yemekten önce parka giderek ağaçların altında dinlenebilir, ardından yemeğinizi yemek için Taiwan'a geçebilirsiniz. Taiwan; açık mutfağı, güler yüzlü garsonları, lezzetli yemekleriyle lüks bir restoran. Fakat fiyatları Türkiye standartlarına göre çok uygun. Biz iki kişi; bir ıspanaklı ravioli, büyük boy pizza, iki kola ve ortaya aldığımız gouda peynirli salataya toplam 1700 lek ödedik (42 lira). 

Tiran'da Kalacak Yerler 

Tiran küçük bir şehir olduğu için her yere yürüyerek ulaşmak mümkün. İnternetten rezervasyon yaparken otellerin künyesinde yazan "Şehrin tam göbeğinde", "100 metre yürüme mesafesi" gibi reklam kokan hareketlere kanmayın. Merkezin biraz dışında fakat yürüme mesafesinde çok daha ucuza yerler bulabilirsiniz. Biz tercihimizi Propaganda Hoste'den yana kullandık. Güler yüzlü çalışanları ve odaları temiz bir hoteldi. 1 gece için kişi başı 7 Euro ödedik.

Tiran - Ulaşım ile İlgili Öneriler 

• Tiran'dan çevre Balkan ülkelerine otobüs seferleri bulunuyor. Tiran çıkışlı olarak birçok Balkan ülkesine ulaşabilirsiniz. Yalnız unutulmaması gereken konu otobüslerin kalitesi ve saatleri. Türkiye'de bulunan otobüs konforu ve düzenli otobüs saatleriyle kıyaslamamak gerek. Otobüs saatlerini gidip görmeden internet üzerinden sağlıklı ve kesin bir bilgiye ulaşmak mümkün değil. Otobüs kalitesi ile ilgili internette yazan kötü yorumlar sizi korkutmasın, evet otobüsler Türkiye'nin altında bir kalitede ama dayanılmayacak bir durum yok.
• Yola çıkmadan önce Google Maps üzerinden yaptığınız hesaplara bağlı kalmayın. Hele zincirleme planlar hiç yapmayın. Kesin sefer vardır dediğiniz şehirlere sefer bulamayıp, bulsanız da istediğiniz saate bulamama ihtimaliniz hep var. O yüzden seyahat öncesi esnek olun. Kesin bağlı kalmanız gereken bir durum olmasın.
• Otobüs kalitesi ve saatleri dışında önemli diğer bir nokta yolculuk süreleri. Yine bu noktada Google Maps oldukça yanıltıcı. 5 saat olarak hesapladığınız yol 7-8 saat sürebilir. Balkanlar'da boş koltuklar doldurulmak içindir ve otobüsünüz yol üzerinde el eden herkese durabilir :) Kilometre hesabı yaparak yola çıkmak ise başka bir yanlış. Otobüsünüzün ortalama hızı genelde düşük olur, bunda da yol kalitesi en büyük etken.
• Türkiye'den alışık olduğumuz yiyecek-içecek ikramı Balkan otobüslerinde bulunmuyor. Hatta çoğunda mevcut muavin bile yok. Yolculuğunuza başlamadan önce yanınıza yolda lazım olabilecek su ve atıştırmalık yiyecekler almanızda fayda var.
• Çoğu seferde bilet numarasında koltuk numarası yazmaz. Koltuk numarası olsa bile genelde dikkat edilmez. Gözünüze kestirdiğiniz bir yere oturup rahatça seyahat edebilirsiniz. Türkiye'dekinin aksine kadınlar ve erkekler yan yana seyahat edebilir. Bu konuda hiçbir sıkıntı yok.
• Tiran'da mevcut bir otogar yok. Biletinizi İskender Bey Meydanı'nın bulunduğu caddede seyahat acentelerinden alabilirsiniz. Biletinizi aldığınız acentenin yakınında uygun bir yerde, otobüse sokakta binebilirsiniz. Biz Ohrid biletimizi Pollogu şirketinden aldık (Bilet 13 Euro).Yukarıda bahsettiğim istediğiniz noktaya istediğiniz saatte otobüs bileti bulamama sorununu biz de yaşadık. Sabah 9'daki otobüsümüz Ohrid yakınındaki Struga şehrine gidiyordu (Tiran-Struga arası 5-6 saat). Otobüsten indikten sonra 15 kilometrelik mesafeyi taksiyle gittik.

Tiran Hakkındaki Genel Yorumlar

Tiran gelişmeye çalışan ama ekonomik sıkıntılar yaşayan bir şehir. Turistik açıdan gezmek için bir gün yeterli. Fiyatları Türkiye'den gelen bizler için bile çok ucuz. Güvenlik açısından Türkiye'nin ortalama bir şehriyle aynı sayılır, ekstra güvensiz ortam yok. Şehirde dilenciler mevcut fakat çok rahatsız etmiyorlar. Görmezden gelip işinize bakarsanız bir süre sonra gidiyorlar.

Şehrin turistik bölgeleri ilgi çekici ve güzel. Gerçek Tiran'ı görmek için ana meydanın birkaç sokak arkasına çıktığınızda bile durumu görüyorsunuz. Sıvası dökülmüş bakımsız evler, 3-5 kuruş için bahçesinde yetişen 1 kilo patatesi, yarım kilo inciri, 3-4 tane salatalığı sokakta yere serdiği gazetede satmaya çalışan bir sürü insan görmek mümkün. Balkanların genelinde olduğu gibi çoğu yerde ikinci el kıyafet dükkânları mevcut.

Şehirde İngilizce bilenlerin oranı çok düşük. İnsanlar yardım etmeye meyilli fakat dil bilmeyince iş biraz zorlaşıyor. Bu gibi durumlarda doğal olun. Siz de Türkçe konuşun ve orta yolu bulmaya çalışın. 

Bizim Tiran seyahatimizde kişi başı yaptığımız toplam harcama şu şekilde: 

•  Rinas Ekspres: 250 Lek
•  Arnavut Böreği: 40 Lek
•  Akşam Yemeği: 850 Lek
•  Hostel: 7 Euro
• Struga Bileti: 13 Euro

Genel toplam: 98 lira