Cusco’da Gezilecek Yerler

Cuzco, Güney Amerika kıtasının batı sahillerinin yarısından fazlasını yönetmiş Inka İmparatorluğu’nun başkentidir. İspanyollar burayı İspanyollaştırmak için çok uğraşmışsa da hala yerel kültür gürül gürül devam etmektedir. Burada insanlar Quechua konuşurlar ve çoğu İspanyolcayı sonradan öğrenir.

Hatırlatmakta fayda var ki Cuzco’ya gelişinizin ilk bir iki günü yüksek irtifa nedeniyle verimsiz geçebilir. Yüksek irtifaya klimatize olmanızı sağlayacak ilaçlara buraya gelmeden önce de başlayabilirsiniz buraya geldiğinizde de. Bu meydan İnkalar zamanında olduğu gibi bugün de şehrin kalbidir. Burada dalgalanan iki bayrak vardır. Bunlardan biri kırmızı-beyaz Peru bayrağı diğeri de her ne kadar LGBT bayrağı gibi dursa da gökkuşağı renkleriyle Tahuantinsuyo yani İnka İmparatorluğu’nun bayrağı. Kolonyal mimari ürünü arkadlarla çevreli olan meydan bir diğer önemli meydan olan Regocijo Meydanı ile kesişiyor. Meydanın en önemli yapısı, Cuzco’nun en eski kilisesi Iglesia del Triunfo (1536) ve İnkaların Huayna Capac Sarayı üzerine inşa edilen Iglesia de Jesus Maria’nın (1733) da eklenmesinden oluşan, Viracocha Sarayı temellerine inşa edilen Cuzco Katedrali (1559)’dir.

Eğer Cuzco’da sadece bir yapıyı görecek zamanınız varsa bu Qurikancha Tapınağı olsun deriz. Bir zamanlar İnka İmparatorluğu’nun en görkemli tapınağı olan Qurikancha, isminden de anlaşılacağı gibi (Altın Avlu) gerçekten de altın kaplamayış. Ayrıca tapınakta çeşitli ritüellerde kullanılmak üzere yine altın kaplama objeler ve heykeller varmış. İspanyolların gelişinden sonra temelleri üzerine Santo Domingo Kilise Kompleksi inşa edilen tapınak, tüm altın kaplama panel ve objeler eritilerek yağmalanmış. 9. Sapa Inca Pachacuti Inca Yupanqui tarafından 15.yy’da yapılmış bu Güneş Tapınağı, Peru’daki en ince taş işçiliği olarak kabul ediliyormuş.

Klasik Roman Katolik kiliselerinden olan bu barok katedral şehrin göbeği olan Plaza Des Armas meydanında bulunuyor. Katedralden sonra Coricancha (Qoricancha) var. Bu tapınak İnkalar tarafından Güneş tanrısı İnti’ye adanmış bir tapınak. Orjinalinde yerde ve tavanda altın kullanılmış fakat savaş zamanında bu altınlar çalınmış ve yok olmuş. Burası aynı zamanda arkeolojik bir müze olma özeliğine de sahip. Büyük olmasa da içeride ünlü İnka taş sanatını görebiliyorsunuz. Bu tapınak İnka’ların en önemli tapınağı olarak gösteriliyor.

Saksaywaman’a aynı zamanda Sexy Woman denilmekte. Burası İnka’ların kendilerini korumak için kullandıkları kalesidir. Nitekim savaşta birçok İspanyol askeri burada hayatını kaybetmiş. Özel bir mimari düzenle kurulmuş olan bu yerde150 ton ağırlığa kadar ulaşan taşları görebilmek mümkün. Taşların diziliş biçimi de etkileyici ve farklıdır.

Diğer rota Quenko ise İnkaların en kutsal yerlerinden biridir. İnkalar’ın bu kutsal yerlerine aynı zamanda wak’as denilmektedir. Burası İnka’ların insanları güneş tanrısı İnti’ye kurban ettikleri yer. Küçük bir mağara içinde burada insanların kanını akıtıyorlarmış. Özellikle mağaranın içi soğuk bir şekilde muhafaza edilmiş. Burada bulunan büyük taşlar puma kafası şeklinde.

İnkalar’dan önce bölgeye yerleşmiş olan Killke adlı yerli kabilenin (900 – 1200) 1100 yılında inşa ettiği Sacsayhuamán şehir duvarları, Cuzco şehir merkezinin 3 kilometre dışında bulunur. 13.yy’da İnkaların eklemeleriyle genişletilmiş ve dev blok taşlardan hiç harç kullanılmadan örülmüştür. Her ne kadar bu zamana kadar depremlerle 3’te 2’si yıkılmış olsa da zamanında İspanyolları şehre girişte zorlayacak kadar sağlam bir askeri yapı olduğu biliniyor.

Burası Cuzco’ya 33 kilometre uzaklıkta Urubamba Nehri kıyısında bir kolonyal köydür. İnkaların tarım için oluşturdukları taraçalar bugün bile burada kullanılmaya devam edilmektedir. Köyün en önemli olayı her pazar, salı ve perşembe günleri kurulan artizan pazarıdır. Pisac’a gitmek, Cuzco’dan otobüsle 1 saat sürmektedir. Çok küçük bir yer olduğundan tüm köyü gezmek için iki saat ayırmanız yeterlidir.

İnkaların meşhur taraçalı tarım alanlarını görebileceğiniz en uygun yer Kutsal Vadi'de bulunan Moray taraçaları’dır. Derinliklerine göre her birinde ayrı bir mikroklima oluşan taraçalar, şaşılacak derecede bir labarotuar ortamı yaratmıştır. Bu şekilde İnkalar yetiştirdikleri tarım ürünlerinde inanılmaz bir biyo-çeşitlilik yaratabilmişlerdir. Burası bugün bile canlı bir botanik müzesi gibi. Moray taraçalarına gitmek için de Maras adındaki küçük köyden geçiyorsunuz. Buraya gelmek için Cuzco ve Urubamba’yı Chinchero üzerinden bağlayan bir otobüs hattına binip şoförden sizi Moray-Maras sapağında indirmesini rica edebilirsiniz.

Peru’nun dağlarındaki Calca köyünde, Kutsal Vadi sınırlarında yer alan Vamoss Evi gelip kalınan bir yer ama hostel ya da pansiyon değil, bir buluşma noktasıdır. Bundan üç sene önce kıtayı karışlayan Selin Ercil ve Arda Kurtoğlu Peru’ya yerleşmeye karar verip burada bir imece evi başlatmış. Burada kalanları neredeyse hepsi Türkiye’den geliyor. Bizim bildiğimiz kadarıyla dünyadaki tek yurt dışındaki Türk imece evi. Vamoss Evi'ni mutlaka görün.