Büyük ve Şık Gökdelenler Şehri: Panama City

Soralım; Diyarbakır ile Panama arasında benzerlik nedir? Hiç uğraşmadan ben söyleyeyim. "Çiğer" Gördüğüm, kahvaltıda ciğer yiyen 2.memleket Panama. Bir de Karadeniz'den benzerlik verelim. "Mısır ekmeği" Ancak burada Mısır'la ilişki daha abartılı. Ekmek, tatlı, yemek derken Mısır içkisi "*chicha de mais*"ın da menşei Panama.

  Hazır yemeklerden giriş yapmışken Panama'da sofraların olmazsa olmazı *Sancocho* isimli tavuk çorbasından bahsedelim. İçinde tavuğun yanı sıra mısır, patates, soğan ve bilimum zerzevatın da yer aldığı bir çorba bu. Tavukları bize sert gelebilir. Ancak burada ki tavukların 18 aylık normal gelişimlerini tamamlamış, doğal ortamda yaşayan, yürüyen "mutlu tavuklar" olduğunu belirtmekte fayda var. Bizde ise tavuklar 42-45 günde gelişirler!. Zaten hayvan 48. güne kalırsa ayakta dahi duramaz. Bizim tavuklar 1.dakikada pişerler. Çoluk çocuk bu tavukları yeriz ama hayvanla beraber aldığımız ama dışarı atamadığımız sentetik hormonlar hücrelerimizi parçalar veeee...   Diyeceksiniz ki madem Panamalılar böyle sağlıklı besleniyorlar, o halde nedir bu kadınlarının devasa kalçalarının durumu? Bilimsel yaklaşalım; Bunun müsebbibi *"Chicharrón"* yani domuz derisi kızartması. Bizim memlekette ne kadar dönerci varsa Panama'da bir o kadar Chicharrón dükkanı var. Ha bir de coco yani Hindistan cevizinden mamul çeşitli tatlıları. O da enine büyümeye yol açıyor.   Panama'ya gitmeden önce fakir bir Orta Amerika ülkesi hayal ediyordum. Uçaktan şehri görünce ne kadar yanıldığımı düşündüm. Hepsi birbirinden modern, büyük ve şık gökdelenler şehriymiş Panama City.   Tabii uzaktan. Binalar 5 yıldız ancak arka sokaklar tahmin ettiğimiz gibi tipik latin, tehlikeli, fahişelerin ve uyuşturucu satıcılarının kol gezdiği sokaklar.  Ancak araştırmacı gazetecilik! yapacağız ya, attık kendimizi sokaklara.  Attık diyorum çünkü yanımda gözü benden de kara bir sanatçı dostum var; “Attila Atasoy”. Attila, gece çıkmadan önce dersini çalışmış.  Önce otel önünden taksi alınacak, alışveriş ve sosyetik caddesi "Calle Espagna" da iki tur atılacak, ardından "Honduras caddesi"ne gidilecek. Her ne ise “Panama raconu” ona uygun eğlenilecek. Calle Espagna'da meşhur, hasır Panama şapkası ve buzdolabı magneti dışında şunu da alsaydık diyebileceğimiz bir şey görmedik.   Eğlenceye gelince; Ooo her şeyi yazacaksak yandık valla. O da bize kalsın. Ancak kısa tüyolar vermek gerekirse, Panama City Panama Kanalı dolayısı ile bir "denizci kenti" Denizcilerde aylarca denizde kaldıklarından karaya çıktıklarında eğlenmeyi seviyorlar. Eh, bu şehir de denizcilere uygun eğlence yerleri içeriyor.  Panama'da dikkat çekici bir husus da ülkenin Askeri olmaması. Çok da mantıklı. "Zaten ufacık bir ülkeyiz, 3 tane askerimiz olsa ne yazar" demişler.  Askerin masrafı dediğin sadece yemesi, içmesi değil ki. Uçak alacaksın, Tank alacaksın, Top, Tüfek v.s. alacaksın. Bir de bunlar 3,5 senede bir yenilenecek, bakım görecek.    Nitekim, Askeriye'ye harcayacağı parayı halkın refahına harcamışlar. Üstüne üstlük Panama kanalından her gün 7 milyon dolar para akıyormuş ekonomilerine. O da iyi para. Para deyince; akıllı ekonomistleri ikide bir devalüe edilen paralarından bıkmış, kendi paralarını dolara endekslemişler. Ne alırsan dolarla.  Bu ülkede en çok ne ilgini çekti ? diye sorarsanız, ne Panama kanalı, ne Chicha de mais, ne de Chicharrón… Müzik derim. Panama müziği mi? Yok canım. Klasik, bildiğimiz latin müziği. Özelliği, halkın üzerinde bıraktığı olumlu etki. Çıplak gözlerimle en az 3 kez sokak ve bar kavgasına şahit oldum. Biz de ne yaparlar kavgayı ayırmak için? Araya girerler, yapma etme… diye yalvarırlar v.s. Burada, yani Panama'da ya müzik açıyorlar ya da müziğin sesini. Bunu duyan kavgacılar ve çevresi başlıyor oynamaya veya kıpraşmaya. Ortada ne kavga kalıyor ne bağrışma.  Ülke detaylarına gelince;Nüfus; 4 milyon, Yüzölçümü: 78,200 km² Sınır komşuları: Kolombiya 225 km, Kosta Rika 330 km, Başkent; Panama City. Başkent'in nüfusu 1 milyon  Yönetim biçimi; Demokrasi Bağımsızlık; İspanya'dan 28 Kasım 1821 ve Kolombiya'dan 3 Kasım 1903 Kişi başına milli geliri; 12,503$ İklimi: Tropikal deniz iklimi, sıcak, nemli, bulutlu; Mayıs - Ocak ayları arasında uzun süreli yağmur mevsimi, Ocak - Mayıs ayları arasında ise kısa kuru mevsim yaşanıyor.  Doğal kaynakları: Bakır, maun ormanları, karides, hidro enerji. Etnik dağılım; Melez %70, Kızılderili ve Batı Hintli karışımı %14, beyaz % 10, Kızılderili %6. Din: Roma Katolikleri %85, Protestanlar %15 Diller: İspanyolca (resmi), İngilizce %14  Panama Kanalı hakkında;Kanal, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'unu birbirine bağlar. 77 kilometre uzunluğunda ki kanal 1914'te hizmete açılmıştır.  Her yıl 15.000'den fazla gemi bu kanalı kullanmaktadır. Kanal boyunca yolculuk yaklaşık 9 saat sürüyor. Kanal, deniz seviyesinden 28 metre yukarıda. Sıvıların dengesi kanunundan faydalanılarak gemiler kanal içinde yavaş yavaş yükseltiliyor ve aynı metotla diğer tarafa doğru indiriliyor.  Nereleri görülür?UNESCO Dünya Kültür Mirası sayılan “Panama Viejo” ve Tarihi Panama Bölgesi, ünlü “Panama Kanalı”, “Portobelo” – “San Lorenzo Kalesi” görülecek yerler arasındadır.    Saygılarımla   Cem Polatoğlu