Jokhang Tapınağı ve Barkhor Meydanı, Lhasa

Jokhang Tapınağı kentin tam kalbinde yer alan Barkhor Meydanında yer alıyor. Bu tapınak sadece Lhasa için değil, tüm Tibet için çok önemli bir tapınak. “Jokhang”ın anlamı ise “Buda’nın Evi”. Bu tapınak, Potala Sarayı ile birlikte Tibet’teki en fazla ziyaret edilen iki yerden biri. Jokhang Tapınağı da aynen Potala Sarayı gibi UNESCO tarafında korunma altına alınmış.

Zamanında Kral Songsten Gampo, komşuları ile iyi ilişkiler kurmak için biri Nepalli olan Prenses Bhrikuti, diğeri Çin’in Tang Hanedanlığı’ndan Prenses Wen Cheng olmak üzere iki eşle evlilik yapmıştır. Her iki eşi de Sakyamuni yani Buddha’nın önemli bir heykelini Kral Songsten Gampo’ya hediye etmiş. Kral ilk olarak Çinli prenses ve getirdiği Buddha Heykeli için küçük bir tapınak inşa etmiş. Ancak daha sonra Nepalli prenses kıskançlık yaparak, Kral’dan kendi getirdiği Buddha için de bir tapınak inşa etmesini istemiş. Bunun üzerine 647 senesinde Kral Songsten Gampo buraya dev bir kompleks inşa etmiştir.

Bu tapınağın içerisinde Buddha yani Sakyamuni’nin Nepal’den getirtilen çok büyük ve önemli bir heykeli yer aldığı için buraya aynı zamanda Sakyamuni Tapınağı da deniliyormuş.

25.000 metrekarelik bir alan üzerine oturan bu tapınak, aslen ahşaptan yapılmış olup 4 kattan oluşmakta. Tepesinde ise altın renkli bir çatısı bulunuyor. Mimarisinde Hint, Nepal ve Çin etkileri açıkça görülebiliyor.

Buddha Sakyamuni, kişisel ibadete karşıymış ve normalde kendi heykellerinin yapılmasına izin vermiyormuş. Ancak kendisi, kendinin 3 farklı heykelini tasarlayıp yaptırmış. Bir tanesi 8 yaşındaki hal, diğeri 12 yaşındaki ve halen Hindistan prensi olduğu hali ve bir diğeri de yetişkin hali.

Jokhang tapınağı’nın içinde de Buddha’nın kendi tasarlamış olduğu 8 yaşındayken temsil edildiği heykeli yer alıyor. Bu tapınakta aynı zamanda çoğu Hindistan, Kaşmir, Nepal ve Çin’den getirilmiş olan 800 civarında değerli Buddha heykeli yer alıyor.

Bunun yanında tapınakta 1.000’in üzerinde “thangkas” dedikleri el yapımı duvar resmi tarzındaki eserler yer alıyor. Bunların bir kısmı halka açık bir alanda değil gizli alanlarda korunuyor. Ama bir bölümü de halk tarafında görülebiliyor.

Tapınağın önünde 2 yüksek direk var. Direklerin 1 tanesi 5. Dalai-Lama, diğeri de yine eğitimden sorumlu bir dini lider olan Bancha Lama adına dikilmiş. Direklerin üstünde rengarenk dua bayrakları üst üste asılmış. Eğitimden sorumlu dini lider olan Bencha Lama, günümüzde Pekin’de yaşıyormuş.

Tapınağın çevresi sanki 3 halka yol ile çevrelenmiş gibi. Bu halkanın en içteki yani tapınağa en yakın olan ve yol boyunca ara ara manilerin yer aldığı yola “Kora” diyorlar. 1.000 seneyi aşkın süredir, her gün binlerce insan günün her saatinde ellerinde manileri ve 108’lik tesbihleri ile bu “Kora” adını verdikleri yolda en az 3 tur atıyorlar. Aynı zamanda bu yol üzerinde islamiyetteki namaza benzer bir ritüeli her adım başı yapıyorlar. Yani her adımlarında ellerini başlarının üzerinde birleştiriyor, önce alınlarına, sonra çenelerine götürüp, ardından yüzüstü yere uzanıp, ellerindeki tesbihteki bir boncuğu çekiyorlar ve bir adım atım aynı işlemi tekrar gerçekleştiriyorlar. Bunu defalarca yaparak tapınağın etrafını turluyorlar. Gerçekten çok ilgi çekici bir görüntü.

Bu tapınak sabahları sadece Tibetliler’e açık. Turistler ise öğleden sonra ziyaret edebiliyorlar.

Tibet Yeni Yılı da her sene Jokhang Tapınağı’nın da yer aldığı Barkhor Meydanında kutlanıyor. Yeni yıl kutlamaları burada ibadetlerle kutlanıyor. Bunun için pek çok rahip buraya geliyormuş. Bu tarz kutlamalar için ana giriş kapısı önünde, sağlı sollu iki adet çok büyük bakır kap bulunuyor. Bu kapların birinde rahipler için yemek yapılıyor. Diğerinde ise Tibet’e özgü olan butter-tea yapılıyor. (Butter tea, çay, yak yağı, tuz ve karabiberden oluşan bir tür çay).

Jokhang Tapınağının önü, girişi ve tüm çevresi ibadet yapan Tibetli’lerle dolu. Çok kalabalık. Tapınakların giriş kapıları, hep batıya bakıyor ve kapıların üstünde boylu boyunca Tibet şans sembolleri asılı.

Tapınağın önündeki Barkhor meydanı ve çevresinde çok sayıda alışveriş yapılabilecek dükkan ve sıra sıra dizilmiş tezgahlar var. Tibet’te alışveriş yaparken dikkat etmeniz gereken en önemli şey, istedikleri fiyatın onda birini teklif etmek. Çünkü satıcılar önce çok yüksek fiyat verip sizden olumsuz tepki alınca, hesap makinesini uzatıp “son ne veriyorsun?” diye soruyor. Bu arada kullandıkları hesap makineleri sesli, ingilizce konuşan neredeyse hiç yok. Eğitim seviyeleri bir hayli düşük. Genelde de sokaklarda yoğunlukla satılan patates, pirinç, tahıl ve şekerli gıdalarla besleniyorlar.

Meydanda ve ara sokaklarda bol miktarda polis ve asker var. Polisler hep sırt sırta konuşlandırılmış. Çatılarda bile asker vardı. Belli ki Tibet için için kaynıyor. Ancak polis ve askerlerin fotoğraflarını çekmek kesinlikle yasak.

Meydana bakan bir kafede oturup Butter Tea içiyoruz. Lezzeti bize pek uymadı ama manzara çok güzeldi. Güneşin batışını Barkhor meydanı’ndan izlemiş olduk.

Şehri uzun süre yaşamak isterseniz Lhasa'nın merkezine konumlanmış olan Tashitakge Hotel Lhasa oteli tercih edebilirsiniz.