Fethiye ve 5 Bin Yıllık Tarih: Kayaköy

Şu günlerde pek bir gündemde Kayaköy... Muğla'nın Fethiye ilçesinde yer alan Kayaköy 5 bin yıllık tarihe sahip. Peki, neden mi gündemde? 23 Ekim'de bir ihale yapılacak. İhaleyi alan şirket ise 49 yıllığına bu bölgeyi kiralamış olacak. Kayaköy'deki Rum evlerini restore edecek, bunun karşılığında kısmen imara açılan bölümünde 300 yatak kapasiteli bir otel yapacak. Yani burada yine birilerinin cebi dolacak, birilerinin canı yanacak. Umalım ki yapılan otel, o tarihi evlerin dokusuna aykırı olmasın.

1988 yılında Mimarlar Odası ve Türk-Yunan Dostluk Derneği, Kayaköy’ü “Barış ve Dostluk Köyü” olarak ilan etmiş ve bu şekilde yaşatılması için bir proje oluşturmuş. Bayındırlık Bakanlığı tarafından da onaylanan bu projeyi, Başbakanlık Özel Çevre Koruma Kurulu da desteklemiş ve burası 3. derece kentsel ve arkeolojik sit alanı ilan edilmiş.

Ancak zaman geçmiş, bakış açıları farklılaşmış, yönetimler değişmiş, bugünlere gelinmiş. Çok geçmeden bu hayalet köye bir seyahat yapmanızı öneririm.

Kayaköy; bazı kaynaklara göre 11. yüzyıl, bazılarına göre 14. yüzyıl başlarında bölgede yaşayan Rumlar tarafından Antik Likya Uygarlığı’na ait Karmylassos kenti kalıntıları üzerinde inşa edilmiş. Günümüze kadar ulaşan yapıların pek çoğunun ise 19. yüzyıla tarihlendiği biliniyor.

Öyle küçük bir alan değil. 20. yüzyıl başlarında burada neredeyse 15 bin kişi yaşıyormuş. O dönemde bölgenin ticaret merkezi konumundaymış. Günümüzde Kayaköy’de pek çoğu harap halde de olsa yaklaşık 3500 kadar konut, 2 kilise, 9 şapel, okullar, hastane, kütüphane ve zanaat atölyeleri bulunuyor.

Rumca adı “Levissi” olan köy; Osmanlı döneminde, çevresindeki 5 diğer köy ile birlikte belediye statüsünde yönetilmiş.

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra 1922’de Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan “karşılıklı nüfus değişimi (mübadele) anlaşması” neticesinde, buradaki Rumlar ile Batı Trakya’daki Türkler karşılıklı olarak göç ettirilmiş. Batı Trakya’dan göç ettirilen Türkler, Rumlardan kalan bu evlere yerleştirilmiş. Ancak Trakyalı göçmenler bölgedeki çevre ve yaşam koşullarına uyum sağlayamadıkları için bu köyü 1 sene sonunda terk etmişler ve kendilerine daha yakın buldukları Manisa civarına yerleşmişler.

Buradan göçen Rumlar ise Atina’ya yakın bir yerde “Nea-Levissi” yani Yeni Kaya Köyü’nü kurmuşlar ve kendilerine has kültürü kuşaktan kuşağa aktararak yaşatmışlar.

Önce Rumlar, sonra da Trakyalılar tarafından terk edilen köy; böylelikle uzun süreli bir sessizliğe bürünmüş. Terk edilen köy doğal olarak zaman içerisinde fiziksel koşullara direnememiş ve pek çok yapı harabeye dönmüştür. Günümüzdeki hali hayalet kent gibi…

Çok az sayıda turistin ziyaret ettiği köyde, turistlerin ilgisini biraz daha çekebilmek için ata ya da deveye binip fotoğraf da çektirebiliyorsunuz.

Fazla vakit kaybetmeden ve burası kendi özel dokusunu kaybetmeden ziyaret edin.