Gümrü

Şirak İdari Bölgesi'nin en büyük ve Ermenistan'ın en büyük ikinci şehri olan Gümrü, başkent Erivan'nın 120 km kuzeybatısında yer alır. İsmi, tarihi boyunca pek çok kez değiştirilmiştir.

İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan başkent Erivan’ın Zvartnots Uluslararası Havaalanı’na uçuşlar bulunuyor ancak bunlar çoğunlukla Kiev ve Moskova aktarmalı olarak gerçekleştiriliyor. Bir diğer uçuş seçeneği de önce Gürcistan’a gidip, oradan Ermenistan’a geçmek. Tiflis’ten sonra Erivan’a kadar güzel bir manzara size yol boyunca eşlik ediyor. İster yataklı treni, ister otobüsü veya minibüsü tercih edebilirsiniz. Eğer daha hızlı ve konforlu seyahat etmek isterseniz, o zaman taksiyi tercih edebilirsiniz.

Erivan-Gümrü arası: Erivan'dan Gümrü'ye otobüs ile ulaşabilirsiniz. Yolculuk 2 saat sürüyor ve tek yönlü bilet 1500 dram. Taksi ile gitmek isterseniz yaklaşık 2500 dram ödemeniz gerekiyor ve bu yolculuk 1 saat 45 dakika kadar sürüyor.

Ermenistan'ın ikinci büyük şehri olan Gümrü, Rus Çarlığı’nın Güney Kafkasya eski karakolu olması nedeniyle, yer yer Erivan’a göre daha heybetli yapılara sahip. Rus kültürünün etkileri bu şehirde oldukça belirgin. Gezilecek başlıca noktaları:

• Gümrü Kent Meydanı: Bu geniş meydanda çeşmeler, lokantalar, irili ufaklı müzeler, bir kilise ve bir de katedral bulunuyor.
• Rus Kilisesi
• Ulusal Arkeoloji Müzesi
• Siyah Kale

Gümrü'nün yemek kültürü Türk, Arap ve Rus mutfaklarının karışımından ibaret. Özellikle kebap çeşitlerini deneyebilirsiniz. Rusların toprak kaplarda pişirilen ve aslında ana bir yemek bile sayılabilecek olan, ünlü Borç Çorbası'nı tadabilirsiniz. Lavaş ekmeği de oldukça lezzetlidir. Tüm sebze ve meyveler organik olarak yetiştirilir. Gümrü'de kelle pişiren atölyeler de vardır ve sabahları erken saatlerde pişirip, lokantalara veya isteyen evlere dağıtırlar. Baklava en popüler tatlıdır. Çay ve Türk kahvesi sıcak içeceklerin başında gelir. Konyak, Ermenistan'ın ulusça sahip çıktığı bir içecektir ve konyak sofrası kültürü de oldukça gelişmiştir. Kişi başı 8-10 dolara mükellef bir ziyafet çekebilirsiniz.

Modern Gümrü'nün günümüzde bulunduğu konumdaki en eski yerleşim biriminin, Yunan Kolonistler tarafından MÖ 5. yüzyılda kurulduğu düşünülmektedir. Bir başka görüşe göreyse şehir, Kimmerler tarafından MÖ 6. yüzyılda kurulmuştur. Sonra sırasıyla Persler'in, Makedonlar'ın, Romalılar'ın ve Bizanslılar'ın yönetimi altına giren şehir, MS 11. yüzyılda Selçuklular'ın egemenliğine katılmıştır. 24 Aralık 1638'de imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması'yla da İran'ın yönetimine geçmiştir.

Bilinen ilk ismi Kumayri veya Gyumri'dir. 1840-1924 arasında Alexandropol ve Rus Komünist Devrimi'nden sonra (1924-1990) Leninakan olarak adlandırılan şehir, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Gyumri (Gümrü) ismini geri almıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarındaki Türkiye-Sovyet Ermenistan Savaşı ve onu izleyen barış antlaşması 3 Aralık 1920'de bu kentte imzalanmıştır.