Tirilye

Bursa’nın tarih kokan kasabalarından biri olan Tirilye, Mudanya ilçesi sınırlarında yer alıyor. İlçeye 11 kilometre uzaklıktaki bu hisli sahil kasabasının bir tarafından Marmara Denizi bir tarafında zeytin ağaçları bulunuyor. Tarihi milattan önce 5. yüzyıla kadar uzanır. Yunanlar arasında Brylleion olarak bilinen Tirilye, Antik Çağ’da kurulan çok sayıdaki entegre limanlardan biriydi. Zeytinleriyle ünlü kasabanın eski Yunan sakinleri ipek ticaretinde yer almıştır. 1923 yılında Yunanlarla Türkler arasındaki nüfus mübadelesinde kasaba sakinleri evlerinden ayrılıp Yunanistan’a yerleşmiştir. Rum Ortodoksları için önemli bir dini merkez olmasının yanı sıra Osmanlı ve Bizans mimarisinin büyüleyici eserlerine sahiptir. 2.500 nüfuslu bu şirin kasaba pastoral bir hafta sonu tatili geçirmek isteyenlerin uğrak noktasıdır. Burası aynı zamanda farklı kültürlerin ayak izlerini keşfetmek için mükemmel bir kaçış noktasıdır. İstanbul’dan kolaylıkla ulaşılabilen Tirilye’de tarihî hamamlardan kiliselere gezip görmeye değer pek çok destinasyon da bulunuyor.

Oldukça meşhur olan Tirilye’deki evler genellikle ahşap ve kerpiçten yapılmış çoğunlukta üç katlı yapılar olarak karşımıza çıkıyor. Evler Bizans ve Yunan mimarisini yansıtır. Evlerin giriş katı ocak taşı ve zeytin deposu olarak kullanılır ve aileler çoğu zaman yaz aylarını burada geçirir. İkinci katları asma kattır ve tavanları genellikle açıktır. Üçüncü katta ise yüksek tavanlı yatak odaları ve oturma alanları yer alıyor.

Türkiye’nin en lezzetli zeytinlerini ürettiğini düşünen halkın küçük bir bölümü tarımla uğraşmaktadır. Tirilye göz kamaştırıcı çehresinin yanında kendine ait bir mutfak oluşturmayı da başarabilmiş bir kasabadır. Paskalya çöreği, Tirilye kebabı ve zeytinyağlı yemekler oldukça meşhurdur. Sahilinde keyifli yürüyüşler yaptıktan sonra restoranlardan birinde Marmara’nın muhteşem manzarasını karşınıza alarak lezzetli Tirilye balıklarını da yiyebilirsiniz.

Tirilye Nerede?

Marmara Denizi’nin güney sahilinde bulunan Tirilye, Bursa’nın Mudanya ilçesine bağlı bir beldedir. Son derece turistik bir kasaba olan Tirilye Mudanya merkezine yalnızca 11 kilometre uzaklıktadır.

Tirilye Tarihi

Tirilye antik çağlardan beri çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. İsminin kökeni hakkında çeşitli efsaneler mevcuttur. Birincisi, bölgenin kırmızı kefal ile ünlü olması sebebiyle Bizans imparatorlarının masalarını süsleyen Yunanca kırmızı kefal anlamına gelen trigleia’dan gelir. Bir diğer efsane ise Cenevizlilere dayanıyor. Söylentiye göre, köyün üç sakini korsan yağmalamalarından rahatsız olur ve güçlerini birleştirip birlikte yaşamaya karar verirler. Tirilye isminin bu üç köylüden türediği düşünülüyor. Osmanlılar 14. yüzyılda Tirilye’yi elde ettikten sonra Rum nüfusunun buradaki varlığına dokunmamıştır. Anadolu’dan bazı Türkler buraya yerleştirildiyse de Rum nüfusu çoğunluğunu korumuştur. 1919 - 1922 yıllarında nüfus mübadelesiyle Rum nüfusu Yunanistan’a gönderilmiştir. Buradaki zengin bir iş adamının gemisiyle Yunanistan’a giden Rumların yerine Selanik’ten gelen Türkler yerleşmiştir.

Tirilye Gezilecek Yerler

Osmanlı’dan ve Bizans’tan derin izler taşıyan Tirilye’de gezilip görülecek çok sayıda yer var. Yüzlerce yıllık kiliseler, camiler ve Tirilye’nin kendine has evleri mutlaka görülmesi gereken yerlerin başında geliyor. Kordon olarak adlandırılan muhteşem bir sahile sahip kasabada deniz manzarasının tadını da çıkarabilirsiniz. Bunlara ek olarak, Çamlı Kahve’de gün batımı eşliğinde kahve içmeden dönmemenizi öneririz.

Taş Mektep
1980’lere kadar ilkokul olarak kullanılan Taş Mektep, 1909 yılında Neo-Klasik tarzda inşa edilmiştir. Eski Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Makarios burada eğitim almıştır. Okul 1924 yılında Kazım Karabekir tarafından şehit çocuklarını okutmak için Dar’ul Eytam Okulu’na dönüştürülmüştür. Günümüzde ise hiçbir restorasyon çalışmasının yapılmadığı Taş Mektep, harabe olarak yatmaktadır.

Dündar Evi
Geçmişte Rum kilisesi olan Dündar Evi, Yunanların bölgeyi terk etmesinin ardından özel mülk olarak kullanılmaya başlanmıştır. 19. yüzyıla kadar uzanan ana girişinde ziyaretçileri kemerli bir taş kapı ağırlamaktadır. Otantik Bizans mimarisini yansıtan duvarlara sahiptir. Taş üzerine oyulmuş gravürler ve Bizans motifleri dikkat çekmektedir. Bu eski kilisede günümüzde üç aile oturmaktadır.

Kemerli Kilise
Tirilye’nin en turistik binalarından biri olan Kemerli Kilise, duvarları boyanmış tarihteki ilk kilise olarak bilinir. Kilisenin yapım tarihi tam olarak bilinmese de 13. yüzyıl sonlarında yapıldığı kabul edilir. Bazı el yazmalarına göre kilisenin Meryem’e adandığı söylenir. Kilisenin bahçesi incir ve erik ağaçları ile doludur. Günümüzde yıkık bir durumda bulunan Kemerli Kilise, Fener Rum Patrikhanesi tarafından satın alınmıştır. Restorasyon çalışmaları yapıldıktan sonra tekrar ibadete açılacağı söylenmiştir.