Kısa ve fazla detaylandırılmamış küçük keyifli geziler, hepimiz için yenilenme enerjisini kolaylıkla harekete geçirmek, yeni fikirlere yer açmak için mükemmel fırsatlar sunar. Bursa Mudanya ilçesine 11 kilometre mesafede bulunan Trilye tam olarak bu amaca uygun hem ulaşımı kolay hem de karşılaşacağınız özgün dokusuyla tahmininizden daha fazla keyif verecek bir günübirlik gezi rotası.
Kaynaklarda antik kent ve balıkçı kasabası olarak geçen Trilye, antik dönemden günümüze ulaşan hikayeleri, Bizans ve Osmanlı döneminde yapılmış kilise, okul, cami ve mimari özelliklerini günümüze kadar devam ettirmiş olan evleriyle ziyaretçileri için özgün ve keyifli bir merkez.
Günümüzde sakin küçük bir kasaba olan Trilye bundan yüzyıl kadar önce balıkçılığın yanında Avrupa’ya zeytin ve zeytinyağı ihraç edilen önemli limanlardan biriymiş.
Eski bir balıkçı kasabası olan Trilye’de efsaneye göre kadınlar balık avına çıkan eşlerini kasabanın en yüksek ve denize hakim noktası olan Çamlı Kahve Tepesi'nde beklerlermiş. Trilye gezisine ilk olarak Çamlı Kahve’de güzel bir kahvaltı ile başlayabilirsiniz.
Çok rüzgârlı bir tepe olan Çamlı Kahve’de geniş bir alandan körfezi seyredebilirsiniz. Eğer güneşli ve bulutsuz bir günde gittiyseniz Çamlı Kahve’den Armutlu sahili ve İmralı Adasını görmek mümkün.
Geçmişte bu kasabada yaşamış olan Rumlardan kalan kiliselerden Dündar Evi olarak bilinen Hagios Ioannes Rum Kilisesi (Yuannes Kilisesi), "Kemerli Kilise" adıyla bilinen Panagia Pontobasilissa Kilisesi ve 16. yüzyılda camiye dönüştürülüp yeni adı Fatih Cami olarak bilinen St. Stephanos Kilisesi günümüze kadar kısmen ayakta kalmış olan tarihi ibadethanelerdir.
El yazması eski kaynaklarda Panagia Pontobasilissa ismi Hz. Meryem’in Rumca karşılığı olarak bildirilmiş ve bu kilisenin Hz. Meryem’e adandığı belirtilmiş. Hıristiyan inancında büyük önemi olan bu kilise aynı zamanda duvarlarına resim yapılan ilk kilise olma özelliği taşıyor. Yapılan incelemelerde bu resimlerin 14. yüzyıl ve 17. yüzyıllarda iki farklı katmanda yapıldığı görülmüş. Günümüzde kullanılamayacak durumda olan bu kilisenin yapım tekniği incelemesinde13. yüzyıl dolaylarında doğu-batı doğrultusunda konumlandırılmış ve Yunan Haçı biçiminde inşa edildiği görülmüş. Kilisenin dış cephesine payandalar yerleştirilmiş ve bu unsurlar vasıtasıyla yerel halk bu yapıyı Kemerli Kilise olarak adlandırmış.
Ayrıca yine Fatih Camisine yakın konumda bulunan 16. yüzyıl ilk yarısında 9. Osmanlı padişahı I. Selim yani Yavuz Sultan Selim tarafından Kastamonu ve Üsküdar’dan getirilen Türkler tarafından inşa edilmiş olan Trilye Hamamı Osmanlı mimarisini temsil eden, görülecek tarihi eserlerden biri.
Trilye’de Osmanlı’nın son döneminde inşa edilmiş olan diğer bir tarihi yapı ise halen restorasyonu Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılmakta olan Taş Mektep’tir. Taş Mektep aynı zamanda Tanzimat Fermanı'yla siyasal, toplumsal ve ekonomik anlamda Batılılaşmak amacıyla yapılan reform çalışmaları dahilinde ülke genelinde yapılan okullardan biri. Bu görkemli bina 1904-1909 yıllarında Chirisostomos tarafından yapılmış.
Chirisostomos o dönemde Yunanistan’da eğitim almış ve Türkiye’ye metropolit olarak gelmiş bir din görevlisi. (Hıristiyanlığın Ortodoks mezhebinde belirli bir bölgenin tüm kiliselerinden sorumlu olan piskopos veya başpiskoposa metropolit unvanı veriliyor.) Taş mektep mübadele sonrasında Öksüzler Evi'ne dönüştürülmüş ve 1927 yılına kadar bu amaçla kullanılmış.
Taş Mektep’in yanında bulunan ve 19. Yüzyılda yapılan Aziz Vasili Kilisesi de yine mübadele sonrasında Yetimhane’nin yemekhanesi olarak kullanılmış. En son 2009 yılında büyük ölçüde restorasyonu tamamlanan Aziz Vasili Kilisesi günümüzde Trilye Kültür Merkezi binası olarak hizmet veriyor.
Trilye halkının başlıca gelir kaynakları turizm ve tarım. Yöresel ürünleri Trilye çarşısında hemen her dükkânda görmek mümkün. Zeytin, zeytinyağı, zeytinyağı ve ıtırlı bitkilerle kokulandırılmış el yapımı sabunlar, zeytin kolonyaları, onlarca çeşit reçel, turşular, köy tarhanası, ekşili soslar, kekik, sumak, adaçayı gibi kurutulmuş bitkiler ve birbirinden güzel dantelli ve işlemeli el sanatları ürünleri satılıyor. Trilye gezinizden hatıra olarak bu el sanatları ürünlerini ve anılarınızı sofralarınızda canlandıracak lezzetli sağlıklı zeytinlerden, reçellerden almayı unutmayın.
Trilye çarşıda yapacağınız alışverişten sonra biraz da yemekler için zaman ayırabilirsiniz, zira Trilye’de birbirinden güzel balık restoranları ve değişik yemek ve tatlılar da var. Benim en çok ilgimi çeken daha önceki gezimde denediğim Cantık adındaki küçük pideler oldu. Merak edip biraz araştırdım, aslında Cantık 1800’lü yıllarda Kafkasya’dan Bursa’ya gelmiş. Çi börek ve pide arasında bir tada sahip. Bursalıların çok sevdiği Cantık düğün, sünnet, mevlit, kına gecesi, cenaze gibi özel günlerde sofraları süslüyor.
Balık severler için çok fazla balık restoranı seçeneği bulunan kasabada vejetaryen beslenenler için de çok fazla seçenek bulmak mümkün. Kavurma otlar ve salatalar en sevilen yemeklerden. Terbiyeli ebegümeci sarması, kabak çiçeği dolması deneyebileceğiniz özgün yemekler arasında. Tatlı için mutlaka Trilye muhallebisini denemenizi öneriyorum.
Eğer günün tamamını bu şirin kasabada geçirmek isterseniz tarihi eserler turu, yöresel ürünler alışverişi, Trilye’ye özgü lezzetli yemekler denemek dışında biraz da güneşlenmek için limana yakın konumdaki küçük plajda zaman geçirebilirsiniz. Son günlerde Marmara Denizinde görülen müsilaj sorunu nedeniyle denize giren hemen hemen yok, fakat güneşlenmek isteyenlere plaj açık.
Trilye’ye İstanbul’dan aracınızla gitmek isterseniz Osman Gazi köprüsünü kullanarak mesafeyi kısaltabilirsiniz. 176 kilometre. Ya da IDO ve BUDO feribotları ile İstanbul’dan 2 saatlik bir deniz yolculuğuyla Mudanya’ya gidip, ordan Trilye minibüsüne atlayıp 15 dakikalık bir yolculukla kolayca ulaşabilirsiniz. Trilye Bursa arası 18km. Bursa Şehir Merkezi'nden Heykel'den Şehreküstü metro istasyonundan metro ile Emek istasyonunda inerek 1/M otobüs hattına aktarma yaparak Mudanya İskelesi'nde indikten sonra iskeleden kalkan Zeytinbağı dolmuşlarına binerek Trilye'ye ulaşabilirsiniz.
Yazının sonuna gelmişken Trilye’nin diğer adının da Zeytinbağı olduğunu belirteyim
