Bratislava'nın Tarihi
Bratislava’yı anlayabilmek için bölgenin basitçe tarihçesini ve bunun Türklerle ilişkisini özetlemek istiyorum. Slovaklar Slav ırkından. 600’lü yıllardan itibaren Slovakya’ya yerleşmişler. 800’lü yıllardan itibaren ise Bizanslı misyonerler sayesinde Hristiyanlığı kabul etmişler. 900’lü yıllardan itibaren bölgeye Asya göçleri başlamış ve Macarlar buraya gelip kendi devletlerini kurarken bölgedeki Slavları da kendilerine entegre etmiş.
Türkler bölgeye gelmeden önce Slovakya Macaristan’ın en gelişmiş bölgesiymiş hatta bu bölge gümüş üretiminde Avrupa’da birinci, altın üretiminde ikinciymiş. Bu nedenle de geniş imtiyazlara sahipmiş. 1526 yılındaki Mohaç Meydan Savaşı ile birlikte Kanuni Sultan Süleyman Macaristan’ı ortadan kaldırınca İmparatorluk üçe bölünmüş. Bugünkü Macaristan ve Transilvanya Osmanlı İmparatorluğu’nda, Slovakya ise Hapsburg Hanedanı’nda kalmış. Bratislava ise Budin’in yerine 1784 tarihine kadar Avusturya denetiminde Slovak Macar Krallığının yeni başkenti olmuş.
Maalesef bugün bile Slovaklar; Osmanlı’nın Avrupa’ya geçişini kendilerinin engellediklerini ama bunun karşılığında hem nüfuslarını hem de gümüş ve altınlarını kaybettiklerine inanıyor.
1786 yılında Osmanlı İmparatorluğu bölgeden çıkınca Budin tekrar Macaristan Krallığı’nın başkenti olmuş. Birinci Dünya savaşı öncesinde nüfusun %42'si Alman, %41 'i Macar ve %15'i Slovakmış. Savaş öncesinde ve sürecinde Slovaklara Macarlaştırma politikası uygulanınca, 1918 yılında savaş bitince Slovaklar Macarlardan kurtulmak için dinsel ve fikren uygun olmadıkları Çeklerle Çekoslovakya’yı kurmuşlar. Almanlar ve Macarlar şehrin bu yeni ülkeye katılmasını önlemeye çalışmış. Ancak Çekler bölgeye gelip şehri Slovakların yönetim merkezi yapmış. Ayrıca Macarları zorla göçe zorlayıp evlerine yerleşmişler.
1930'da Macarların nüfusunun kentteki oranı %15'e kadar düşmüş. 1939 yılında Naziler Çek bölgesini işgal edince Slovaklar da fırsat bu fırsat deyip kendi bağımsızlıkları ilan ederek tarihte ilk bağımsız Slovak devletini kurmuşlar. Naziler de bunu destekleyince onlarda Nazilerin müttefiki olmuş. 1945‘de savaş bitip bölge SSCB egemenliğine girince Çekoslovakya tekrar kurulmuş. Etnik Almanlar da bölgeyi terk etmek zorunda kalmış.
1993 yılında da komünist rejim bölgede çökünce sadece şartlar nedeniyle bir arada bulunan Çekler ve Slovaklar yollarını ayırmış. Bratislava ise bağımsız Slovakya’nın başkenti olmuş. Slovakların Macarlara uyguladığı Slavlaştırma politikasına ise son verilmiş. Macarlar ile Slovaklar dost birer ülke olmuş.
Bratislava Gezilecek Yerleri
Bratislava Slovakya'nın başkenti. 500.000 nüfusu var. Aynı zamanda Viyana'nın ve neredeyse Macaristan’ın sınır komşusu. Şehrin batı tarafı Avusturya ile sınır iken güneyinden Macaristan'a geçmek mümkün. Avrupa Birliği’ne üye olmasına rağmen, Bratislava’nın pek de gelişmiş bir şehir olduğunu söyleyemem. Sovyet etkisini binalarda, caddelerde, sokaklarda, kısacası hemen her yerde görmek mümkün. Dikkat çekmek için en önem verdikleri unsur ilginç heykeller.
Şehri daha iyi anlayabilmeniz için bu haritayı kullanabilirsiniz.
Bratislava Kalesi
Bratislava'daki tarihi yapıların başında, şehir merkezinin dışında ama yürünebilecek bir mesafede inşa edilmiş Bratislava Kalesi geliyor. Kalenin ilk izleri Romalılara kadar uzanıyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun Viyana kuşatmaları sırasında şehrin korunmasında önemli görev üstlenmiş. Hatta kalenin dış duvarlarında Osmanlı askerlerinin gelebildiği yerleri gösteren işaretler var. Dört köşede sivri çatıları olan gözetleme kuleleri var. Çatı kiremitleri hariç bütünüyle beyaza boyanmış.
Tuna Nehri’nden yaklaşık 85 metre yüksekte olduğundan bütün Bratislava’yı buradan seyredebiliyorsunuz. Ayrıca kalenin içinde bir de Tarih Müzesi var. Müzede tüm bölgede çok ünlü olan Maria Theresa ve Maria Antoinette’nin orijinal portreleri de var. Dilerseniz burada Slovak tarihine dair bilgiler de edinebilirsiniz. Kale 09.00-17.00 saatleri arasında açık.
St. Martin's Katedrali
Panska Caddesi üzerindeki St. Martin's Katedrali'nin yapılış tarihi 13. yüzyıla kadar uzanıyor. 1526 yılındaki Mohaç Meydan Savaşı ile Macaristan bölününce dışarda kalan tek parça olan Slovakya’da Hapsburg Hanedanı’ndan seçilen Macar Kral ve Kraliçeleri taçlarını 1830’a kadar bu katedralde takmış. Buranın bir diğer önemi ise Beethoven Opus 123’ün ilk gösteriminin burada yapılmış olması.
Panska Caddesi’nin üzerindeki ilginç eczane dikkatimizi çekiyor. Burası bilinen en eski eczane. 1600’lü yıllardan beri faaliyetteymiş.
Mozart'ın İlk Konseri
Panska Caddesi’nden ilk sola doğru dönüp Ventúrska Caddesi üzerinden Michael's Gate’e doğru ilerlerseniz hemen sağ tarafınızda bir ev göreceksiniz. Mozart ve ailesi Macar Asilzadeleri’nin isteği üzerine 1762 yılında 5 buçuk yaşında iken Bratislava’ya gelmiş ve gördüğünüz bu evde ilk konserini vermiş. Evin önünde bu olayı betimleyen Mozart’ın anısına bir plaket de yer alıyor.
Şehir Meydanındaki Önemli Yapılar
Michael's Gate Orta Çağ şehir surlarının 4 kapısından ayakta kalan tek kapı. Kapının üzerinde büyük bir ejderha heykeli var.
Michael's Gate’i geçip devam ederseniz şehir meydanına yani Hlavné Námestie’ye ulaşacaksınız. En önemli yapılar arasında Ulusal Tiyatro ve Filarmoni binaları, bazı büyükelçilikler ile eski belediye binası ve onun gösterişli kulesi var. Şehir yaklaşık 500 sene buradan yönetilmiş. 1809 ‘da Napolyon Bratislava’yı işgal etmiş.
Burada bir bankın üzerine eğilip meydana bakan bir heykel var. Bu kişi bir Napolyon askeri. Bu heykel ordunun Bratislava’yı terk etmesine rağmen Slovak bir kıza âşık olduğu için burada kalan bir askeri temsil ediyor.
Hlavné Meydanı’ndan aşağı doğru yürürseniz Hviezdoslavovo Námestie Caddesi’ne çıkacaksınız. Şehrin işlek yerlerinden olan bu caddede yürüyüş yapabilir, alışveriş dükkânlarını ziyaret edebilir ya da bir kahve molası verebilirsiniz. Caddenin sonunda 1886 yılında yapılan Ulusal Slovak Tiyatrosu yer alıyor.
Slovakların buz pateni ile arası çok iyi. Bu nedenle mevsim de uygun olduğu için caddeye geçici bir buz pisti yapılmış. Çocuklar tatilin keyfini çıkarıyor.
Burada ne yiyeceğinize gelince merkeze yakın ve köprü manzarası eşliğinde güzel bir yemek yemek istiyorsanız Hotel Danube’nin altında yer alan Budha Brothers tavsiye edebileceğim bir yer. Slovakya gerçekten ucuz bir ülke. İstediğiniz her şeyi çok uygun fiyatlarla yiyebilirsiniz. Slovak yemeklerinin denemek istiyorsanız sarımsak çorbası, peynir kızartması ve halusky tavsiye edebilirim.
Şehir İçi Ulaşım
Viyana'dan Bratislava'ya ulaşım için çeşitli seçenekler var. İki şehir arasındaki mesafe 60 kilometre. Südbahnhof'tan otobüslerle 45 dakikada, trenle 1 saatte buraya ulaşmak mümkün. Twin City Liner firması ile Tuna üzerinden tek yön 30 € karşılığında bir saatte gidebilirsiniz. Tekneler Viyana’da Swedenplatz‘dan kalkıyor. Ancak kış sezonunda seferler yaz sezonuna göre kısıtlı.
Bratislava, diğer Avrupa ülkelerine göre biraz daha "ucuz" bir şehir. Konaklama, yeme içme, hediyelik eşya gibi konularda, örneğin Viyana'ya göre daha cazip görünüyor, ama burada konaklamanızı gerektirecek kadar uzun bir geziye ihtiyaç duyacağınızı sanmıyorum. Bu nedenle bu şehri gezmeyi Viyana kalışlı günübirlik olarak planlamanızın daha doğru olacağını değerlendiriyorum.
Sağlıcakla kalın.
