Yeni Zelanda

Dünyanın en bol oksijenli yerlerinden biri olan ada ülkesi Yeni Zelanda sert dağları, geniş vadileri ve gölleri ile etkileyici bir coğrafyaya sahiptir. J.R.R. Tolkien’in en meşhur kitabı Yüzüklerin Efendisi’nin de esin kaynağı olan ülke binlerce yıllık geçmişiyle de büyüleyici bir seyahat deneyimi demektir. 268.021 kilometrekare alana yayılmış bu ülke Güney ve Kuzey Adaları’nın yanı sıra pek çok küçük adadan oluşmaktadır. Ülke nüfusunun çoğunluğu her ne kadar Avrupa kökenli de olsa ülkenin yerlileri Maoriler de azımsanmayacak bir nüfusa sahiptir. Ülkenin Kuzey Adası Güney Adası’ndan daha küçüktür fakat daha kalabalıktır. Kuzey Adası'na halk, yaşayan ve uçamayan bir kuş olan “kivi” adını verir.

Meşruti monarşi ve parlamenter demokrasi ile yönetilen ülke İngiliz Milletler Topluluğu üyesidir. Ülkelerini “Pasifik’in cenneti” olarak tanımlayan Yeni Zelanda büyük geniş beyaz bulutların ülkesidir. Eşsiz manzarası ve büyüleyici doğası ile kendine hayran bırakan ülkede rugby en önemli spor dalıdır.
 

Yeni Zelanda’ya gitmenin en ideal şekli havayolu ile olacaktır. Türkiye’den aktarmasız olarak gitmenin mümkün olmadığı ülkeye aktarma yapabileceğiniz birkaç şehir alternatifi vardır. Bunları araştırırken bütçenize en uygun olan seçeneği tercih edebilirsiniz. Bangkok, Hong Kong, Seul, Sydney gibi ülkeler üzerinden Yeni Zelanda’ya aktarma yapmak en makulüdür. Bir diğer ulaşım imkânı ise Avustalya’ya gittikten sonra denizyolu ile ülkeye geçmek olabilir. Bunun yanı sıra İstanbul ve İzmir’den hareket eden seyahat gemileri de çok sık olmamakla birlikte Avusturalya ve Yeni Zelanda rotalarını takip etmektedir.

Güney yarımkürede yer alan ülkeye gitmek için en uygun zaman dilimi Kuzey yarımkürenin tam tersidir elbette. Dört mevsimi bir günde yaşamanın mümkün olduğu ülkeyi ziyaret etmek için en uygun tarih aralığı ise ilkbahar ayları, yani eylül ve ekim; ya da kasımdan marta uzanan yaz dönemidir. Kuzeyinde subtropikal iklimin hâkim olduğu ülkenin güney kısımları daha sıcaktır. Çok ekstrem sıcaklıkların yaşanmadığı ülkede kışlar karlı geçer.

Yeni Zelanda halkı genel olarak sıcak ve nazik insanlardan oluşmaktadır. Yardımsever ve kibar insanların yaşadığı bu ülkede konuşurken aynı kibarlıkta olmaya dikkat etmeniz gerekmektedir. Teşekkür etmek, lütfen demek bu ülke insanı için oldukça önemlidir. Söz konusu tavır bir takım şeyleri anlamanızı güçleştirebilir, mesela biri bir şey yerken size sen de ister misin diye sorarsa hemen evet demeyin, büyük olasılıkla yemeğini paylaşmak istediği için değil kibarlıktan sormaktadır. Konuşurken bir şey için ‘ortalama’ yorumunu yapıyorlarsa aslında bu o şeyi beğenmedikleri anlamına gelir ya da mesela ‘biraz kötü’ diyorlarsa aslında ‘çok kötü’ demek istiyorlardır. Yeni Zelanda’da paranızı sosyal bir ortamda göstermek ya da gelirinizden bahsetmek hoş karşılanmamaktadır. Bunu bir çeşit görgüsüzlük olarak algılamaktadırlar. Yeni Zelanda’da şaşırmamanız gereken bir diğer şey ise insanlarının çok fazla argosözcük kullanıyor olmasıdır. Size dair iyi bir şey söylerken bile bunu argo bir tasvirle yapabilirler, fakat bu onlar için oldukça olağan bir şeydir. Maorilerin yaşadığı bölgeye gittiğinizde ise buruna bastırarak selamlaşıldığını göreceksiniz, şaşırmayın. 2013 senesinde eşcinsel evliliğin yasal olarak da kabul edildiği ülkede bu konuda oldukça rahat olabilirsiniz. Yeni Zelandalıların tek olumsuz özelliği sahip olduğu kendine has özelliklerin tümünü dünya üzerinde ortak sanmaları ve genellemeleri olduğu söylenebilir. Dolayısıyla yazının başından itibaren sıraladığımız tüm şeyleri doğal olarak sizden beklemektedirler.

Yeni Zelanda mutfağı İngiliz mutfağı ile büyük benzerlik taşımaktadır. Fakat her bölgenin kendine has pişirme kültürü ve beslenme alışkanlıkları vardır. Kuzu eti, biftek ve domuz eti restoran menülerinin olmazsa olmazıdır. Kırlangıç balığı, orfoz ve John Dory gibi okyanus balıklarının çokça tüketildiği ülke mutfağında mevsimine göre ringa balığı, istiridye, karavide de yenmektedir. Kumara yani ülkeye özgü tatlı patates Yeni Zelanda mutfağının demirbaşıdır. Kivi, feijoa ve tamarillo gibi meyve türlerinin çokça tüketildiği ülkede Fransız tarzı peynir üretimi de yapılmaktadır.

Yeni Zelanda’ya gittiğinizde kuzu etli, biftekli, domuz etli, patatesli, sebzeli ve peynirli pay çeşitleriyle çokça karşılaşacaksınız. Cips şeklinde tüketilen kumara ve ilk olarak 1. Dünya Savaşı döneminde tüketmeye başladıkları sert ANZAK bisküvileri de ülke de oldukça yaygın olarak tüketilmektedir. Ülkede okyanus balıklarının ve midyelerinin tadına ise mutlaka bakın.

Maorilerin ise biraz daha farklı yeme kültürleri olduğu söylenebilir. Halkın kaimona adını verdiği karavide, istiridye, yeşil midye ve kıyıya yakın balıkları avlayarak yaptıkları yöresel yemeklerinin tadına mutlaka bakın.

Şarap ve bira üretimin oldukça yaygın olduğu ülkede çok lezzetli alternatiflerle karşılaşacaksınız. Merlot, Chardonnay, Pinot Gris and Noir ve Sauvignon Blanc gibi ülkenin domestik şaraplarının tadına mutlaka bakın. Bira içmeyi çok seven Yeni Zelandalılar pek çok yerel biraya sahiptir. Dolayısıyla gittiğiniz her bölgede karşınıza farklı çeşitte ve yoğunlukta bira çıkacaktır. Kahve kültürünün de oldukça yaygın olduğu ülkede kapuçininin daha çok tarçın ya da çikolata tozuyla servis edildiğini göreceksiniz. Lemon & Paeroa ise ülkenin bir diğer meşhur içeceğidir. Tatlı ve karbonatlı bir tür limonata olarak tanımlanabilecek içeceğin yanı sıra viski de ülkede çokça tüketilmekte.

Yeni Zelanda’da beklenen bahşiş miktarı yüzde 5-10 arasındadır.

Yeni Zelanda’da pek çok hediyelik eşya seçeneği ile karşılaşacaksınız. Çok geniş alışveriş merkezlerinin yanı sıra yerel el ürünlerinin satıldığı küçük dükkânlara da bolca rastlayacaksınız. Maori halkının etnik ürünleri Yeni Zelanda’dan alabileceğiniz hediyeler arasında en özel olanları olsa gerek. Bunun yanı sıra ülkeye özgü diyorit taşından ve yarı şeffaf paua kabuğundan yapılan takılar ve minik objeler de oldukça ilginç alternatifler arasındadır.

Maorilerinden de el yapımı ürünlerinde çokça kullandığı diyorit taşından yaptıkları oymalar, yine yerli halka özgü ahşap oyması işler oldukça ilginç hediyeler arasındadır. Sembolik anlamlar taşıyan ve yerli kültürüne has bu ve buna benzer pek çok parça ile karşılaşacaksınız.

Cam sanatının da oldukça popüler olduğu ülkede bilhassa Nelson, Golden Bay ve Coromandel’deki müzelerin hediyelik eşya dükkânlarına bakmayı da ihmal etmeyin. Tüm bunların yanı sıra yünden yapılma halı, kıyafet gibi eşyalar, kuzu yününden yapılan kilimler, deri işlemeler de sevdiklerinize getirebileceğiniz hediye çeşitleri arasındadır. Biraz daha tarzı olan tasarım kıyafetler arzuluyorsanız da ülkenin yerel giyim markaları Karen Walker, Nom*D, World ve Zambesi mağazalarına uğrayabilirsiniz.

Özel Yeni Zelanda tatlarını evinize götürmek isterseniz ise şarap, manuka balı ve avakado yağı mükemmel seçenekler olacaktır. Pazartesi ve cumartesi günleri arasında genellikle sabah saat 09.00’dan akşam en az 17.00’a kadar açık olan dükkânların pek çoğu pazar günleri 10.00 ile 13.00 saatleri arasında hizmet vermektedir.

Pek çok sanat festivaline ev sahipliği yapan Yeni Zelanda’nın en büyük festivallerinin başında Artsplash Festival gelmektedir. 1986’dan bu yana Wellington kentinde düzenlenen festivale her yıl müzik, dans, koro, tiyatro gibi alanlarda öğrenci yaklaşık 18 bin kişi katılmakta ve gösterilerini sergilemektedir. 1948’den beri devam eden bir diğer köklü sanat festivali Auckland Festival ise Pasifik, Asya ve Yeni Zelanda’dan pek çok sanatçıyı bir araya getirmektedir. Plastik sanatların yanı sıra pek çok performans sanatçısını da ağırlayan festivalde pek çok çalışma da dünya prömiyerini yapar.

Her eylül ayında organize edilen Alexandra Blossom Festival ise baharın gelişinin kutlandığı 17 günlük bir festivaldir. Festival kapsamında gerçekleştirilen konserlerin yanı sıra çeşitli şampiyonalar düzenlenir. Hokitika’da gerçekleştirilen Hokitika Wildfood Festival ise adından da tahmin edileceği üzere ülke halkının da normal yaşantısında çok fazla tüketmediği ilginç yemekleri keşfetmeyi amaçlar. Kuzu kuyruğu, koyun beyni, tatlı ekmek gibi alışılmadık tatların denendiği festival her sene mart ayında gerçekleştirilmektedir.

Ülkede pek çok müzik festivali de düzenlenmektedir. Bunların en önemlilerinden ilki Yeni Zelanda Uluslararası Caz ve Blues Festivali’dir. Christchurch’de her mayıs ayında düzenlenen festivalin amacı ülkenin caz sanatçılarını desteklemek ve uluslararası isimleri keşfetmektir. Hamilton da düzenlenen Soundscape de ülkenin geniş çaplı müzik festivallerinden bir diğeridir. Merkezi Avusturalya olan fakat Yeni Zelanda’nın Auckland kentine de uğrayan iddialı müzik festivali St. Jarome’s Lanevay Festival da dünyadan pek çok indie müzik sanatçısını bir araya getirmektedir.

· Waitangi Günü (6 Şubat),

· Kutsal Cuma (25 Mart),

· Pazartesi Paskalyası (Martın son haftası pazartesi günü),

· Anzak Günü (25 Nisan),

· Kraliçenin Doğumgünü (6 Haziran),

· İşçi Günü (24 Ekim),

· Noel Günü (25 Aralık)

Yeni Zelanda dünya üzerinde hava tahmini yapmanın en güç olduğu ülkelerden biridir. Güneşli hava aniden kapatabilmekte ve şiddetli yağmur başlayabilmektedir. Okyanusla çevrili bu ada ülkesi gün içindeki hava hareketlerinden çokça etkilenmektedir. Özellikle kış aylarında yani mayıs ve ağustos arası dönemde bu hava değişimi durumunun çok daha hızlı yaşandığı ülkede kışlar yağışlıdır. Güney Adasının daha sıcak olduğu ülkede yüksek tepelere kar düşer. Yeni Zelanda’da kışın güzel yanı ise havanın hep güneşli ve açık olmasıdır. Bahar dönemi, ağustos ve kasım arası dönem ise hayli rüzgârlıdır. Yazlar ise yine rüzgârlı yer yer nemli geçmektedir. Hava sıcaklıkları arasında mevsimsel olarak farklar yaşansa da ülkede yıllık ortalama sıcaklık 18-19 derece civarındadır. Gün içinde ölçülen sıcaklığın 30 dereceyi aşabildiği ülkede sıcaklıklar iç bölgelerde 0 derecenin altına düşebilmektedir.

Yeni Zelanda topraklarına ilk olarak yaklaşık 1000 yıl önce Maoriler yerleşmiştir. Maoriler Polinezyalı olan ve birbirine sıkı sıkıya bağlı iyi örgütlenmiş bir kabiledir. Maori inancına göre ülke mitolojik tanrı Maui-Tikitiki-a Taranga tarafından yaratılmıştır. Avrupalıların bu topraklara gelmesi ilk olarak 1642’de kâşif Abel Tasman’ın ziyaretiyle gerçekleşse de Kaptan James Cook’un 1769 ile 1779 yıllarını kapsayan ziyaretine kadar adalar keşfedilmemiştir. 1840’lı yıllarda İngiliz göçmenlerin adaya yerleşmeye başlamasıyla Wellington şehri de kurulmuştur. 1843 ve 1872 yılları arasında geçen bir dizi savaşın sonunda mağlup olan Maoriler kolonyal ordular tarafından ele geçirilmiş, topraklarına el konmuştur. Adada İngiliz hâkimiyetinin kurulmasının ardından iletişim ve tarımsal üretimde artış yaşanmıştır. 1852’de özerkliğini ilan eden Yeni Zelanda 1947’de İngiliz Milletler Topluluğu üyesi olmuştur.

Yeni Zelanda modern ve gelişmiş bir ekonomiye sahiptir. Refah ülkeleri arasında sayılabilecek Yeni Zelanda’da gelişmiş piyasa ekonomisi hâkimdir. Ülkenin para birimi “Kivi doları” olarak da adlandırılan Yeni Zelanda dolarıdır. Denizcilik, balina avcılığı, altın madenciliği, keten üretimi, kauri çamı sakızı ve kerestecilik yapılmaktadır. Küresel ekonomik krizden olumsuz etkilenen ülkede beyin göçü sorunu yaşanmaktadır. Uluslararası ticaretin geliştiği ülkede tarımcılık önemli bir geçim kaynağıdır. Hayvancılığın da ekonomisinde önemli yer tuttuğu Yeni Zelanda’da yün ihracat alanındaen büyükkapasiteye sahip ürünler arasındadır.

WELLİNGTON BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: 15-17 Murphy Street, Level 12, Thorndon, 6011, Wellington, New Zealand

Telefon: 00 64-4 472 12 90-92

Faks: 00 64-4 472 12 77

[email protected]

http://wellington.be.mfa.gov.tr

Görev Bölgesi: Yeni Zelanda, Samoa, Fiji, Tonga, Tuvalu, Cook Adaları