Aspendos Tiyatrosu

Aspendos’un Tarihi

Antalya’da, amfi tiyatrosu ile meşhur bir antik kent olan Aspendos, Yunan efsanesine göre Truva Savaşı’nın ardından Mopsos liderliğindeki koloniciler tarafından kurulmuştur. Biri büyük biri küçük iki tepe üzerine kurulmuş olan kent, dünya çapında tanınırlığa sahiptir.

Aspendos, MÖ 10. yüzyılda Akalar tarafından kurulmuştur. Kent, döneminin önemli zengin yerleşimleri arasında yer almaktadır. MS 2. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen amfi tiyatro, antik kentin en önemli yapısıdır.

Aspendos ticaret yolu üzerinde yer aldığından ve Köprüçay Irmağı ile limana bağlandığından dolayı, tarih boyunca birçok hükümdarın göz diktiği bir yerleşim olmuştur. Şehrin en parlak çağlarını yaşadığı Roma İmparatorluğu döneminde ünlü tiyatro ve suyolları inşa edilmiştir.

Aspendos küçük ölçekli bir yerleşim olmasına rağmen, sahip olduğu zenginlikle anıtsal yapılar inşa edebilmiş ve Akdeniz dünyasının en geçerli parasını basmıştır. Kentin yakınlarında yer alan Kapria Gölü’nden elde edilen tuzun ihraç edilmesi, şehrin temel gelir kaynağını oluşturmuştur. Yörenin sahip olduğu tarımsal üretim imkânlarıyla da bağcılık, zeytincilik yapılabilmiş; zeytinyağı, tahıllar ve yaş meyveler üretilebilmiş ve ihraç edilmiştir. Tarihçilerin belirttiğine göre burada yetiştirilen atlar, Akdeniz ve Doğu dünyasının en aranan atları olmuştur. Ayrıca, kilim, tekstil ürünleri ve limon ağacından imal edilen mobilyalar Roma ve Akdeniz cenahının en çok aradığı ve tercih ettiği hediyelik eşyalar olmuştur.

Bizans ve Selçuklu önemlerinde de varlığını sürdüren Aspendos’un amfi tiyatrosu, Selçuklular tarafından onarım görmüştür. Amfi tiyatronun günümüze kadar sağlam kalabilmesinde, Selçukluların bu onarım faaliyetinin etkili olduğu düşünülmektedir. 1930 yılında Aspendos’u ziyaret eden Mustafa Kemal Atatürk, amfi tiyatronun onarılıp yeniden kullanılmasını söylemiştir.

Aspendos Nerededir?

Aspendos, Türkiye’nin güneyinde, Akdeniz Bölgesi’nin Antalya ilinde yer almaktadır. Serik ilçesinin Belkıs köyünde bulunan Aspendos, ilçenin 8 kilometre doğusunda, bölgenin en büyük nehirlerinden Köprüçay’ın yakınlarındaki tepe düzlüğünde konumlanmaktadır.

Aspendos’a Nasıl Gidilir?

Antalya’ya hava yolu veya kara yolu ile ulaşım sağlanabilmektedir. Antalya’ya Türkiye’nin birçok noktasından şehirler arası otobüs seferleri mevcuttur. Antalya Havalimanı ise kent merkezine 10 kilometre mesafededir.

Aspendos’a Antalya şehir merkezinden tur şirketlerinin düzenlediği seferler ile ulaşılabilmektedir. Bu seçeneğin yanı sıra biraz uzun süren aktarmalı yolla da Aspendos’a ulaşım sağlamak mümkündür. Antalya Otogarı’ndan Serik ilçesine giden otobüslere binmek gerekmektedir. Otobüsün bıraktığı küçük duraktan ise Aspendos Tiyatrosu’ndan geçen minibüslere binilerek antik kente ulaşılabilmektedir.

Kent, Antalya-Alanya kara yolunun 44. kilometresinden kuzeye dönen yolun 2. kilometresinde yer almaktadır. Özel araç ile bu rota takip edilerek ulaşım sağlanabilmektedir.

Amfi Tiyatronun Özellikleri

Antik tiyatrolar arasında en iyi şekilde korunarak günümüze kadar gelmiş olan Aspendos’taki amfi tiyatro, yerli tanrılara ve imparatorluk ailesine adanmıştır. Yaklaşık 15 bin ile 20 bin kapasiteli yapının mimarı, Aspendos’lu Theodorus’un oğlu Zenon’dur. İnşaat 138 yılında başlayıp 164 yılında tamamlanmıştır. Antik tiyatro günümüzde hala konserler ve gösterilere sahne olmaktadır.

Akustiğinin mükemmelliği ile dikkat çeken amfi tiyatro, sahne binası ile dikkat çekmektedir. Yığma taştan yapılmış bu iki katlı binanın alt katında yer alan beş kapı, sanatçıların sahneye çıktığı yerdir. Sütunlu üst katında ise şarap tanrısı, tiyatroların kurucusu ve koruyucusu Dionysos kabartması yer almaktadır.

Tiyatro, Anadolu Selçuklu sultanı I. Aleaddin Keykubat döneminde tamamen restore edilmiştir. Yapı zarif çinilerle süslenmiş ve saray olarak da kullanılmıştır.