- 1 view
Yağıbasan Medresesi, Tokat‘ın Niksar ilçesinde yer alan bir medrese olup Anadolu’nun ilk medresesi unvanına sahiptir. Danişmentlilerin Sivas kolunun hükümdarı olan Nizameddin Yağıbasan tarafından kurulan medrese 1148 ve 1158 ve yılları arasında inşa edilmiştir. Anadolu’da tıp eğitimi veren kurumlar arasında bulunan Yağıbasan Medresesi, kapalı avluya sahip, iyi eyvanlı ve revaksız bir yapı olarak bilinir. Niksar Yağıbasan Medresesinin planı karedir ve moloz taştan inşa edilmiştir. Anadolu’nun ilk medresesi olarak büyük önem taşıyan yapıyı, yolunuz Tokat’a düşerse mutlaka ziyaret etmelisiniz.
Yağıbasan Medresesi Hakkında Bilgi
Yağıbasan Medresesi, Danişmetliler tarafından yapılmış olup günümüze kadar kısmen de olsa ulaşabilen eserler arasında yerini alır. “Yağıbasan Medresesi nerede yapılmıştır?” diye soracak olursanız hem merkezde hem de Niksar’da olmak üzere iki adet yapı olduğunu söyleyebiliriz.
Danişmentlilerin yaptığı ve bu medreseye benzeyen bir diğer medrese de Tokat’ın merkezinde bulunan ve Çukur Medrese olarak da bilinen 2. Yağıbasan Medresesi’dir. Yapıların en eski medreseler olmalarının yanı sıra başka bir özellikleri daha vardır. Yapılar, inşa edilen ilk merkezî – kubbeli medreseler arasında kabul edilir. Bu yapılar inşa edilecek diğer eserlere de örnek teşkil etmiştir. Bu yönleriyle ilkel kabul edilse de yeni bir mimari akımın başlangıcı olarak kabul görmüşlerdir. 2. Yağıbasan Medresi de mahalli yapı teknikleri ile inşa edilmiş ve ihtiyaçlardan doğarak hayata geçirilmiştir. Niksar’daki medrese Niksar Kalesi‘nin surlarından faydalanmak amacıyla inşa edilmiştir. Üzerinde yer aldığı tepenin kale duvarlarına bağımlı olduğundan bir yüzeyi kısmen verevdir. Avlusunun üst kısmı ise açıktır. Çukur Medrese olarak da anılan Tokat Yağıbasan Medresesi planı da aynı şekilde kareye yakındır. Tromp kemelerin taş ve tuğladan yapılmasının dışında, yapı baştan aşağıya moloz taştan inşa edilmiştir. Gök Medrese ve Hatuniye Medresesi, Tokat’ta bulunan diğer medreseler arasında sayılabilir.
Yağıbasan Medresesi Gezilecek Yerler
Tarihi yapılara ilginiz varsa Tokat’ta gezebileceğiniz farklı alternatiflerinizin olduğunu söyleyebiliriz. Yağıbasan Medresesi’ni gezdikten sonra Niksar ilçesindeki ve merkezdeki yapıları da ziyaret edebilirsiniz.
Niksar Ulu Cami: 13. asırda inşa edilen ve avlusu bulunmayan cami, Cenepnizade Hasan Bey tarafından inşa ettirilmiştir. Dikdörtgen planlı mekân, çapraz tonoz örtüsüne sahiptir. Adres: Yusufşah Mahallesi, Akil Muhtar Erdem Sok. No:60, Niksar/Tokat
Emir Gazi Kümbeti: Melik Gazi Türbesi olarak da bilinen yapı, yine Niksar’da ziyaret edebileceğiniz yerler arasında bulunuyor. Bu yapı da Danişmentli eseri olarak karşınıza çıkmaktadır. Melik Danişment Gazi’nin mabedi olarak bilinen yapı asırlarca ziyaretgâh olarak kullanılmıştır. Türbenin de yer aldığı Melik Gazi Mezarlığı; Danişmentli, Selçuklu ve Osmanlılara ait kümbetler, türbeler ve tarihî mezarların çokça olduğu, çevreden toplanan mezar taşları ve kitabelerle düzenlenmiş bir açık hava müzesi olarak ziyaretçilere açıktır.
Adres: Melikgazi Mahallesi, Hamdi Çavuş Sok. No:43 Niksar/Tokat
Niksar Kalesi: Türkiye’nin 2. büyük kalesi olma unvanına sahip kale, Yağıbasan Medresesi’ni de içine alır. Kalenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı ise bilinmiyor. Ancak bazı tahminlere göre Roma Dönemi’nde inşa edildiği ve Bizans Dönemi’nde de kullanıldığı sanılıyor. Yapı; iç, orta ve dış bölüm olarak 3 ayrı bölümden oluşuyor.
Arasta Çarşısı: Kalenin hemen yanında konumlanan çarşı, Selçuklu ticaret hayatının en iyi görüldüğü yerler arasında bulunuyor. Arasta çarşıları Osmanlı çarşılarından farklı olarak, farklı türde esnafların bir arada olması yönüyle ilgi çekiyor.
Niksar Ulu Cami: 1145 senesinde inşa edilen ibadethane Anadolu’daki ulu camilerin ilk örnekleri arasında yer alıyor. Bu yapı da tıpkı Yağıbasan Medresesi gibi Nizamettin Yağıbasan tarafından inşa ettirilmiştir.
Adres: Yusufşah Mahallesi, Akil Muhtar Erdem Sk. No:60 Niksar/Tokat
Tokat’taki medrese örnekleri arasında Gök Medrese ve Hatuniye Medresesi’ni sayabiliriz. Hanlara örnek olarak ise Sulu Han, Paşa Han ve Taşhan‘ı gezebilirsiniz. Yapılan tarihî kervansaraylar arasında ise Fatih Mehmet Paşa Han’ı ve Mahperi Hatun Kervasarayı’nı turlayabilirsiniz.
Niksar'da Ne Yenir?
Tokat Niksar’da bulunan Yağıbasan Medresesi ve çevresinde gezilebilecek yerleri gezdikten sonra yapmanız gereken bölgeye ait yöresel tatları deneyimlemek. Tatmanız gereken lezzetlerin başında Tokat kebabı geliyor. En has halini Niksar’da bulabilirsiniz. Ayrıca ceviz, salça ve baharatla hazırlanan yöreye özgü cevizli bahar da tatmaya değer. Bir fırının önünden geçerseniz cevizli parmak ekmek almayı da unutmayın. Evinize dönerken buradan kuşburnu ve ceviz alabilirsiniz.
Yağıbasan Medresesi Nerede ve Nasıl Gidilir?
İlçe merkezinde yer alan ve Niksar Kalesi’nin içinde konumlanan medreseye ulaşım sağlamak oldukça kolay. Tokat’ın merkezinden Niksar ilçesine mesafe yaklaşık 55 kilometre. Medreseye ulaşmak için farklı alternatifleriniz bulunuyor.
Dolmuş: Tokat Otogarı’ndan Niksar’a sefer yapan dolmuşlar vasıtası ile medreseye gidebilirsiniz. Ayrıca otogardan taksiyle de ulaşım sağlayabilirsiniz.
Otomobil: Şahsi aracınızla gidecek olursanız adres bilgileri ile navigasyon yoluyla kolayca ulaşım sağlayabilirsiniz. Yolculuğunuz yaklaşık 30-40 dakika sürecektir.
Adres: Yusufşah Mahallesi, Niksar/Tokat
