Monolit nedir? '2001: A Space Odyssey' filmini izleyen herkes muhtemelen uzaylılar tarafından inşa edilmiş gelişmiş bir makineyi düşünecektir. Aslında bu kelime Yunanca “monolithos” kelimesinden gelmekte. “Mono” (tek) ve “lithos” (taş) kelimelerinden oluşan monolit, bu listede coğrafi bir oluşuma verilen isim olarak kullanılmakta. Coğrafyadaki monolit tabiri biraz ikircikli bir tanıma sahip ve bu yüzden de kafa karışıklıklarına sebep olabilmekte. Birçok monolit olarak adlandırılan oluşum aslında monolit değil, bu sebeple “dünyanın en büyük monoliti” denen oluşumların çoğu aslında herhangi bir monolit bile değil. Yine de bu listede monolit olarak adlandırılan oluşumların en büyüklerini bulabilirsiniz.
1 – Bukit Kelam
Yer: Endonezya Batı Kalimantan’daki Sintang şehri yakınlarında yer alan Bukit Kelam (ya da Siyah Kaya), Endonezya’daki en büyük kaya olma özelliğine sahip. Bu kayanın oluşumu hakkında etrafta dolaşan birçok efsane var. Örneğin birine göre, çirkin bir canavar güzel prenses Dara Juanti ile evlenmek istemiş ama prensesin koruyucusu canavarı lanetlemiş. Bunun üzerine canavar düşmüş ve ölmüş, sonrasında da devasa bir taşa dönüşmüş.
2 – El Penon de Guatape
Yer: Kolombiya Bir zamanlar Tahamies yerlileri tarafından tapınılan Piedra de Penol veya El Penon de Guatape, Kolombiya’nın Guatape kenti düzlüklerinden yükselen 200 metre yüksekliğindeki devasa bir kaya. Neredeyse tamamen pürüzsüz olan kayanın üzerinde bir tane uzun çatlak bulunuyor. Tırmanışçılar tarafından kullanılan bu çatlağa sonradan 649 basamaktan oluşan bir merdiven inşa edilmiş.
3 – Cebelitarık Kayası
Yer: Birleşik Krallık (denizötesi toprak) İngiltere’nin denizötesi topraklarından biri olan Cebelitarık Kayası, İspanya’nın güney kıyısında, Akdeniz’in hemen girişinde yer alıyor. 426 metre yüksekliğindeki kireçtaşı monolit, 27800 Cebelitarıklı, 250 adet de Berberi Makakı’na ev sahipliği yapıyor. Bu maymun türünün Avrupa’nın tek vahşi maymun türü olduğu söyleniyor.
4 – El Capitan
Yer: ABD Yosemite Ulusal Parkı’nın en ünlü görüntülerinden birini oluşturan granit monolit El Capitan, Yosemite Vadisi’nden dikey olarak 910 metre yükseklikte bulunuyor. Uzman kaya tırmanışçılarının en gözde rotalarından biri olan El Capitan’a tırmanmayı başarabilen ilk insanlar bunu 1958 senesinde başarabilmişler.
5 – Torres del Paine
Yer: Şili Torres del Paine, Şili Patagonyası’nın güney bölgesinde yer alan; dağlar, göller, buzullar ve daha birçok coğrafi güzelliği içinde barındıran bir ulusal park. Bu ulusal parkın odağında ve merkezinde ise Paine Kuleleri denen üç adet granit, nefes kesici monolit bulunuyor. Bu monolitlerin en yüksek noktası 2500 metre.
6 – Ben Amera
Yer: Moritanya Turizm sektörü geçtiğimiz yüzyılda ulaşım olanaklarının artmasıyla birlikte aşırı gelişti ve dünyada keşfedilmedik pek bir yer bırakmadı. Moritanya’nın en iyi gizlediği sırlarından biri olan Ben Amera da, çölde keşfedilmeyi bekliyor. Bazı kaynaklara göre Uluru’dan sonra dünyanın en büyük monoliti olan Ben Amera, küçük bir köy olan Tmeimichat’a beş kilometre mesafede yer alıyor.
7 – Sigiriya
Yer: Sri Lanka Sri Lanka’nın en önemli turist atraksiyonlarından biri olan Sigiriya, 370 metre yüksekliğinde ve çevresindeki yeşil ormanları yukarıdan izliyor. Sönmüş bir yanardağın ağzında yer alan, önceleri yaşanan bir patlamadan biriken magmanın katılaşıp sertleşmesi ile oluşan bir kaya olan Sigiriya, milattan önce beşinci yüzyıldan beri manastırlar için sığınak olarak kullanılmış.
8 – Zuma Kayası
Yer: Nijerya Avustralya’nın Uluru monolitine Nijerya’nın cevabı olan Zuma Kayası, ülkenin başkenti Abuja’nın kuzeyinde yer alıyor ve Abuja’dan Kaduna’ya giden anayol üzerinden rahatlıkla izlenebiliyor. Uluru’nun üçte biri kadar geniş olsa da onun iki katından daha yüksek olan Zuma Kayası, çevresinden 725 metre yüksekte yer alıyor.
9 – Stone Mountain (Taş Dağ)
Yer: ABD Stone Mountain’in tepesi 251 metre yükseklikte bulunuyor ve Atlanta’yı yukarıdan gören nefes kesici bir manzara sunuyor. Dağın kuzey yüzündeki bas rölyef dünyanın en büyük kabartması olma özelliğini taşıyor. Güzel bir günlük seyahate elverişli olan monolitin çevresi de yatıp dinlenmeye ve güzel vakit geçirmeye çok müsait.
10 – Uluru
Yer: Avustralya Uluru (veya Ayers Kayası), en yakınındaki büyük kent olan Alice Springs’in 335 kilometre güneybatısında yer alıyor ve Avustralya’nın en ünlü doğal güzelliklerinden biri olma özelliğine sahip. Dünyanın en büyük monoliti olan Uluru, 348 metre yüksekliğe sahip ve çevresel uzunluğu 9.4 kilometre. Gün içinde güneşin konumuna göre oldukça büyük değişiklikler gösteren renklere sahip monolit, oldukça önemli bir turist atraksiyonu.
