Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Son dönemde bir Moğolistan seyahatiniz oldu? Gitmeye nasıl karar verdiniz? 
Evet, Temmuz ayında Moğolistan gezim oldu. Moğolistan'a gitmeyi hep isterdim, geçen yıl gitme planım vardı ama yol arkadaşı bulamayınca yapamadım. Bu yaz ne olursa olsun gitmeliyim diye kafama koymuştum ve gerçekleştirdim. Moğolistan'ın coğrafyası, özellikle de Gobi Çölü ilgimi çekiyordu ayrıca ilk Türk yazılı anıtlarının Moğolistan’da olması da bunlara eklenince karar vermek zor olmadı.

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Moğolistan seyahatiniz öncesinde nasıl bir hazırlık yaptınız?
Yaptığım diğer gezilerden farklı bir hazırlığım olmadı. Genelde şehirden uzak yerlerde ciple gezeceğimizden ve Moğolların et ağırlıklı beslendiklerini bildiğimden her olasılığa karşı yanıma bir miktar yiyecek vs. aldım. Her gezimde olduğu gibi olabildiğince hafif çanta taşıma tercihim olduğundan bu gezide de yiyecekler olduğu halde çantalarımın toplam ağırlığı 12 kg’dı.

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Moğolistan'da nerelerde kaldınız? Şehir  içi ulaşımı nasıl sağladınız?
Moğolistan'da başkent Ulan Batur dâhil 15 yerde kaldık. Benim yaptığım gezi, şehir gezisi içermiyordu. Moğolistan'da başkent dışında, Moğolistan'ın coğrafyası daha ilgi çekicidir. Konaklamayı da sorarsanız; başkentte hostelde, diğer yerlerde çoğunlukla besicilik yapan aile gerlerinde (ger: geleneksel Moğol çadırları) kaldık. Ayrıca iki gece de cip ile yanımızda taşıdığımız küçük çadırlarda kaldık. Şehir içi ulaşıma gelince, şehirlerden sadece başkent Ulan Batur'u gezdik. Ben gezilerde çok büyük şehir değilse yürümeyi tercih ederim. 4 gün kaldığım Ulan Batur’da bir kere taksi dışında hep yürüyerek gezdim. Zaten konaklanan yer Ulan Batur merkezde veya merkeze yakınsa, Ulan Batur'da yürüyerek gezmek zor değil.
 
Ne kadar süre kaldınız?
Toplamda 20 gün kaldım.

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Moğolistan'da katıldığınız etkinlikler nelerdir?
Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir. Bu yıl 11-12-13 Temmuz’da başkentte gerçekleşen festival, ülkenin diğer şehirlerinde de farklı tarihlerde oluyor. Okçuluk, güreş, at yarışları, geleneksel kıyafetli geçitler ile festival çok ilgi çekicidir. Benim festivalde izlediğim etkinlikler; Ulan Batur'da güreş ve geçit törenleri, Bayandalai'de yere atılan sırıkları dörtnala koşan at üstündeki binicinin düşmeden eğilip bu sırığı yerden alması, Mörön (Murun) şehrinde gene güreşleri izleme şansım oldu. Okçuluğu göremedim.  Gezme etkinliğine gelince, başkent Ulan Batur’dan ciple başladığımız gezi 15 gün sürdü; güneyde Gobi Çölü, orta bölgede Karakurum ve en kuzeyde Khövsgöl Gölü’ne uzanan doğal ve coğrafi güzelliklerin olduğu 15 farklı yer… Ayrıca, birbirinden 390 km mesafede iki ayrı bölgede bulunan ilk Türk yazılı abidelerinin olduğu Tonyukuk, Bilge Kağan ve Kültigin anıtları. 

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Moğolistan'da yeme-içme alışkanlıkları nasıl? Bize önereceğiniz yeni lezzetler var mı?
Bir gezgin olarak eksiklerimden birisi yemektir. Ülkelerin damak tatlarını işin doğrusu pek merak etmiyorum. Bunun nedeni, alışık olmadığım tatlardaki yemekleri yiyemiyor olmam ve et ağırlıklı yemekleri tercih etmemem olabilir. Ama Moğolistan izlenimlerimden öğrendiklerimi aktarabilirim. Kesinlikle et ağırlıklı besleniyorlar. Ulan Batur hariç gezdiğimiz yerlerdeki marketlerde patates, soğan ve çok az yerde domates dışında sebze görmedim. Örneğin hiç bibere rastlamadım, gene 1-2 yerde üzüm vardı. Bizi gezdiren şoföre ne yaptıysam bir dilim domates yediremedim. Gezdiğimiz yerlerde yemekleri kendimiz hazırlıyorduk, 15 günlük gezide üç restorana gidebildik; biri hariç diğer ikisinde sadece tek bir çeşit yemek vardı. Birincisinde kuşbaşı büyüklüğündeki etlerin hamur içinde (bizim mantıya benzer ama çok daha büyüğü) suda kaynatılarak yaptıkları bir yemek; ikincisinde ise gene kuşbaşı veya daha irice etlerin noodle (makarnaya benziyor, Uzakdoğu’ya özgü) ile suda pişirilmesinden oluşan, sulu etli bir yemek vardı. Her iki yemeğin adını not almadığımdan unuttum. Ayrıca iki festival yerinde, kuşbaşı büyüklüğündeki etlerin hamur içinde kızartılmasıyla yapılan kıbın benzeri bir yemek de gördüm. İçecek olarak bize bazı gerlerde kımız ikram ettiler, ayrıca arak (ya da ismi buna benziyor) adlı alkollü bir içkileri var. Şu notu eklemek istiyorum ki çok garipsediğim bir şey; at, deve, sığır, yak, koyun ve keçi sürülerine o kadar çok rastladım ki inanılmaz, her taraf otlak. Bu kadar çok hayvancılığın yapıldığı bir ülkede peynir yok. Biz büyük marketlerden ya Almanya ya da Hollanda’dan ithal peynir aldık.

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Moğolistan'da karşılaştığınız herhangi bir tehlike oldu mu?
Herhangi bir tehlike ile karşılaşmadım sadece Ulan Batur'un en ünlü meydanı Sukhbaatar Meydanı'nda gezerken bir kadın polis memuru yanıma gelip fotoğraf makinem konusunda dikkatli olmamı söyleyip uyardı.

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Bu seyahatinizde "asla unutmam" dediğiniz anılarınız var mı?
Anı çok tabii ki… Gezmek biraz da anı içindir, değil mi? Duygusal diyebileceğim bir anım şöyle; bir albino deveyi gördüğüm, çift hörgüçlü deve besleyen bir aile yanında gece kalacaktık. Gerlerden 500 metre kadar ilerideki kuyulardan şoförümüz ve aşçımız kullanmamız için su almaya giderken ben de onlarla gittim. Kuyudan su çekip bidona koyarlarken kuyuların başında bizleri uzakta gören develer hızla yanımıza geldiler. Bizim bidon dolduktan sonra şoför birkaç kova su çekip develerin su içecekleri yalağa doldurdu ama develer anında suyu içip bitiriyorlardı. Develer çoğalmaya başladılar 30-40 deve oldu diyebilirim, yalakta yer kapma yarışına girdiler adeta. Şoför su çekmekten vazgeçti ve kovayı bıraktı. Kuyunun başına ben ve aşçı geçtik, her 4-5 kova su çektikten sonra nöbetleşe yer değiştiriyor ve develere su veriyorduk. Zira yorucu bir işti. Söylediklerine göre her bir deve 30 litreden fazla su içebilirmiş. Biz kovayı yalağa boşalttığımız anda su bitiyordu. Sabaha kadar olsa da bu develere su çekmeye niyetliydim ama bana üçüncü veya dördüncü kez sıra geldiğinde 1-2 kova su çektikten sonra ipiyle birlikte kovayı kuyuya düşürdüm. Kova var mı diye diğer kuyuya gittim ama yoktu, diğer kuyuya giderken develer beni takip ettiler. Uzun bir şeyler bulursam kovayı çıkarıp su çekmeye devam ederiz diye aşçıyla kalacağımız gerlere doğru yürüdük, develer bizim döndüğümüzü sanmış olacaklar ki biz 50 metre kadar yürümüştük ki develer teker teker kuyulardan uzaklaştılar. Ger sahibi ile kuyuya geri döndük, adam beline ip bağladı ve diğer ucunu ben tuttum, kuyuya inip kovayı çıkardı. Ben belki develer döner su veririm diye bir müddet kuyuların başında bekledim ama dönen deve olmadı. Bu arada güneş batmak üzereydi, gelen deve olmayınca kuyulardan ayrıldım. Bu develere doyuncaya kadar su verebilmeyi çok istiyordum ama bu isteğimi gerçekleştiremediğim için çok üzüldüm.

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Nihani Bayındır: “Moğolistan'da en görülesi etkinlik, her yıl Temmuz ayında yapılan Naadam Festivali'dir”

Son olarak Moğolistan'a gidecek olanlara tavsiyeleriniz nelerdir?
Biz 2 kişi Moğolistan’a gitmeden önce bir acente ile anlaşarak gittik. Araç, şoför, aşçı (aynı zamanda rehberlikte yaptı) ile birlikte 4 kişiydik. Eğer Moğolistan’da sadece şehir gezmeyecekseniz ve doğal güzelliklerin olduğu yerleri; çöl, bozkır milli parklar vs. de görmek istiyorsanız, bir acente ile anlaşarak gidilmesini öneririm. Özel araç kiralayıp kendileri gezmek isteyenler için bu işin zor olabileceğini söyleyebilirim. Toplu taşıma araçları sadece şehirlerarasında olduğundan doğal güzelliklerin görülebileceği yerlere ulaşım yok, zira çoğunun yakınında yerleşim yok. Moğolistan’ın nüfusu iki milyon yedi yüz bin ve alanı Türkiye’nin iki katı ayrıca da yoksul bir ülke, bu açılardan bakınca yol ve ulaşımın iyi olmadığı ortada. Bu nedenle gideceklere ilk önerim; yerel bir acente ile gitmeleri. Ayrıca acente fiyatları da ucuz. İkinci olarak; şehir ağırlıklı bir gezi planlamasınlar daha çok güneyde Gobi Çölü tarafı ile orta bölgeler ve Karakurum civarını (Batı Moğolistan’a gitmediğim için bilgim yok) önerebilirim. Üçüncü önerim ise gidecekleri zamanı Naadam Festivali’nin olacağı zamana göre ayarlasınlar ve 3 gün süren bu festivali izlesinler, özellikle de ülkedeki etnik grupların geleneksel kıyafetleri ile yaptıkları geçit törenlerini izlesinler derim.