Hebron

Filistin toprakları içinde yer alan El Halil veya diğer adıyla Hebron, Batı Şeria’nın güneyinde bulunan antik bir şehirdir. Hz. İbrahim’in mezarına ev sahipliği yapan kent bu sebeple İbrahimî dinler için önemli bir merkezdir. Yahudilerin 4 kutsal kentinden biri olan El Halil, Müslümanlar için de kutsal bir nitelik taşımaktadır. Günümüzde 200 bin civarında Filistinlinin yaşadığı kentte 500 civarında İsrailli yaşamaktadır.

1929 yılında Araplar, 70 Yahudi’yi öldürerek kentteki Yahudi nüfusunu yok etmiştir. 1967 savaşından sonra yeniden bir Yahudi yerleşimi kurulan El Halil, Filistinliler ve Yahudiler arasındaki en paylaşılamaz yerlerden biri haline gelmiştir. Öyle ki 1994’te Hz. İbrahim Camii’nde namaz kılan Müslümanlara ateş açılması sonucu 29 kişi öldürülmüştür. Günümüzde kentin %15’i İsrailliler tarafından işgal altındadır. Ancak tüm bu katliamlara rağmen önemli bir turizm merkezi olma özelliğini koruyan El Halil’de dinler tarihine bir yolculuk yapabilirsiniz.

Hz. İbrahim 4.000 yıl önce bu kentte yaşamıştır. Peygamberin eşi Sare öldüğünde günümüzde Hz. İbrahim Camii olan yerin altındaki bir mağaraya gömülmüştür. Daha sonra Hz. İbrahim öldüğünde o da buraya gömülmüştür. Bir kale görünümüne sahip olan dikdörtgen şeklindeki bu müthiş camii El Halil’in en dikkat çeken yapısıdır. Kent üzüm bağları, seramik, deri işleri ve diğer el yapımı sanatlarıyla ünlüdür. Turistlerin bu şehri tanımlarken en sık kullandığı sıfatların başında canlı, renkli ve yaratıcı olması geliyor. El Halil’in antik bölgesi Filistin’deki en eski şehirlerden biri olarak kabul edilir. Pazaryeri olan The Souq; kemerli çatısı ve labirent şeklindeki sokaklarıyla keşfetmeye değer yerlerin başında geliyor.

El Halil (Hebron) Nerede?

Günümüzde Filistin sınırları içinde yer alan El Halil, Batı Şeria bölgesinin güneyinde yer almaktadır. Kudüs’ün 30 kilometre güneyindeki El Halil, Judaean Dağlarında deniz seviyesinde 930 metre yükseklikte yer alıyor. Batı Şeria’daki en büyük kent olan El Halil, Filistin’in Gazze’den sonra en büyük ikinci kentidir.

El Halil Gezilecek Yerler

Yüzyıllar boyunca Müslümanların ve Yahudilerin çekişmesine sahne olan El Halil’de gezip görmeye değer birçok destinasyon mevcuttur. İlahi dinlerin kutsal kentlerinden biri olan El Halil’de peygamberlerin mezarları olduğuna inanılan yerleri görebilir, antik Yahudi kentlerinde tarihte bir yolculuğa çıkabilirsiniz.

İbrahim Camii

El Halil’deki İbrahim Camii, dört peygamberin ve eşlerinin defnedildiği küçük bir mezarlık üzerine inşa edilmiştir. Hz. İbrahim, Hz. Yakup, Hz. İshak ve Hz. Yusuf’un mezarlarının burada olduğuna inanılıyor. İnanışa göre üzerine caminin inşa edildiği toprakları, Hz. İbrahim eşi Sara’nın ölümünden sonra aile mezarlığı yapmak için satın almıştır. Peygamberlerin eşleriyle birlikte gömülmesinden dolayı mezarlığın ismi çifte mezarlık anlamına gelen “Cave of Machpelah” olarak adlandırılmıştır. Ayrıca “Cave of the Patriarchs” olarak da bilinir. Bazı Yahudi inanışlarına göre Adem ve Havva’nın da burada defnedildiği söylenir. Bugün görülebilen dış yapıların neredeyse tümü MÖ 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun Yahudiye eyaletine atanan Büyük Hirodes tarafından inşa edilmiştir. Onun döneminde yapıda çatı bulunmamaktaydı. 637 yılında Müslümanların bölgeyi kontrol etmesiyle birlikte bina çatılı bir camiye dönüştürülmüştür. 1100 yılında Haçlılar tarafından ele geçirilen camii St. Abraham Kalesi olarak anılmıştır ve Müslümanların girişi yasaklanmıştır. 1178 yılında Selahaddin Eyyubi yönetimindeki Müslümanlar kaleyi tekrar ele geçirmiş ve camiye dönüştürmüştür. 1994 yılındaki El Halil Katliamı İbrahim Camii’nde gerçekleşmiştir. Ortodoks bir Yahudi tarafından 29 Filistinli ibadet esnasında makineli tüfekle öldürülmüş 125 kişi ise yaralanmıştır. Katliamın izlerini hala üzerinde taşıyan İbrahim Camii’nde kurşun deliklerini görebilirsiniz.

Susya National Heritage Site
Batı Şeria’nın güney Judaean Dağları üzerinde antik bir Yahudi köyü olan Susya, dini bir cemaatin yaşam alanıydı. Susya arkeolojik sit alanı El Halil’deki asırlar öncesine dayanan yaşam tarzını anlamak için harika bir destinasyondur. Bu alanda 5. ve 8. yüzyıllara ait bir sinagog ve onun yerini alan bir caminin kalıntılarını görebilirsiniz. 1830’lu yıllarda Filistinli yerleşiminin başladığı bu bölgede, döneme ait eşsiz bir mağara konut kültürünü görebilirsiniz. 1983 yılından beri ise burada dini bir İsrail topluluğu yaşamaya başlamıştır. Görkemli bir tepede, stratejik bir konumda bulunan Susya’nın zemin mozaik işlemeleri günümüze kadar bozulmadan korunmuştur.

El Halil’e Nasıl Gidilir?

El Halil’e gitmenin en ucuz ve hızlı yolu Tel Aviv üzerinden gitmektir. İstanbul’dan Tel Aviv’e düzenlenen direkt uçuşlarla 2 saatlik bir yolculuğun ardından Ben Gurion Havalimanı’na ineceksiniz. Havalimanı’ndan paylaşımlı taksilerle 2-3 saatte, ticari taksilerle ise yarım saatte El Halil’e ulaşabilirsiniz.