Maya Harabeleri, Amerika kıtasındaki en ilgi çekici harabeler arasında kabul ediliyorlar. Amerika kıtasındaki diğer harabelere göre üstünlüklerini koruyan Maya Harabeleri boyutları ve karmaşık yapıları ile de pek çok araştırmacının odak noktası. Orta Amerika’daki en büyükler arasında Guatemala’daki TİKAL ve Honduras’taki COPAN gösterilebilir.
1. ALTUN HA HARABELERİ, BELİZE
Belize City’ye yaklaşık 30 kilometre mesafede yer alan Altun Ha, Belize’deki en iyi korunmuş harabelerdir. 1961 senesinde bulunmuş olan antik kentte kazı çalışmaları 1964-1970 seneleri arasında devam etmiş ve çok miktarda yeşim taşı ve obsidyen bulunmuştur. Bu nedenle araştırmacılar Altun Ha’nın bir ticaret merkezi olduğunu söylemektedirler.
Hatta bir de kazılar sırasında buradaki mezarlardan birinde güneş tanrısı Kinich Ahau’nun kafasının yeşim taşından yapılmış 15 cm’lik heykeli bulunmuştur.
2. NİM Lİ PUNİT, BELİZE
Nim Li Punit harabeleri Mayaların klasik dönemine tarihleniyor. Orta büyüklükte bir Maya harabesi olarak geçen bu antik kentteki en yüksek piramit ise 12,2 metre. Belize’nin Maya Dağları’nın aşağısında Toledo bölgesindeki tepelerde yer alan antik kent, alçak arazilerden Karayipler’e kadar uzanan panoramik bir manzaraya sahip.
3. LUBAANTUN HARABELERİ, BELİZE
Kuzey Belize’nin Toledo bölgesinde bulunan Lubaantun harabeleri yapı olarak Nim Li Punit’e çok benziyor. Anlamı ise “düşen taşlar” demek. Burada yapılan kazılar sırasında çok sayıda minyatür seramik obje bulunmuş. Ancak burası, 1 Ocak 1924’te İngiliz arkeolog Anna Mitchell Hedges’in piramit tapınağının mihrabının altında kristal bir kafatası bulması ile ünlü. Bu kristal kafatası gerçek insan kafatası boyutlarında ve şeffaf kuartz kristalinden yapılmış. Halen bu kafataslarının kim tarafından ve ne zaman yapıldığı belli değildir.
4. XUNANTUNICH HARABELERİ, BELİZE
Batı Belize’nin Cayo bölgesinde yer alan Xunantunich harabeleri aynı zamanda Guatemala sınırının da tam karşısında. Bu harabelerin en dikkat çekici özelliği ise sahip olduğu El Castillo Tapınağı. Taç giymiş gibi görünen El Castillo Tapınağı, 39 metre uzunluğunda.
5. LAMANAİ HARABELERİ, BELİZE
Belize’deki ulaşılması en zor olan harabelerden biri. Kuzey Belize’nin Orange Walk bölgesinde yer alan Lamanai harabelerine ulaşmak için öncelikle Belize ormanı boyunca nehirde 90 dakikalık bir bot yolculuğu yapmak gerekiyor.
“Batık Timsah” anlamına gelen Lamanai harabeleri; katmanlar, tabakalar halinde inşa edilmiş. Yani yıkıp yenisini yapmak yerine yenisini eskisinin üzerine inşa etmişler.
6. CARACOL HARABELERİ, BELİZE
Belize’nin en iyi korunmuş Maya harabeleri Altun Ha idi. Caracol harabeleri ise Belize’deki en büyük harabe. Ancak Belize’nin merkezinden buraya gitmek asfaltsız yolda yaklaşık 2,5-3 saati buluyor. Buranın çok büyük bir bölümü hala toprak altında. Hepsi gün yüzüne çıkartıldığında buranın Tikal’ı geçeceği söyleniyor. Tarihte 562 senesindeki bir savaşta Caracol’daki Maya topluluğu, Tikal’deki Maya topluluğunu mağlup etmiştir.
7. TİKAL HARABELERİ, GUATEMALA
Tikal harabeleri Maya İmparatorluğu’nun en etkileyici harabeleri olarak bilinmektedir. Guatemala’nın kuzeyinde El Peten bölgesinde yer alır.
Buradaki en görkemli tapınak ise Jaguar Tapınağı. Adını Mayalar’da gücü temsil eden jaguardan almış. Tepesine dik merdivenlerle çıkılabiliyor.
Sabah erken saatlerde tapınak IV’e çıkarak güneşin doğuşunu izlemek ziyaretçiler arasında oldukça tutulan bir aktivite.
8. QUİRİGUA HARABELERİ, GUATEMALA
Guatemala’nın İzabal bölgesinde, Motagua Nehri karşısında yer alan Quirigua harabeleri 1981’den bu yana Unesco Dünya Mirasları Listesi’nde yer almaktadır.
Burada pek çok devasa dikili taş yer almaktadır. Bu dikili taşlardan birisi 11,7 metre uzunluğundadır. Bu dikme taş günümüzde bilinen en büyük Maya anıtıdır. Bu prizmatik yapının büyük yüzlerinde kral ayakta olarak tasvir edilmiştir. Ayrıca bu sit alanı “zoomorph” denilen ayrıntılı hayvan şekillerinin oyulduğu iri kaya parçalarına da ev sahipliği yapmaktadır.
9. UAXACTUN HARABELERİ, GUATEMALA
Çoğu zaman Waxaktun olarak telaffuz edilen Uaxactun harabeleri, Tikal’in sadece 19 kilometre kuzeyinde yer alıyor. “8 taş” anlamına gelen Uaxactun harabelerinin en önemli özelliği; buradaki 4 ana yapının da ekinoks ve gün dönümlerinde güneşin doğuşu ile aynı hizada olması. Bu nedenle bölgede çalışma yapan arkeologlar, Mayaların bu antik kenti astronomi çalışmalarında kullandıklarını belirtiyorlar.
10. TAZUMAL HARABELERİ, EL SALVADOR
El Salvador’un en iyi muhafaza edilmiş harabeleri olan “Tazumal”, Maya dilleri ailesinden olan Quiche dilinde “kurbanların gömüldüğü yer” anlamına geliyor. Mayalar arasında çok popüler olan top oyunu petotlenin burada yoğun şekilde oynandığı düşünülüyor.
11. COPAN HARABELERİ, HONDURAS
Copan Harabeleri, Honduras’ın batısında Guetamala sınırında bulunmaktadır. Adını en yakınındaki Copan kentinden alır. Copan, Kolomb öncesinde kurulmuş eski bir Maya kentidir. Copan harabeleri Orta Amerika’nın en bilindik ve büyük harabelerinden biridir. M.S. 736 senesinde Mayaların en parlak dönemleri Copan’a rastlar. Bu nedenle bu antik kentte oymalar, heykeller, dikili taşlar ve hiyeroglif yazılar oldukça gösterişlidir. Ayrıca Copan’ın astronomide de çok ileri olduğu saptanmıştır.
Yazar Hakkında
HÜSEYİN YILMAZ1942 Sinop Ayancık doğumluyum. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mezunuyum. Mecburi hizmet nedeni ile Hakkari, Yüksekova, Siirt’te görev yaptım.
