Osmanlıların Malta'Ya Gelişi

Anadolu ile Kuzeybatı Afrika arasındaki ticaretin güvenle yapılabilmesi için Kanuni Sultan Süleyman Malta’nın alınmasını istiyordu. Bu nedenle de Osmanlı donanması 1565 yılının Nisan ayında İstanbul’dan yola çıkmış. 130 kasırga ve 20.000 askerle Piyale Paşa denizci ve Mustafa Paşa karacı komutasında hareket eden donanma hava durumuna göre oyalanarak gitmiş ve 19 Mayıs 1565’te donanma Marsaxlokk körfezine girmiş. Karaya asker çıkarmışlar. Valette de Marsoxlokk arasında Zejtun denen yerleşim yerini almışlar.

  Osmanlı kuvvetlerinin başında 2 kumandan olması zaman zaman bazı sorunlar yaratmış. Öncü kuvvetler Mdina’ya kadar gitmiş, ama bu şehri almamışlar. Yığınak Marsa düzlüğünde yapılmış. Donanmanın en güçlü gemileri de St. Elma kalesinin önüne gelmiş. 24 Mayıs’ta kaleyi dövmeye başlamışlar. 2 gün sonra askerler karaya çıkmış. Sceberras yarım adasının orta yerinde bulunan Floriana ele geçirilmiş. Sonra St. Elmo Kalesi de karadan top ateşine tutulmuş ve bu esnada Piyale Paşa gemilerle büyük limana girmiş.   Turgut Reis, 15 gemisi ile Trablusgarp’tan birkaç gün sonra donanmaya katılmış. Mustafa Paşa ile Turgut Reis cephede etrafı izlerken Malta şövalyelerinin bir top atışı gelmiş ve Turgut Reis orada 80 yaşında şehit olmuş. Turgut Reis’in naaşı Libya (Trablusgarp)’da kendi adını taşıyan camide gömülüdür.   St. Elmo Kalesi, kuşatmadan tam 33 gün sonra, 23 Haziran 1565 tarihinde zaptedilmiş. Turgut Reis bunu görememiş. Osmanlılar 6.000 şehit vermişler. Haçlılardan da 1.500 kişi ölmüş. Liman içi cesetlerle dolmuş. Şövalyeler St. Angela Kalesi’ne çekilmiş. Osmanlılar Senglea’daki St. Michael Kalesi’ni ve Birgu (Vittoriosa)’daki St. Anglea Kalesi’ni alamamışlar. St. Elmo Kalesi’nin fethinden sonra 2 ay 10 gün daha geçmiş ama ada fethedilememiş, Malta şövalyeleri direnmişler. 8 Eylül 1565 günü Osmanlı ordusu Malta’yı fethedemeden apar topar yelken açarak geri dönmüş.   Osmanlı ordusu 25.000 – 30.000 şehit vermiş. Buna karşılık Haçlılar 700 şövalye ve 7.000 kadar savaşçı kaybetmiş. Bu olay Kanuni Sultan Süleyman’ın iki önemli başarısızlığından biridir. Bunlar 1542 Viyana Kuşatması ve 1565 Malta Kuşatması. Kanuni 5 Eylül 1566’da 72 yaşında vefat etmiş.   The Magisterial Palace denen Saint Jean Şövalyeleri’nin sarayında yağlıboya tablolarla bu savaş anlatılmış. Bu resimleri 1575 – 1580 seneleri arasında Michelangelo’nun yanında yetişmiş İtalyan ressam Matteo Perez D’Alecio yapmış.  Malta’da bir de Osmanlı şehitliği var. Savaştan 300 yüzyıl sonra Sultan Abdülaziz’in Malta yönetiminden bir şehitlik kurmasını istemiş, Malta yönetimi de buna olur vermiş ve 1874 yılında şehitlik kurulmuş. Kabristan dikdörtgen şeklinde ve etrafı duvarlarla çevrili. Giriş kapısının üst tarafı yarım ay şeklinde oymalı mermerlerle süslenmiş. Sultan Abdülaziz’in tuğrası var. Altında “Hicri 1290” yazılı. Ön duvarın iki köşesine, çift şerefeli birer minare yapılmış. Ama cami yapılmamış. Bahçede 100’e yakın kabir var. Arka duvara yaslanmış olarak sağ ve sol köşeye birer oda yapmışlar, arasını boş bırakmışlar. İşte bu duvara bahçeye bakan yüzünde sade bir mermer kitabe var. Bu kitabenin üstü ise Fransızca yazılmış.Valletta'da merkezi konumda harika kahvaltı seçenekleriyle konaklamak için Ursulino Valletta ve Princess Elena gibi oteller mevcut.   Not: Bu bilgiler Prof. Dr. Tarık Minkari’nin Süveyş Kanalı/Malta Adası kitabından alınmıştır.