Irak’ın bir şehri olan Necef, yaklaşık 1 milyon kişinin yaşadığı, dini bir hac noktasıdır. Önemli İslami yapılara sahip olan şehir, Irak’ta savaşın yıkım getirdiği yerlerden biridir. Şii siyasi yapılanmasının merkezi ve Irak’taki en kutsal üçüncü Şii İslam kenti kabul edilen Necef’e her yıl milyonlarca hacı ziyaret gerçekleştirmektedir. Meke ve Medine’nin ardından en fazla hacının ziyaret gerçekleştirdiği kent olan Necef’e, Şii Müslümanlarının ikinci en önemli figürünün mezar alanı olan İmam Ali Camii büyük değer katmaktadır. İslam dünyasının en önemli öğretim merkezlerinden biri olan Necef İlahiyat Fakültesi bu şehirde yer almaktadır. Ayetullah Humeyni, 1964’ten 1978’e kadar burada ders vermiştir. 1970'li yıllarda Irak, İran ve Lübnan’da yükselmeye başlayan İslam hareketinin önde gelen birçok ismi Necef İlahiyat Fakültesi’nde öğrenim görmüştür.
Necef, 791 yılında On İki İmam’dan biri olan Ali İbn Abi Talib’in mezar yeri olarak seçilmesiyle kurulmuştur. Hz. Muhammed’in kuzeni, Şii İslam’ın birinci imamı ve İslam’ın dördüncü halifesi olan Ali İbn Abi Talib’in buraya gömülmesi, Şiilerin mezara hac ziyareti yapmalarına vesile olmuştur. İlerleyen süreçte gerçekleşen dört girişimin ardından nihayetinde 1500 yılı civarında buraya bir türbe inşa edilmiştir. Çöl coğrafyasındaki konumu dolayısıyla su kıtlığı çeken yerleşime 1803 yılında Hindiyya Kanalı’nın inşa edilmesiyle, bölgede nüfus hızla artmaya başlamıştır.
Necef, 1915 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyetinde olmuştur. Ardından gelen İngiliz hâkimiyetine karşı gerçekleştirilmek istenen isyan, Britanya İmparatorluğu’nun şehir suyunu kesmesi ile bastırılmıştır. Ayetullah Humeyni, 1964’ten 1978 yılına kadar Necef’te sürgün olarak yaşamıştır. Sünni egemenliğindeyken bölgedeki mabedler ve türbeler zarar görmüş, Şii önderliğindeki Irak hükümetinin kurulmasının ardından ise Necef, dini ve bağımsız yönetimine kavuşmuştur.
Irak’ta Şii Müslümanları için en kutsal şehirlerden biri olan ve 2012 yılında Arap Dünyasının Kültür Merkezi seçilen Necef, ev sahipliği yaptığı çok sayıda dikkat çekici mimarisiyle önemli bir manevi merkezdir.
Necef Nerededir?
Necef, Batı Asya ülkesi olan Irak Cumhuriyeti’nin güneyinde, ülkenin en büyük şehri ve başkenti Bağdat’ın yaklaşık 160 kilometre güneyinde yer almaktadır. Şehir, Necef Valiliği’nin başkentidir.Necef’e Nasıl Gidilir?
Necef Uluslararası Havalimanı, iç hat ve bölgesel uçuşlara sahip bir merkezdir. Bu yüzden Necef’e gitmeden önce bölgede uluslararası faaliyet gösteren bir başka havalimanına ulaşmak gerekmektedir. Necef Uluslararası Havalimanı’na vardıktan sonra ise şehir merkezine otobüs veya taksilerle kolayca ulaşım sağlanabilmektedir.Necef’in Irak’ın diğer şehirleriyle, şehirlerarası otobüs seferleri vasıtasıyla da bağlantısı bulunmaktadır.
Necef’te Görülecek Yerler
Şii İslam’ının en kutsal üçüncü bölgesi olan Necef, bu özelliğini İmam Ali Camii vasıtasıyla kazanmaktadır. Hz. Muhammed’in kuzeni Ali ibn Abi Talib burada gömülüdür. Yaklaşık 200 milyon Müslüman tarafından ilgi gören camide Şii inancına göre Âdem ile Havva ve Nuh peygamberlerin de mezarları bulunmaktadır. Cami, büyük kubbesi ile ünlüdür. 7777 adet altın boyalı tuğla ile örülmüş, 42 metre yüksekliğinde büyük kubbenin yanı sıra yan ve arka duvarlar turkuaz mozaik ile kaplanmıştır. Cami’nin büyük kapısının yanında iki adet 38 metre yüksekliğinde minare bulunmaktadır. Cami’ye girişte Ana Kapı, El Tusi Kapısı ve Kıble Kapısı olmak üzere üç aşamadan geçilmektedir. Bu kapılara ek olarak, Saat Kapısı’nın kuzeyinde Müslüman İbn-Aqil Kapısı; güneyinde ise El-Faraj Kapısı olmak üzere iki adet anıtsal kapı da mevcuttur. Etkileyici bir İslam mimarisi örneği olan yapı, görülmeye değerdir.
Dünyanın en büyük mezarlığı olan Al-Salam Vadisi (Wadi Al-Salaam), Türkçe “Barış Vadisi” anlamına gelmektedir. Oldukça geniş bir alanı kaplamasından dolayı bisikletle ziyaret gerçekleştirmek tercih edilen bir uygulamadır. Yaklaşık 1.400 yıldır mezarlık olarak kullanılmasından dolayı Al-Salam Vadisi popüler bir ibadet noktasıdır. Her yıl yaklaşık 500 bin kişinin gömüldüğü tahmin edilen mezarlık, 2003’te gerçekleşen Irak Savaşı sırasında sığınak olarak kullanılmıştır. Irak’taki birçok Şii’nin gömülmek istediği mezarlığa gömülmeden önce ise bir dizi ritüel gerçekleştirilmektedir.
