Meşhed Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Meşhed ile ilgili hemen hemen her şey, hatta “Şehidin defin yeri” anlamına gelen ismi bile üstlendiği kutsal şehir rolüyle ilgilidir. İran’ın Horasan eyaletinin başkenti olan Meşhed, Şiilik kültürünün kalbine uzanan bir yolculuğun en önemli parçasıdır. Meşhed, tarihte Türkmenistan’a yönelen ticaret kervanları için bir köy çukuru olan Sanabad olma görevini üstlenmiştir. Ancak dokuzuncu yüzyılda, Hz. Muhammed’in hukukunda kuzeni ve oğlu olan İmam Ali’nin büyük büyük oğlu olan sekizinci Şiiler İmam Ali Bin Moosa El Rıza zamanın halifesi tarafından zehirlenmiştir. İmam Rıza, Meşhed’e gömüldükten sonra adına inşa edilen tapınak ile beraber kent, Suudi Arabistan’daki Kutsal Kâbe ve Irak’taki Kerbela’dan sonra Şiîî Müslümanların en kutsal bölgelerinden biri olmuştur.
Gelecek bin yıl boyunca, tapınak kompleksi, günümüzün iktidar ordusuna bağlı olarak birkaç kez düzlenmiş ve yeniden inşa edilmiştir. Bugün bu kutsal yapı, sadece şehirde değil İran’ın tümünde en önemli yerdir. İran’ın herhangi diğer tüm kentlerinde olduğu gibi, kadınlar için kıyafet kuralları oldukça katıdır. Ancak bedeni tamamen kuşatan çarşaf giyilmesine dair bir zorunluluk yoktur. Kadınlar için, bir trençkot ve pantolon ile basit bir başörtüsü giymek yeterlidir. Erkeklerinse şort giymelerine ve diz kapaklarının gözükmesine izin verilmez. Bu kurallar, İran'daki tüm şehirler ve köyler için aynıdır ve ulusal yasadır. Kutsal yapılar içinde fotoğraf çekilmesine izin verilmez. Ancak bazı mekânlarda cep telefonu ile fotoğraf çekilmesine izin verilmektedir. Bölgede kutsal mekanlara girerken kadınlar ve erkekler için ayrı giriş kapıları vardır. Meşhed’e Türkiye’den direkt uçuşlar mevcuttur. Tahran’ın 900 kilometre uzağında bulunan Meşhed’e buradan giden otobüslerle yolculuk bir alternatiftir ya da Tahran üzerinden aktarmalı uçuşlarla Meşhed’e ulaşım mümkündür.
Ayrıca Meşhed ile Tahran arasında üç farklı tren hattı hizmet vermektedir. Trenle kente ulaşım 10 ila 13 saat arasında sürmektedir. Ancak kentin Türkmenistan’a bağlı Aşkabat kentine 200 kilometre mesafede olduğunu göz önüne alacak olursak, kente Türkmenistan üzerinden varmak da bir diğer alternatif hatta kısa yoldur.
Meşhed’in Hava Durumu
Meşhed, kuzeydoğu İran’ın geri kalanına benzer bir step iklimine sahiptir. Şehirde yaşan en soğuk dönem kış mevsimi olup ocak ayında gündüz sıcaklığı 1-2 derece arasına kadar gerilemektedir. Şimdiye dek Meşhed’de ölçülen en soğuk hava -28 derecedir. Özellikle havanın kararmasıyla beraber gün içinde yüksek olan sıcaklıklar aniden eksilere gerileyebilmektedir. Dolayısıyla kenti ziyaretiniz sırasında tedbirli olmanızda fayda vardır.
Buna karşılık yaz mevsimi de oldukça sıcak olabilmektedir. En yüksek sıcaklıkların yaşandığı dönem temmuz ayı olup ortalama sıcaklık 27 derece civarında seyretmektedir. Öğleden sonraları en yüksek hava sıcaklıklarının yaşandığı yaz mevsiminde kayıtlara geçmiş en yüksek sıcaklık 43 derecedir. Yaz mevsimi kenti ziyaret edecekler yüksek ve bunaltıcı hava sıcaklıklarına karşı uyarılmaktadır. Gün içinde kenti dolaşırken bol bol su tüketmeye özen göstermeniz tavsiye edilir.
Meşhed’de Görülmesi Gereken Yerler
Haram-e Razavi: İmam Rıza’nın Kutsal Mabedi olan bu yapı halk arasında Haram-e Razavi veya Haram olarak bilinen geniş bir alana yayılmıştır. Şehrin içindeki bu büyülü şehir, çeşmelerle soğutulmuş avluların ve muhteşem kemerli arkelerin arkasında, mavi ve saf altından kubbelerin ve minarelerin göz kamaştırıcı ışıkları içinde filizlenmektedir. İslam mimarisinin harikalarından biri olan yapı, günün farklı saatlerinde ziyaret edilerek gün içindeki farklı ruh hallerini deneyimlemek için birden fazla kez görmeye değer büyülü bir komplekstir. Bilhassa akşam namazı vakitlerinde oldukça kalabalık olan yapının gece aydınlatmaları bir tür peri masalını andırır. İçeri girerken hem kadınlar hem de erkekler için katı giyim kuralları vardır ve bunlara sadık kalmayanların içeri girmesine izin verilmez. Ayrıca kamera ve kayıt cihazı gibi eşyaların sokulmasına da izin verilmeyen mekâna girerken çantanızı da emanet kısmına bırakmanız gerekmektedir.
Kutsal Türbe: Meşhed’i ziyaretiniz sırasında mutlaka ziyaret etmeniz gereken bu türbe, Haram’ın ikonik altın kubbesinin altında bulunan ve İmam Rıza’nın mezarını örten altın kafesten yapılma bir yerdir. Gayrimüslimlerin genellikle girmesine izin verilmeyen bu iç tapınak, İmam Rıza’nın kent tarihindeki önemi ve yapının görkemli mimarisi sebebiyle oldukça kıymetlidir.
İmam Humeyni Türbesi: Ayna-yüzlü fayansları ve avlusuna yayılan koni biçimindeki ağaçları ile etkileyici bu kutsal mekân zeminini kaplayan devasa halılarının güzelliği ile de meşhurdur. Bugün dua edenlerin ve adak adayanların sık sık ziyaret ettiği türbe kentin en önemli tarihi ve kutsal merkezlerinden birisidir.
Merkezî Müze: Bu eklektik müze, dindar atletlerin zaferleriyle kazandığı madalyaların yanı sıra kentin tarihine de ışık tutan pek çok esere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca müze içinde bulunan Görsel Sanatlar Galerisi kentin sadece tarihi ve kültürel gelişimine değil estetik anlayışına da tanıklık etmek isteyenler için en doğru adrestir.
