Nişabur’da Gezilecek Yerler

Ebu Ḥamīd bin Ebu Bakr Ibrāhīm (doğum:1145 – ölüm: 1221‎‎), ya da daha iyi tanındığı mahlaslarıyla Farīd ud-Dīn veya aktar anlamına gelen Attar, İranlı müslüman bir şair, Sufi teolog ve haciyograftır. Nişabur doğumlu olan âlim ve şairin, İran şiiri ve Sufi felsefesi üzerinde büyük etkileri olmuştur. Şehadetinden kısa bir süre sonra dikilen birinci anıt mezarının mimarı Gazi al Gozzat Yahya Bin Sayit Neyşaburi’dir. Dönemin veziri, Emir Alişir Nevai Sultan Hüseyin Baygara’nın nezareti altında, Attar’ın mezarına 15. yüzyılda birtakım eklemeler yapmıştır. Son mezar ise Kajar döneminde, Horasan valisi Naier ol-Dole tarafından 19. yüzyılda yaptırılmıştır. 1962 yılında Ulusal Miras Derneği seramik süslemeler eklemiş ve dönem dönem bunları onarmıştır. Sekizgen bir yapıya sahip olan mezar ikili kubbeye sahiptir ve şairin naaşı tam bu yapının merkezinde yer alır. Duvarları şairin dizeleriyle süslü olan yapının tavanı resimlerle, yer zemini ise sekizgen bir halıyla kaplıdır. 3 metre yüksekliğinde, sekizgen bir siyah mermer, 1486 yılından beri buradadır.

Ömer Hayyam, ya da doğum adıylaGhiyāt ad-Dīn Abu'l-Fat (18 Mayıs 1048 – 4 Aralık 1131), İranlı bir matematikçi, felsefeci ve yazardır. Ortaçağın en etkili bilim adamlarının arasında gösterilen Hayyam, mekanil, coğrafya, mineral bilimi ve astronomi üzerine sayısız makale kaleme almıştır. Nişabur doğumlu olan şair ve âlim, genç yaşta Semerkant’a taşınmış ve eğitimini burada almıştır.

Hayyam’ın mezarı, Imamzade Mahruk’un 100 metre kuzeyinde yer alır. Hayyam’ın bir şiirinde ifade ettiği gibi mezarı “etrafında çiçekler ve goncalar” bulunan, yeşil bir bahçede yer almaktadır. Ters duran bir şarap kadehine benzeyen mezar 18 metre yüksekliğindedir. Bu şeklinde Hayyam’ın şiirlerinden, geometrik detaylarda onun matematik alimliğinden, dış mekan süslemelerinde ise rubailerinden esinlenilmiştir. 1962 yılında dikilen mezar İngiliz mimar Houshang Seihon tarafından tasarlanmıştır. Aynı mimar Ferdosi, Kamal ol-Molk ve Nadir Şah’ın da mezarlarını tasarlamıştır. Bahçe girişinde yer alan, mermerden yapılmış Hayyam heykeli, heykeltraş Abolhasan Sedighi’ye aittir.