DÜNYANIN EN YAVAŞ EXPRESS TRENİ: ZERMATT İLE BAŞLAYAN GLACIER EXPRESS

Eşsiz manzaralar arasında kaybolmak mı istiyorsunuz? İsviçre’ye geldiğinizde mutlaka yapmanız gereken şeylerden biri Glacier Exspress. Engadine Vadisi, Landwasser Vadisi ve Valais buzulları arasında yol alan tren yolculuğunda 2033 metre yükseklikteki dağ gölleri, Mattheron bölgesindeki sayısız dağ zirvesi, nehirler ve şelaleler unutulmayacak görsellik sunuyor.

Albula Vadisi boyunca devam eden tren rotasında tam tamına 291 köprü ve 91 tünelden geçeceksiniz. Dünyanın en güzel tren rotaları arasında başı çeken bu seyahat süresinde gördüğünüz manzaralar o kadar etkileyici ki yıl boyunca 200.000 ziyaretçi taşıdığına şaşırmamak lazım. Tren yaz aylarında günde karşılıklı iki bazen üç sefer, kış döneminde ise tek sefer yapıyor.

Bu yolculuğu Zermatt ile St. Moritz arasında birinci sınıf vagonda yaparsanız ücreti 262 CHF (İsviçre Frankı), ikinci sınıfta yaparsanız 149 CHF tutuyor. Ancak Swiss Rail’den VIP biletiniz varsa sadece 33 CHF ek ücret ödeyerek bu tura katılabiliyorsunuz. Bu tutar da yolculukta sunulan öğle yemeği için alınıyor.

Zermatt yönünden sabah saat 08.52’de yolculuk başlıyor. Trene bindiğiniz gibi masanızın üzerinde bir kitapçık ve kulaklık bulacaksınız. Kitapçık içerisinde yer alan haritadan bulunduğunuz yeri takip ederken kulaklıktan bulunduğunuz bölge ile ilgili verilen bilgiyi dinleyebilirsiniz. Ayrıca manzaranın keyfine varmanız için trenin tepesinin büyük bölümü de cam.

İlk durağımız Tasch, ikinci durağımız ise Randa. Rota boyunca en eğimli yol ise bu iki kasaba arasında. O kadar eğimli ki, masanınız üzerindeki eşyalara sahip olmanız gerekiyor. Hatta Glacier Express yetkilileri bu rotaya uygun bardak bile üretmişler.

19. yüzyıldan beri dağcıların çıkmak için uğraştığı ve tırmanmayı başardığı St. Niklaus bölgesi bir sonraki durak. Sonra sırasıyla Embd ve Stalden kasabalarından geçerek özellikle şarap yapımıyla ünlü olan Visp’e ulaşıyoruz. 18. yüzyılda bu bölgede yaşanan kolera salgını sırasında bölgede yiyecek değiş tokuşu yasak olduğu için burada yaşayanlar ellerinde ne varsa onu patatesle karıştırarak kendilerine özgü yemekler geliştirmişler, halen de bu tarz yemek yapımına devam ediyorlar.

1604 rakımlı Zermatt’ta başlayan yolculuğumuzdan yaklaşık bir saat sonra ulaştığımız Visp’in rakımı 658 metre. Cenevre, Bern, Zürih ya da Basel’e ulaşım için tren aktarma noktası olan Visp önemli bir kavşak. Bu arada eğer burada inip tren ile Bern’e seyahat ederseniz Alpler’in içinde 36 kilometrelik tünelden geçeceğinizi unutmayın.

Visp’ten sonra Glacier Express uzunca bir süre İtalya sınırına paralel gidiyor. Buradan sonraki ilk önemli durak Brig için Valais Vadisi’nin tarihinin başladığı yer diyebiliriz. Buradaki ilk yerleşim 1250 senesinde başlamış. Vadideki Alman nüfus buradan Fransa ve Lombardy’e mal sevk ederek ticareti başlatıyor ve böylelikle refaha kavuşuyor. Brig’in bir önemi de UNESCO Dünya Mirası olan meşhur Aletsch buzuluna kadar yürüyüş yapan trekkingcilerin başlangıç noktası olması.

Aletsch Buzulu zamanında çığ düşmelerine ve toprak kaymalarına neden olduğu için geçmişte çok can kaybı yaşanmış. Hatta öyle ki halk dua etsin ve bu bölgeyi kutsasın diye Papa’dan yardım bile istemiş. Son dönemde küresel ısınmanın etkisiyle buzul küçülmeye başlamış. Son yıllarda bu buzul önemli bir turistik nokta ve dolayısıyla bir gelir kaynağı olduğu için bölge halkı bu kez de buzulun küçülmesinden dertlenmiş durumda. Kim bilir belki tekrar Papa’dan yardım isterler?

Brig ve ardından Mörel’i geçince solunuzda yukarı doğru çıkan teleferikler göreceksiniz. Bu teleferiklerle oldukça lüks tesislerin yer aldığı ve kayakçıların için önemli uğrak noktaları Riederalp ve Bettemeralp tepelerine ulaşılabiliyor.

Bu noktadan sonra trenin epey bir tırmanması gerekiyor. Bunun için hazırlanmış düzenek, özel bir tünele girip trenin 360 derecelik bir dönüş yapması ve bununla birlikte cog wheel denen ve rayların ortasından treni yakalayarak yukarı doğru çıkmasını sağlayan başarılı bir mühendislik örneği.

Mörel’den sonra İsviçre Alpleri’nin önemli duraklarından bir diğeri Münster geliyor. Etrafınız Alpler’e özgü mimarileriyle İsviçre dağ evleri, meralarda otlayan ineklerle tam Alp klasiği manzaralarla dolu.
 
Münster’le ilgili akıllarda kalan önemli özelliklerden biri de buraya yakın konumdaki Niederwald kasabasında doğan Cezar Ritz’in otelcilik kariyerine burada başlamış olması. Genç Cezar ayakkabı boyayıp komilik yaparak başladığı kariyerine Andermatt bölgesinde ilk Alp Oteli Ritz’i açarak başlamış. Ardından hızla şubeler açarak bugün bildiğimiz Ritz-Carlton grubunu oluşturmuş.

Oberwald ile Realp’i birbirine bağlayan Furkatunnel isimli tünel bu yolculuğun enteresan noktalarından biri. Aslında trenin tünelin içinden geçmesinde hiç enteresan bir şey yok çünkü 20 dakika boyunca karanlıkta ilerliyorsunuz. Enteresan olan Furka geçidinin ilginçliği. Burada eskiden tepenin ardından geçen buharlı bir tren varmış. 1980’lerde Furka tüneli yapıldıktan sonra buharlı tren devreden çıkarılmış ve buharlı lokomotifin motoru satılmış. 15 sene kadar önce ise bir meraklı bu buharlı motoru terkedilmiş halde Vietnam’da bir ormanlık alanda bulup tekrar İsviçre’ye geri getirmiş. Bugün aynı buharlı lokomotifin çektiği nostaljik tren yaz aylarında turistlere hizmet vermeye devam ediyor. Tabii esas ulaşım ise Glacier Express ve benzeri modern trenlerle Furka Tüneli’nin içinden yapılmaya devam ediliyor.

Sonraki durak Andermatt. Nefis Alp sütüyle yapılan meşhur İsviçre peyniri Raclet’in ana vatanı. Raclet tavada eritilip tabağa alınıyor ve genelde patates ve salatalık turşusuyla servis ediliyor. Dilerseniz Glacier Express treninde de sipariş edebiliyorsunuz. Bizim 2016’ta yaptığımız bu yolculuk esnasında Andermatt bölgesine İsviçre Alpleri tesisleri yapılıyordu. 6 tane 4 ve 5 yıldızlı otelin bu bölgeye inşa ediliyor olmasının en büyük nedeni tepelerde her daim kayak yapılabiliyor olması.
 
Aynı zamanda Avrupa’nın su kalesi olarak bilinen Andermatt, Rhein ve Rhone gibi önemli nehirlerin doğduğu yer.

2033 metre rakım ile Oberalppass Glacier Express rotasındaki en yüksek nokta. Kış aylarında 1-1.5 metre yükseklikteki karın arasından geçiyor tren. Biz nisan ayında geçiyor olmamıza rağmen halen yerlerde kar vardı ve etraf bembeyazdı.
 
Oberalppass’ten Disentis’e 2033 metreden 1130 metreye inerken tren epey bir yokuş aşağı eğiliyor. Disentis’in en güzel yanı kilise ve manastırının estetiği.

Disentis’te tren 15 dakikalık bir duraklama yapıyor. Böyle uzun beklemesinin nedeni ekip değişikliği. Glacier Express rotasının Zermatt – Disentis arasındaki Batı bölümünü farklı bir şirket, Disentis-Chur/St Moritz arasındaki bölümünü ise başka bir şirket işletiyor. Bu iki demiryolu şirketinin ortak hareket etmesinin nedeni bu trenin tarihinde saklı. 80 yıllık bir tarihe sahip olan Glacier Express aslında tek bir tren yolculuğu değilmiş, yolda bir trenden inip diğerine binmek zorunda kalıyormuş yolcular. Daha sonradan ise yolcular açısından tek bir yolculuğa çevirmek için demiryolu şirketleri aralarında anlaşmışlar ve şu anda tüm yolculuk, yolcular açısından kesintisiz olsa da Disentis durağında hem trenin operasyon personeli (garsonlar dışındaki tüm kondüktör, teknisyenler ve yöneticiler), hem de lokomotif değişiyor, aslında başka bir rotaya girmiş oluyorsunuz.
 
Tam bu değişim sırasında, görevi devralan demiryolu şirketinin görevlisi, şirin bir teyze yerel kıyafetleri içinde gelip herkese hoşgeldin çikolatası dağıtıyor. Biraz konuştuğumuzda öğreniyoruz ki üzerine giydiği kıyafet buradaki kantonun pazar günleri giydiği kıyafetmiş. Bize bir kaç dans figürü bile gösteriyor çikolatacı teyze.

Ardından Rhine Vadisi’nde yer alan ve şarap bağları ile meşhur olan Chur’a uğruyor tren. Burası İsviçre’nin en eski kenti. Bir sonraki durak olan thusis sadece 3000 kişinin yaşadığı küçük bir yerleşim. Buradaki protestan kilisesi ise görülmeye değer. Tren Tiefencastel’den geçtikten sonra fotoğraf makinalarınızı hazırlamalı ve mümkünse trenin en arka kısmına doğru yürümelisiniz. Çünkü tren filisur civarında çok yüksek kemerli bir köprü olan Landwasser’den geçecek. İşte bu manzara inanılmaz güzellikte. Landwasser nehri üzerindeki bu köprü ya da viyadük, 6 kemerli olup 136 metre uzunluğunda ve yerden yüksekliği 65 metre. Alexander Acatos tarafından dizayn edilen günümüzde Unesco Dünya Mirasları listesinde yer alan köprü, 1901-1902 senelerinde yapılmış ve halen kullanımda.

Filisur durağında inip tren değiştirerek Davos’a gidebilirsiniz ya da tekrar tırmanmaya başlayarak Bravuogen, Samedan ve Celerina üzerinden 1775 metre yükseklikteki popular kayak merkezi St. Moritz’e ulaşabilirsiniz.
 
Zermatt-St.Moritz arası toplam yedi saat süren bu yolculuk hayatınızın en unutulmaz tren yolculuklarından biri olacak.
 
Nasıl Gidilir?

Türk Hava Yolları’nın her gün Zürih’e karşılıklı 4 sefer, Basel’e ise 2 sefer uçuşu bulunmaktadır. St. Moritz Zürih’e 204 km, Basel’e 292 km; Zermatt Zürih’e 230 km, Basel’e 210 km mesafededir. Yani nereden başlamak isterseniz isteyin Zürih ya da Basel’i başlangıç noktası yapabilirsiniz. Hatta Zürih ve Basel’e de programınızda en az birer gün ayırın.