İnsanlık tarihinin başından bu yana hapishaneler, suçluları diğer insanlardan ayırmak için kullanıldı. Kimi zaman rejim karşıtlarını, kimi zaman uyuşturucu kaçakçılarını, kimi zaman seri katilleri, kimi zamansa masum gazetecileri içinde bulunduran bu hapishanelerin bazıları çok ünlü oldu. Bazen mahkumlarıyla bazen de acımasız uygulamalarıyla ünlü olmuş hapishanelerin bazıları bu listede.
1 – Hanoi Hilton
Hoa Loa Hapishanesi, aslen Fransız hükümeti tarafından Vietnamlı siyasi suçluları hapsetmek için inşa edilmiş. Kuzey Vietnam Ordusu, sonradan bu hapishaneyi savaşta aldığı esirler için kullanmış ve Vietnam Savaşı sırasında burası esirlerle dolup taşmış. İşkence, açlık ve hatta cinayetlerle boğuşan mahkumlar arasında Senatör McCain, James Stockdale ve Bud Day gibi ünlü isimler de bulunuyor.
2 – Tuol Sleng Soykırım Müzesi
1975’ten önce bir lise binası olan yapı, 1975 senesinde Kızıl Khmer Rejimi döneminde bir hapishaneye çevrilmiş ve bu özelliği kazandıktan sonra muhtemelen tarihin gördüğü en dehşet verici yerlerden biri olmuş. Suçlandıkları şeyi zorla kabul edene kadar işkencelerle acı çektirilen mahkumlar, itiraflarını yaptıktan sonra idam ediliyorlarmış. Yıllar boyunca burada bulunmuş 17 bin mahkumdan sadece birkaçı hayatta kalmayı başarmış.
3 – Port Arthur
Eski bir hükümlü bölgesi olan Port Arthur, Tazmanya-Avustralya’da bulunuyor. 1833’ten 1850'li yıllara kadar İngiliz ve İrlandalı suçluların en azılılarını, başka hapishanelerin de asi suçlularını barındıran yapı şimdi yıkıntı halinde. Yine de binanın hastane, akıl hastaları koğuşu, kilise ve ıslahevi bölümleri tanınır halde.
4 – Elmina Kalesi
1492 yılında inşa edilmiş olan Elmina Kalesi, Gana sınırları içerisinde bulunuyor ve Sahra Çölü’nün güneyindeki en eski Avrupa yapısı olma özelliği taşıyor. 300 yıldan fazla bir süre boyunca insanların yakalanıp köle olarak satıldığı yer olarak hizmet eden binada köleler 200 kişiden fazla insanla birlikte aynı koğuşta yatırılıyormuş ve çoğunlukla uzanacak kadar yer bile bulamıyorlarmış.
5 – Robben Adası
Güney Afrika’nın Cape Town şehrinin kıyısının biraz açığında bulunan Robben Adası yıllar boyunca birçok farklı amaca hizmet etmiş; bu amaçlara cüzzam hastanesi olmak da dahil. Ancak Ada’nın en ünlü işlevi ırk ayrımı rejiminin hapishanesi olarak gördüğü işlev. Nelson Mandela ve Kgalema Motlanthe gibi ünlü figürlerin de bulunduğu hapishane şimdilerde önemli bir turist atraksiyonu.
6 – Goree Adası
Fransa 1848 senesinde köle ticaretini yasaklayana kadar Senegal’deki Goree Adası’ndan binlerce köle geçmiş. 'Kölelerin Evi' şeklinde çevirebileceğimiz Maison des Esclaves olarak bilinen ada, Yeni Dünya’ya taşınacak köleleri bir süreliğine barındıran yer olmaktan ibaretmiş. Burada bulunan müze de şimdiler de birçok Afro-Amerikan’ın köklerini aramak için uğradığı yer olarak görev yapıyor.
7 – Chateau d’If
Alexandre Dumas’ın “Monte Cristo Kontu” isimli kitabının geçtiği mekan olarak bilinen Chateau d’If, Fransa’da yer alıyor. 1634 senesinden 19. yüzyıl sonlarına kadar siyasi ve dini suçluların koyulduğu hapishane olarak ün yapmış olan yapıda zamanının geleneklerine göre zengin olanlar fakirlerden daha iyi bakılmış ve 1890’da ordudan arındırılan yapı halka açılmış.
8 – Şeytan Adası
1852 senesinde İmparator Üçüncü Napolyon’un hüküm sürdüğü dönemde açılmış olan Şeytan Adası mahkumların sürgün yeri olarak hizmet etmiş ve dünya tarihinin en kötü şöhretli hapishanelerinden biri olma özelliğine sahip. Buradaki muameleden kaçmak isteyen mahkumların piranhalarla dolu nehirleri ve Fransız Guyanası’nın geniş ormanlarını aşmak zorunda olduğu bölge birçok mahkumun ölüm yeri olmuş.
9 – Londra Kalesi
Şimdilerde İngiltere’nin en önemli turist atraksiyonlarından biri olan ve İngiliz Taç Mücevheratı’na ev sahipliği yapan Londra Kalesi, 1100 yılından 20. yüzyıl ortalarına kadar bir hapishane olarak görev yapmış. Sör Thomas More, Altıncı Henry, Anne Boleyn ve Catherine Howard gibi ünlü mahkumları da barındırmış yapıda geçen birçok hayalet hikayesi de anlatılıyor.
10 – Alcatraz
Amerika Birleşik Devletleri’nin en ünlü hapishanesi olan Alcatraz belki de dünyanın da en çok anlatılan ve konu edinilen yerlerinden biri. Maksimum güvenlik ve minimum ayrıcalık ilkesi ile ilerlemiş Alcatraz, Al Capone ve George Francis Barnes Jr. gibi birçok ünlü suçluya ev sahipliği yapmış. Hapishane, San Francisco Körfezi’nin buz gibi sularıyla çevrili kayalık bir ada üzerinde bulunuyor ve buradan kaçmanın imkansız olduğuna inanılıyor. Buradan kaçmaya çalışan 36 mahkumun 23’ü yakalanmış, 6’sı vurulup öldürülmüş, 2 tanesi de boğulmuş. Kalan 5 kişiden de asla haber alınamamış ve onların da boğulduğuna inanılıyor.
