Bosna-Hersek Gezi Rehberi

Bosna-Hersek Hakkında Temel Bilgiler

51.197 km karelik bir yüzölçümüne sahip Bosna-Hersek Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar olmak üzere üç etnik gruba ayrılır. Bunun yanı sıra ülke yine kendi içinde Bosnalı ve Hersekli olarak da ikiye ayrılmaktadır. Bosna ülkenin kuzey bölgesidir. Hersek ise ülkenin güney bölgesi olarak geçmektedir. 1991 yılında yapılan nüfus sayımında ülke nüfusu 4.354.911 iken, bu sayının 2013 yılında yapılan sayımda geçen 22 yıllık zaman diliminde artan göç oranı ve savaşlarda verilen kayıplara bağlı olarak 3.800.000 kişiye düştüğü söylenmektedir.

Bosna-Hersek komünizmin etkilerinden yeni yeni kurtulmaya başlayan bir ülkedir. Şehirlerdeki savaşın etkileri silinmiyor, duvarlardaki mermi izlerinin hâlâ duruyor olması, yeni doğacak olanların, gençlerin tarihlerini unutmaması içindir. Milijacka Nehri ile çevrelenmiş başkent Saraybosna’daki İkinci Dünya Savaşı’nı simgeleyen ve gece gündüz yanan ‘Sönmeyen Ateş Anıtı’; iç savaş zamanında yapılan Umut Tüneli; Birinci Dünya Savaşı’nın ilk izlerinin bulunduğu Latin Köprüsü; 1992 yılındaki iç savaşta Sırp milliyetçileri tarafından yakıldıktan sonra restore edilip tekrar halka açılan ve ülkenin en önemli ulusal arşivine sahip Viyeçnitsa Kütüphanesi; Neratva Nehri üzerinde yer alan ve UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’nde bulunan Mostar Köprüsü; 1895’ten bu yana Bosna halkının inadını simgeleyen, milli bir sembol haline gelen ve 1997’den beri restoran olarak hizmet veren Inat Kuca Evi; denize kıyısı olan Neum şehri; Kravitse Şelaleleri Bosna-Hersek’de görülmesi gereken yerlerdir.

Avrupa’nın en egzotik ve homojen müziği olarak adlandırılan Balkan müziğine Bosna-Hersek’in farklı milletlere ev sahipliği yapan bir ülke olmasının etkisi de yadsınamayacak derecede büyüktür. Dünyaca ünlü müzisyen Goran Bregović bu topraklarda yetişmiş bir sanatçıdır.

Bosna-Hersek’ in Başkenti, Şehirleri ve Bölgeleri

Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna’dır. Saraybosna dışında bilinen diğer önemli şehirleri ise köprüsüyle ünlü olan Mostar, Banja Luka, Trebinje, Bihac, Neum, Travnik, Medjurgorje, Tuzla, Srebrenitsa ve Prijedor’dur.

Bu şehirler içinde bulunan Mostar Köprüsü, Poçitel Köyü, Kravitse Şelalesi, Tuzla Kantonu, Bosna Piramitleri, Una Nehri ve Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü ise görülmesi gereken yerler arasındadır.

Bosna-Hersek Federasyonu, Sırp Cumhuriyet ve Brcka Bölgesi olarak da 3 küçük devletçiğe ayrılır.

Bosna-Hersek Nerededir?

Güneydoğu Avrupa’da bulunan Bosna-Hersek, kuzeyden ve batıdan Hırvatistan, doğudan Sırbistan, güneyden Karadağ ile çevrilidir. Güney bölgesinde Adriyatik Denizi’ne 20 km’lik bir kıyısı vardır. Avrupa kıtasının güneydoğusu, İtalyan Yarımadası’nın doğusu, Anadolu’nun batısı ve kuzeybatısında bulunan; Balkan ülkelerinden biridir.

Bosna-Hersek’te Konuşulan Diller

Boşnak, Sırp ve Hırvat olarak üç etnik gruba ayrılan Bosna Hersek’in resmi dilleri; Boşnakça, Sırpça ve Hırvatça’dır. Bu dillerdeki birçok kelime Çekçe ve Slovakça ile hemen hemen aynıdır. Uluslararası bir toplum olmasının vermiş olduğu getiriyle İngilizce neredeye ikinci dil haline gelmiştir.

Boşnakça bazı kelimeler;

Hvala: Teşekkürler

Nema na cemu: Bir şey değil

Dobro dosli: Hoşgeldiniz

Dobro jutro: Günaydın

Kako ste: Nasılsın?

Dobro sam: İyiyim.

Bosna Hersek’te Din ve İnanç

Bosna Hersek’te, %44’ünü çoğunluğunun Boşnak olduğu Müslümanlar, %36’sını çoğu Sırp olan Ortodokslar, %16’lık dilimi ise çoğunluğun Hırvat olduğu Katolik Hristiyanlardan oluşmaktadır.
Laik bir yönetim sistemine sahip ülkede din ve inanç geleneksel bir kültür ögesi olarak benimsenmektedir.

Bosna-Hersek’in Kısa Tarihi

Akdeniz’e kıyısı olan birçok ülke gibi Bosna-Hersek de tarihteki ilk yerini Roma İmparatorluğu hâkimiyeti altında almıştır. İmparatorluğun çöküşünden sonra bir süre Macarlar ve Sırplara karşı savaşmıştır. 1463 yılında Osmanlı’nın idaresine geçen Boşnaklar, böylelikle İslam dinini de benimsemiş olmuşlardı. 1986-1992 yılları arasında yaşanan kanlı iç savaşların sonrasında Yugoslavya parçalandı. Daha sonra da Slobadon Miloşoviç ‘Büyük Sırbistan’ kurma hayalleriyle büyük bir katliam gerçekleştirdi.

Masum siviller, aydınlar ve seçilmiş kişilerin öldürülmesiyle gerçekleştirilen bu soykırıma karşı Birleşmiş Milletler sessiz kalmıştır. 1990 senesi sonlarında yapılan seçimlerde devlet başkanı olan Aliya İzzet Begoviç, Mart 1992’de yapılan referandum sonrasında Bosna-Hersek’in bağımsızlığını ilan etmiştir.

Bosna-Hersek’e Ne Zaman Gidilir?

Bosna-Hersek, dört mevsimi de yaşayan bir ülkedir. Ancak kış ayları iç titreten bir soğuk, yaz aylarında da ter döktüren bir sıcakla karşılaşabilirsiniz. Dolayısıyla daha ferah ve rahat bir gezi için Bosna-Hersek’e sonbahar ya da ilkbahar mevsimlerinde gidilmesi önerilmektedir.

Kayak mevisimi ocak-mart ayları arasında kendini göstermektedir. Bu aylarda özellikle Bjelasnica, Igman ve Jahorina dağları kayak yapmak için oldukça elverişli olmaktadır.

Ağustos ayında ise Banja Luka’da düzenlenen Banja Luka Yaz Oyunları’nda farklı ülkelerden gelen ziyaretçiler ve sanatçıların katılımıyla tiyatrolar, şiir geceler, konserler düzenlenmektedir.

Bosna Hersek'e Nasıl Gidilir?

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından üç aya kadar vize istemeyen Bosna-Hersek’e ulaşım havayolu ve karayolu ile sağlanabilir. Havayolunu tercih edecek vatandaşlar için İstanbul’dan Saraybosna ve Mostar’a direkt uçuşlar bulunmaktadır. Başka şirketler de aktarmalı olarak Saraybosna ve Banja Luka’ya gitmektedirler.

Belgrad veya Zagreb aktarmalı bir tren yolculuğu ise yaklaşık 20 saat sürmektedir. Karayolunu tercih edecek vatandaşların ise Bulgaristan sınırından transit vize almaları gerekmektedir.

Bosna-Hersek Turları

Bosna-Hersek’te İklim ve Hava Durumu

Balkanların batısına hâkim olan iki büyük iklim bölgesinin arasında yer alan Bosna-Hersek’te ağırlıklı olarak karasal iklim yaşanır. Fakat ülkenin güneybatı kısmında ve Neretva Vadisi’nde Akdeniz ikliminin etkileri görülmektedir.

Bosna-Hersek’in Ekonomisi

Çevresinde bulunan diğer sosyalist ülkelerle karşılaştırıldığında Bosna-Hersek, diğerlerine göre metalürji ve kimya sanayisi bakımından daha gelişmiştir. Ancak buna rağmen günümüzde, yaşanan savaşlar nedeniyle pazar kayıpları, sanayi tesislerinin görmüş olduğu zarar ve tesislerden çalınan makinelerden dolayı ülkenin sanayiye dayalı ekonomik yapısı büyük oranda bozulmuştur. Günümüzde %65,6 oranıyla hizmet alanındaki faaliyetleri birinci sıradadır. Hizmet sektörünü ise %26,5 sanayi ve %7,6 ile tarım sektörü izlemektedir.

Bosna-Hersek Kültürü

Boşnaklar (%46, 1) Sırplar (%37,9) Hırvatlar (%14,6) Bosna Hersek’in farklı etnik gruplarını ve kültürünü oluştururlar. Bu durum sosyal ve kültürel alanda da çeşitlik sağlamıştır. Boşnaklar kültür ve geleneklerine çok bağlıdır ve kendilerine has özellikleri vardır. Örneğin kahveyi lokumsuz içmezler, misafirliğe giderken kesme şeker götürürler, akordeon onlar için vazgeçilmezdir ve inatlarıyla meşhurdurlar. Sırplar Boşnaklara göre daha içlerine kapanık özellikleriyle bilinirler, çok fazla dışarı çıkmazlar, milliyetçilikleriyle ön plandadırlar.

Özellikle Saraybosna ve Mostar’da Osmanlı’nın izlerine daha çok rastlanmaktadır. Eski Ortodoks Kilisesi, Gazi Hüsrev Bey Cami, aynı zamanda bir sinagog olan Bosna Hersek Yahudiler Müzesi ve Saraybosna Katolik Katedrali gibi farklı dinlerin ibadethaneleriyle Bosna-Hersek gezginler tarafından fazlasıyla ilgi görmektedir.

Bosna-Hersek Mutfağı

Bizans, Osmanlı, Batı Avrupa etkilerini harmanlayan bir ülke olması Bosna Hersek’in mutfak kültürüne de oldukça büyük bir katkı sağlamıştır.

Saraybosna usulü köfte olan Cevapi, bir hamur çeşidi olan Pita, Boşnak Böreği, İtalyan ravolisini andıran Klepe, yöresel bir lezzet olan Bey Çorbası, içine beyaz şarap eklenerek yapılan et ve farklı sebzelerden oluşan Bosanski Lonac Bosna-Hersek mutfağının öne çıkan lezzetleri arasındadır.

Bosna-Hersek'in Festivalleri

Farklı halklarının birlikte yaşamasının üzerinde büyük etkisi olan Bosna-Hersek için festival zamanları da çok çeşitli ve gelişmiştir. Tiyatro, müzik, sinema, çocuk ve geleneksel festivalleriyle vatandaşlarına ve turistlere farklı festival tatları yaşatan ülkenin başlıca festivalleri şöyledir:

· Bosna Hersek’te yaşanan savaşa tepki olarak 1995 yılında başlayan Saraybosna Film Festivali, ülkenin en önde gelen festivali sayılmaktadır. Temmuz ve ağustos ayları arasında düzenlenmektedir.

· 1997 yılından beri düzenlenen ve uluslarası bir festival olan Saraybosna Caz Festivali her yıl kasım ayında farklı milletlerden sanatçıları bir araya getirmenin yanı sıra yeni yeteneklere de bir kapı açar.

· 2004 yılından beri düzenlenen ve Bosna-Hersek’in her yerinden yaklaşık 40 bin çocuğun katıldığı Çocuk Festivali'nde eğlence ve eğitim odaklı atölyeler, oyunlar, dans performansları ve daha birçok etkinliğin düzenleniyor. Festival,Güneydoğu Avrupa’nın en kapsamlı çocuk festivaliolarak bilinmektedir.

· Ağustos ayında Kastel Kalesi içinde düzenlenen Banja Luka Yaz Oyunları farklı ülkelerden gelen ziyaretçilerin katılımıyla gerçekleşmekte ve festival boyunca çeşitli konser, şiir geceleri, tiyatro oyunları gibi pek çok etkinlik düzenlenmektedir.

· Bosna-Hersek’in eski geleneklerini sunan Kozara Etno Festivali temmuz ayının başında yapılmakta ve 2 gün sürmektedir.

· 1960 yılından bu yana düzenlenen ve Güneydoğu Avrupa’nın en seçkin tiyatro festivali olan Uluslarası Tiyatro Festivali Mess her yıl sonbaharda Saraybosna’da ziyaretçilerini ağırlamaktadır.

Bosna Hersek'ten Alınacak Hediyeler

Gittiğiniz yere özgü bir şeyler satın almak, o ülkeye dair edindiğiniz hatıraların her daim canlı kalmasını sağlayacaktır. Saraybosna’ya gittiğinizde alışveriş için Başçarşı’ya gidebilir burada bakır ve gümüş işlemecileri izleyebilir; daha sonrasında satın alma imkânına sahip olabilirsiniz. Gıda alışverişi için Telali Pazarı; kıyafet, müzik ürünleri gibi çeşitler için Sirano Pazarı’nı tercih edebilirsiniz. Yine Saraybosna’da bulunan Ciglane Pazarı ise ikinci el ürünlerden giyime, giyimden gıda ürünlerine kadar her şeyin bulunabileceği şehrin en büyük pazarıdır.

Eğer Mostar’daysanız, Eski Pazar’a giderek terzi, ayakkabıcı, kuyumcu, bakır ve gümüş işlemecilere uğrayabilir; alışveriş seçeneklerine göz atabilirsiniz.

Bosna Kahvesi, kanaviçe, tahta kaşıklar da Bosna Hersek kültürüne özgü olarak satın alabileceğiniz seçeneklerdir.

Bosna Hersek’te Bulunan Türkiye Dış Temsicilikleri

SARAYBOSNA BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: Vilsonovo Setaliste bb. 71 000 SARAJEVO BOSNIA-HERCEGOVINA
Telefon: : 00 387 33 568 750 - 00 387 33 568 751 - 00 387 33 568 752
Faks: 00 387 33 568 777 - 00 387 33 267 261
embassy.sarajevo@mfa.gov.tr
http://saraybosna.be.mfa.gov.tr
Görev Bölgesi: Mostar Başkonsolosluğu görev çevresi hariç tüm Bosna-Hersek
Bağlı Birimler

MOSTAR BAŞKONSOLOSLUĞU
Adres: ULICE MALA TEPA 24, 88100 MOSTAR BOSNIA-HERCEGOVINA
Telefon: 00 387 36 551 209
Faks: 00 387 36 552 583
consulate.mostar@mfa.gov.tr
http://mostar.bk.mfa.gov.tr
Görev Bölgesi: Mostar, Livno, Kupres, Prozor - Rama, Konjic, Tomislavgrad, Posuşje, Grude, Şiroki Brijeg, Ljubuşki, Çitluk, Çapljine, Stolac, Neum , Gornji Vakuf,Jablanica

Bosna Hersek’teki Tatiller / Bayramlar / Önemli Günler

· Bağımsızlık Günü (1 Mart)

· İşçi Bayramı (1 Mayıs)

· Devlet Günü (25 Kasım)

· Ramazan ve Kurban Bayramı

Bosna-Hersek Vizesi

Bosna Hersek’e seyahat edecek T.C. Pasaport hamilleri, 90 güne kadar ikamet süreli seyahatlerinde, Bosna Hersek için 60 gün süre ile Bosna Hersek vizesinden muaftırlar.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile Bosna Hersek Devleti arasında imzalanan anlaşmaya göre iki ülkenin vatandaşlarına vize muafiyeti hakkı tanınmaktadır.