İsrail Kültürü

70810564_64d3a67932_z.jpg

İsrail halkının en büyük özelliği, değişik ülkelerden, değişik kültür birikimleriyle gelip, bir arada yaşamaya başlamış bir topluluk olmasıdır 8 milyon nüfusun yaklaşık yüzde 76’sı Yahudi, yüzde 19,5 kadarı Araptır. Nüfusun yüzde 4.5 kadarı ise Dürzî, Çerkes veya diğer gruplara mensuptur.

İsrail'de dinin, sosyal hayat örgüsünde önemli bir yer tuttuğunu söylemek yanlış olmaz. Hem Yahudilerde, hem de Müslümanlarda güçlü radikal ve fanatik gruplar mevcuttur. Radikal dindar Yahudiler gerek kıyafetleri, gerekse de saç biçimleri ile kolayca ayırt edilebilmektedir. Genellikle dindar olmayan Yahudilerle aynı mahallelerde oturmazlar. En yoğunlukla yaşadıkları yer, doğal olarak Kudüs bölgesidir. Yahudi inanışına göre cuma akşamından cumartesi akşamına kadar geçen süre “fiabat” günüdür. Eski Ahit'te yer alan, Tanrı’nın Dünyayı altı günde yarattığı ve yedinci gün dinlendiği fikrine binaen, “fiabat” gününde genellikle Yahudiler çalışmıyorlar. Ultra Ortodoks Yahudiler için “fiabat” bütün zamanını ibadete ve dinlenmeye ayırma zamanı. O gün Tevrat okuyup dua ediyorlar, sinagoga gidiyorlar. Aşırı Ortodoks Yahudiler arasında bilgisayar, televizyon, telefon gibi teknolojik aletler kullanmak yasak olduğu gibi, aşırı muhafazakâr mahallelere araba ile bile girilemiyor.

F110812AJ03.jpg

İsrail’deki Arapların çoğu Müslüman, bir kısmı da Hristiyan. Kudüs’te Araplar, eski şehrin bulunduğu doğu tarafında yaşamaktadır. Politik açıdan gergin günlerde bazen gençler güvenlik önlemi gereği camiye sokulmaz. Saçları örülü-fötr şapkalı fanatik yahudiler, cübbeli papazlar, seccadesini koltuk altına sıkıştırmış bir müslüman, kippa (yahudi takkesi) takmış bir oğlan çocuğu, beyaz entarili Araplar’ı aynı sokakta yanyana görmeniz mümkündür. Bunların bazıları çok gergin ve tedirgin insanlar; çünkü her an bir yerlerde bomba patlayabilir. Kontrol noktalarında Arapların saatlerce beklediğine şahit olabilirsiniz.

female-israeli-soldiers-are-proving-themselves-in-combat.jpg

Yahudilerde hafta tatili Cumartesi, Müslümanlar’da Cuma, Hristiyanlarda ise pazar günüdür. Mağazaların çoğu Pazar-Perşembe 09.00-19.00 arası açık, bazıları 14.00-16.00 arası kapalı. Kimi şehirlerde salı öğleden sonra kapalı işyerleri görmek mümkündür. Ama büyük alışveriş merkezlerinde durum farklıdır. Buralarda dini kriter yoktur. Özellikle Tel Aviv’de 24 saat açık yerler bulunur. İsrail’de nüfusun yüzde 97’si okuryazardır. Bu oran kadın ve erkeklerde hemen hemen aynı düzeydedir. İsrail'de kadınlar da askerlik yapar.