Kariye Müzesi

Kariye Camii ya da özgün adıyla Hora Manastırı ve Kilisesi 534 yılında Justinianus döneminde Aziz Teodius tarafından bir manastır olarak yaptırılmıştır. Hora Manastırı ve Kilisesi’ndeki boyalı bezemeler, Paleologos Rönesansı’nın en önemli sanatsal çabasını temsil eder. Bizans resminin en başarılı örneklerinden birinin devletin büyük tehditler içinde olduğu bir dönemde yaratılmış olması şaşılacak bir olgudur. İkonoklazma hareketine karşı etkinlikler gösteren bir merkez olarak bilinen manastırın kilisesi, 11. yüzyılın ikinci yarısında, I. Aleksios’un kayınvalidesi tarafından yapılmış, ama sonradan 1120 dolaylarında, İoannes II. Komnenos tarafından yıktırılarak genişletilmiştir. 1316-21 arasında, II. Andronikos’un dostu ve sivil yönetimin başı Teodoros Metohites tarafından yeniden daha büyük olarak yaptırılan Hora Manastırı Kilisesi, geç Bizans sanatının en önemli ürünüdür.

Orta nefte ve nartekslerdeki mozaikler, son dönem üslubunu örneklemekle birlikte, Bizans geleneğinin bir uzantısı olmanın yanı sıra, olası gelecek gelişmelere de yeni açılımlar içerirler. Bu eğilim özellikle Parekklesion resimlerinde kendini gösterir. İsa’nın yetmiş atası, Meryem Ana’nın yaşamından sahneler, son derece güzel betimlenmiş olan Son Yargı panoları ve asker-azizlerin portreleri, Bizans sanatının olağanüstü yaratıcılığının örnekleridir.

Kariye Müzesi, İstanbul‘un Fatih ilçesinin Karagümrük semtinde bulunan bir müzedir. Bizans döneminde kilise, İstanbul’un fethinden sonraki süreçte de cami olarak kullanılmıştır. Tarihi yapının geçmişi 6. asıra kadar gitmektedir. 1956 yılından beri de müze olarak hizmet vermektedir. Freskleri ve mozaikleriyle yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Kariye Müzesi‘ni, İstanbul‘a yolunuz düşerse rotanıza mutlaka ekleyin.

Kariye Müzesi’nin tarihi 6. yüzyıla kadar uzansa da günümüze ulaşan yapısı, Osmanlı döneminde ve 20. yüzyılın ikinci yarısındaki restorasyonlar geçirmiş hâlidir. Asıl yapının çevresinde zamanında manastır da yer alırken, bu kompleks yapı zamanla aşınarak yok olmuştur. Yapı, manastır olarak 534 yılında Justinianus döneminde Aziz Teodius tarafından inşa ettirilmiştir. Daha sonra İstanbul’un fethinden 58 yıl sonra 1511 senesinde Sultan II. Bayezid sadrazamlarından olan Atik Ali Paşa tarafından camiye dönüştürülmüştür. Bu sebeple o dönemlerde “Atik Ali Paşa Camii” ve “Kariye Camii” olarak adlandırılmıştır. Kilisenin mozaik ve freskleri, dönüşüm sebebiyle sıvayla kaplanmıştır. Ayrıca yapının köşesine minare, iç kısmına da mihrap eklenmiştir. 20. asırda cami kapatılmış ve Amerika’daki çeşitli kurumların sponsorluğu ile yapı içindeki sıvalar temizlenmiş, freskler ve mozaikler gün yüzüne çıkarılmıştır. 1956 senesine gelindiğinde ise müze olarak hizmet vermeye başlamıştır.
Mimari açıdan tipik bir Bizans yapısı olan müzenin dışı sade, içi ise oldukça süslüdür.

Kariye Müzesi Mozaikleri 

Kariye Müzesi mozaikleri Bizans sanatının son döneminin en seçkin örnekleri arasında bulunur. Dış narteks alanında İsa’nın, iç nartekste ise Meryem Ana’nın hayatıyla ilgili görseller bulunur. Anlatılar kronolojik olarak dizili haldedirler. İç narteksteki ilk mozaik Meryem Ana’nın babasının çocuğu olmadığı için dağdaki üzgün halini tasvir ederken, son mozaik sunumunda Yusuf ve Meryem’in ayrılışı anlatılır. Dış narteksteki ilk mozaik de Yusuf’un rüyasını açıklar. Mozaiklerden bir diğeri de pek çok Ortodoks kilisesinde yer alan ve İsa’nın ululuğunu anlatan kalıp duruşlardan biri olan Pantokator İsa tasviridir. Sol kısımda İsa’nın doğumu, meleğin Yusuf’a görünmesi ve onu öğütlemesi, ekmeğin çoğaltılması, suyun şaraba dönüştürülmesi; sağ kısımda ise haberci kralların İsa’nın doğumunu müjdelemesi, felçlilerin iyileştirilmesi ve çocukların öldürülmesi gibi sahneler yer alır. İç mekandaki mozaiklerin teması bakire Meryem’in hayatı ve İsa’nın mucizeleridir. Müzede çok az hasar görerek günümüze ulaşmayı başaran mozaiklerden başka, renkli ve desenli mermer süslemeler de görmeniz mümkündür. Müzede görebileceğiniz ilginç mozaiklerden bir tanesi de kiliseyi onaran ve mozaiklerle süsleyen Theodoros Metokhites’in kilisenin maketini sunar şekilde durduğu mozaiktir. Bunlarla da sınırlı kalmayan eserlerden çok daha fazlasını naos, giriş, iç narteks ve dış narteks bölümünün olduğu Kariye Müzesi’nde inceleyebilirsiniz.

Kariye Müzesi Mermer Süslemeleri  

Kariye Müzesi’ne gidenlerin ilgisini özellikle mozaikler ve freskler çektiği için mermerler biraz daha geri planda kalabiliyor. Aslında Kariye Müzesi’ndeki mermer süslemeleri işçiliği Ayasofya Müzesi’ndeki kadar zengin ve çarpıcı. Kariye’de, Marmara mermerinden başka Kuzey Afrika, Eğriboz Adası ve Afyon gibi farklı noktalardan getirilen porfir, antik yeşil, oniks, kırmızı, sarı ve pembe renkli damarlı mermerlerle zengin bir görünüm elde edilmiştir. Aynı seri mermer blokların kesilerek, yan yana getirilmesiyle mermerlerin üzerinde oluşan desenler, zengin simetrik şekiller ve kesilmiş ağaç desenini andırmaktadır. Gittiğiniz zaman dikkatle incelediğinizde mezar nişlerindeki çerçevelerde, mermer kakma kornişlerde, sütun başlarındaki sarı ve koyu renklerle boyalı rölyeflerde, naosa girişin kuzey tarafındaki birinci kapıda, kullanılan ince mermer işçiliğini fark edebilirsiniz.

Kariye Müzesi Giriş Ücretleri ve Ziyaret Saatleri  

Kariye Müzesi giriş ücreti: 30 Türk Lirası
Ziyaret saatleri yaz dönemi: 09:00 – 19:00
Ziyaret saatleri kış dönemi: 09:00 – 16:30
Haftanın her günü ziyaret edilebiliyor.
Müzekart ile yılda 2 kere, müzekart+ ile sınırsız ziyaret edebilirsiniz.

Kariye Müzesi İletişim 

Adres: Dervişali Mahallesi, Kariye Cami Sk. No:8, 34087 Fatih/İstanbul
E-Posta: [email protected]
Tel: 0(212) 631 92 41 – 0(212) 522 09 89

Kariye Müzesi Ulaşım

Otobüs: 41ST Seyrantepe–Topkapı, 522B Yenidoğan-Topkapı, 500A Edirnekapı-Kadıköy, 500T Tuzla-Cevizlibağ, 500L Cevizlibağ-Levent, 41AT Ayazağa Köyü-Davutpaşa Yıldız Teknik Üniversitesi, 75M Beyazıt–Mecidiyeköy, 77MT Mecidiyeköy-Edirnekapı-Taksim, 93M Zeytinburnu–Mecidiyeköy hat numaralı otobüsleri kullanarak Kariye Müzesi’ne ulaşabilirsiniz.
Metrobüs: Edirnekapı durağında indikten sonra yaklaşık 15 dakikalık bir yürüyüşün sonunda müzeye varabilirsiniz. Ayrıca yürümek istemezseniz Suriçi’ne kadar giden otobüs ve minibüsleri tercih edebilirsiniz.

• Adres: Ayvansaray Mh., Kariye Cami Sk. No:26, Fatih/İstanbul
• Ayrıntılı Bilgi: kariye.muze.gov.tr