Agadez

Agadez Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Agadez, Kuzey Nijer'in Aïr bölgesindeki tarihî bir şehirdir. 11. yüzyılda kurulan Agadez, Sahara Çölü üzerinde bulunup yüzyıllar boyu kervanlar için önemli bir durak noktası olmuştur. Kent, Mali İmparatorluğu tarafından 14. yüzyılın bir bölümü sırasında tahminen 1515 senesinde Songhai İmparatorluğu tarafından ele geçirilmiş ve 17. yüzyıl boyunca da Bornu tarafından kontrol edilmiştir. 19. yüzyıla kadar bir ticaret merkezi olarak kalan Agadez, aynı zamanda dönemi için önemli bir İslami merkez olmuştur. Kentin 1900’lü yıllarda Fransızlar tarafından ele geçirilmesinden önce ise çeşitli sultanlıkların bulunduğu bir yerdir.

Tuareg kültürünün merkezi olan kent, bu kültüre özgü metal ve deri işleriyle ünlüdür. Agadez çevresindeki bölge, muhteşem çöl ve dağ manzarası ile bilinmektedir. Ayrıca, dünyanın en büyük uranyum madenciliği bölgelerinden birisidir. Bölgenin tarihi merkezi, 2013 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenmiştir.

Agadez’e Nasıl Gidilir?

Bölgedeki devam eden Tuareg İsyan nedeniyle Agadez şu anda seyahat için çok da güvenli bir bölge değildir. Kaddafi yönetimini destekleyen Tuaregs’in Libya İç Savaşı’nda savaştan önemli miktarda silah ve yeni silahlarla geri döndükten sonra şiddet potansiyeli artmıştır. Ayrıca Kuzey Nijerya’da seyahat etmek için bir izin gereklidir ve turizm için verilmesi pek mümkün değildir. Bölgeye seyahat etmeye çalışan kişiler izin olmadan bağımsız girmeye çalışırsa tutuklanmaktadır. Kentte polis, sebep göstermeksizin 48 saatten fazla kişileri tutma yetkisine sahiptir. Seyahat izni ile ilgili olarak bilgi almak için ABD Eyalet Birimi’nin Nijer seyahat sayfasına bakabilirsiniz. Türkiye’den Agadez’e ulaşımın en pratik yolu uçakla Niamey’e gitmek olacaktır. Buradan sonra kente aktarmalı uçuşla varmak mümkündür. Ancak Agadez’e uçuş sayısı kısıtlı olduğundan iyi bir program yapmanız gerekecektir. İkinci ve daha çok tercih edilen yöntem ise yine Niamey’e vardıktan sonra otobüsle devam etmektir. Agadez Trans Sahara Hattı üzerinde bulunduğundan eşsiz bir manzara da vadeder.

Agadez’de Görülmesi Gereken Yerler
 

Tarihi Merkez: 2013 senesinde UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenen Agadez’in tarihî merkezi kentin en büyüleyici noktasıdır. Sahra Çölü’nün ağ geçidi olarak bilinen Agadez, çölün güney kenarında, 15. ile 16. yüzyıllarda Air Saltanatı kurulduğu dönemde, önceden burada varlık gösteren Touareg kabilelerinin sınırlarına ve geleneklerine saygı duyarak gelişmiştir. Her iki kültürün birbirinin içine geçtiği bu durum Agadez’de bugün hala görülebilir olan bir sokak örüntüsü yarattı. Kervan ticaretinin önemli bir dönüm noktası olduğu kentin tarihî merkezi düzensiz şekillere sahiptir. Bölge 11 çeyreğe bölünmüştür. Bunlar çok sayıda toprak konut ve dünyadaki kerpiç tuğladan yapılma en yüksek yapıyı kapsamaktadır. 27 metrelik bu tuğla yapının yanı sıra dinî yapıların iyi korunduğu bölgede bugün hala varlığını koruyan kültürel, ticari ve el sanatı gelenekleri ile süslenmiş,toprak mimarinin istisnaî ve sofistike örnekleri görülebilir.

Agadez Camii: Agadez’deki en önemli tarihî yapılandan olan Agadez Camii, tamamen kilden yapılmış olması sebebiyle oldukça ilgi çekici bir görüntüye sahiptir. 1515 yılında inşa edilen yapı, 1844 yılında restore edilmiştir. Çölün üstünde bir fener gibi dikkat çeken Agadez Camii’nin minaresi 27 metre yüksekliğinde olup zamanında olası düşman saldırılarına karşı tedbirli olmak amacıyla ve Tuareg metropolisine gelen kervanları denetlemek için yapılmıştır. Ziyaretçilerin minareye tırmanmasına izin verilmektedir ancak çok geniş bir minare yapısı olmadığı için genellikle tek kişi çıkabilmektedir. Minarenin tepesinden şehri kuşbakışı görebilirsiniz. Agadez’in şehir manzarası çok sıra dışıdır, zira neredeyse tüm yapılar yerel malzemeden yapılmıştır ve toprak da aşıboyası rengi ile harmanlanmıştır.

Sultanın Sarayı: Gerçek bir Sultanla tanışmak isterseniz, Agadez’de bu şansa sahipsiniz. Saray aynı zamanda Sultan’ın evi olduğu için içeriyi gezmeye izin verilmiyor. Fakat Sultan’ı günlük konuşmaları ya da mahkeme sırasında görebilirsiniz. Kilden yapılma sade ve otantik görünümlü saray pek çok turist için oldukça ilgi çekici.

Ulusal Tuz Festivali

Kuzey Nijer, Agadez’de bulunan Ingall kasabasındaki Tuareg ve Wodaabe halklarının bir araya geldiği yıllık tören olan Tuz Festivali kentin en önemli etkinliğidir. Festivalin amacı yağışlı mevsimin sona ermesini kutlamaktır. Bu dönem genellikle eylül ayının son iki haftasına rastlamaktadır. Nijerya hükümeti, festivali her yıl için 11 Eylül gününe sabitlemiştir. Üç gün süren festivalde 1990’ların başlarından beri sponsorlu daha büyük etkinlikler de organize edilmektedir.

Yağışlı mevsimin sonu, Sahra’nın yerlileri için önemli bir olaydır. Tuareg klanları, Ingola yakınlarındaki tuzlu dairelere ve havuzlara toplanarak sığır ve keçi sürülerini yeniler. İlaç tedavileri festivalin bir diğer önemli yanıdır ve bu açıdan festivalin yöre halkına fayda sağladığı düşünülmektedir. Tuz Festivali’nin bir diğer önemi de dağınık klan gruplarının bir araya gelip, hem etnik grup içinde hem de etnik gruplar arasında haber paylaşımı, ticaret ve arkadaşlık yenileme şansı edinmesidir.

Tuareg ve Wodaabe halkları için Tuz Festivali, geleneksel tanışma ve evlilik zamanını belirtir. Kadınlar arasında organize edilmiş danslar ve beceri testleri, geleneksel kostüm, başörtü takma ve makyaj gibi yarışmalar düzenlenmektedir. Tuareg halkları arasında kadınlar evlenecekleri erkeklerin ilgisini çekmeye çalışırken, her yaştan erkek de binicilik, dansçılık, müzisyenlik ve zanaatkârlık gibi yeteneklerini sergilerler. Tuaregli deve binicilerinden oluşan muhteşem bir geçit de festivalin bir parçasıdır. Şarkılar, danslar ve hikâye anlatımı ile devam eden festival üç günle sınırlı olsa da göçebe gruplar bölgede daha uzun kalabildikleri için kutlamalar da haftalarca sürebilir.