Hokand Hakkında Bilinmesi Gerekenler
“Rüzgârlar Şehri” olarak nitelenen Hokand, Özbekistan’ın 10. yüzyıla kadar tarihlenen bir şehridir. Antik dönemde, Hindistan ve Çin kervan yolu üzerinde yer alan Hokand, sahip olduğu 300’den fazla cami ile dini bir merkez olmasının yanı sıra aktif ticari ortamı ve dikkat çeken el sanatları ile göz önünde olan bir şehirdir. Bulunduğu vadide ana ulaşım kavşağı üzerinde yer alan ve yaklaşık 233.500 kişinin yaşadığı Hokand, tekstil, gıda, mühendislik ve kimya tesisleri ile ekonomik varlığını sürdürmektedir. Birçok gezgin için bir durak olan Hokand’da eski hanlar, saraylar, medreseler ve camiler sene boyunca oldukça fazla ziyaretçi çekmektedir.
Hokand, 10. yüzyıldan bu yana yerleşim alan bir şehirdir. Hindistan ve Çin kervan yolu üzerinde önemli bir yer edinmiş olması sebebiyle çeşitli toplulukların göz diktiği Hokand, 13. yüzyılda Moğollar tarafından tahrip edilmiştir. Bugünkü şehrin kuruluşu da 1732 yılına rastlamaktadır. Bir kalenin inşa edilmeye başlanması ile büyümeye başlayan şehir, 1740’ta Hokand Hanlığı’nın başkenti olmuştur. Hokand Hanlığı, Fergana Vadisi’ni merkezleri olarak kullanmıştır. 19. yüzyılın ilk yarısında Hanlık, en güçlü dönemini yaşamıştır. Ancak 1840’larda yaşanan iç çekişmelerin yoğunlaşması ile giderek yıpranmış ve zayıflamıştır. 1853’te Ruslar Hokand’a doğru ilerlemeye başlamış, Buhara ve Hokandların arasındaki çekişmeden dolayı da Ruslara karşı bir direniş gösterilememiştir. 1866’da Ruslar, Taşkent de dâhil olmak üzere Fergana Vadisi dışındaki bütün şehirleri ele geçirmişlerdir. Daha sonra Hokand, Rus Türkistanı’nın bir parçası haline gelmişlerdir.
Şehrin kültürel varlığında İslamiyet’in önemli bir rolü bulunmaktadır. Müzeler, okullar, tiyatro, enstitü ve üniversitelerin de yer aldığı bir şehir olan Hokand’da görülmeye değer birçok tarihî yapı mevcuttur. Şehir aynı zamanda birçok meşhur şair, yazar ve akademisyenin de yaşam kurduğu bir yerleşimdir.
Hokand Nerededir?
Orta Asya’da bir ülke olan Özbekistan Cumhuriyeti’nde yer alan Hokand; ülkenin doğusunda, Fergana Vadisi’nin güneybatı ucunda, Fergana ilinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Özbekistan’ın başkenti Taşkent’in 228 kilometre güneydoğusunda, Andican’ın 115 kilometre batısında ve Fergana'nın da 88 kilometre batısında konumlanmaktadır.
Hokand’a Nasıl Gidilir?
Hokand’a, ülkenin başkenti Taşkent’ten tren ile yolculuk yaklaşık 4 saat sürmektedir. Taşkent’e ulaşmak ise oldukça elverişlidir. Şehirdeki uluslararası havalimanı şehir merkezine sadece birkaç kilometre mesafededir ve Türkiye de dâhil birçok ülke ile bağlantıya sahiptir. Taşkent ayrıca Orta Asya’daki ana tren durağıdır.
Hokand’da Kalınacak Yerler
Antik Hokand şehrinin tam kalbinde yer alan Khan Hotel, restoranlara, mağazalara, eğlence merkezlerine ve seyahat acentelerine yakın bir konumdadır. Rahat ve farklı stillerde dekore edilmiş odalara sahip otel, konferans ve toplantı salonlarına da sahiptir.
Hokand’da Görülecek Yerler
1863 yılından 1870 yılına kadar 7 yıl boyunca inşası sürmüş olan Khudoyar Han Sarayı, ilk önce Harezm ve Buhara’dan gelen zanaatkârlar tarafından inşa edilmiştir. İkinci bölüm ise, üç yıl boyunca emek harcayan Riştanlı zanaatkârların ürünüdür. Bu iki bölüm birbirlerinden farklıdır. İlk saray yedi avlu ve 119 odayı içermektedir fakat Rusların hâkimiyet kurmasının ardından saray, büyük zayiat vermiştir. Bu sebeple bugünlerde yalnızca iki avlu ve 19 oda bulunmaktadır. Merkezi kapıda, Kur’an’dan bazı metinlere sahip bir yazıt yer almaktadır. Ayrıca sarayın duvarlarını süsleyen birçok Arapça yazıt da mevcuttur.
Özbekistan’ın en eski müzelerinden biri olan Hokand Bölge Çalışmaları Müzesi, 1925 yılında Kokand Hanı Khudayarhan'ın eski sarayının içinde kurulmuştur. Müzede birçok geleneksel uygulama sanat türü bir arada bulunmaktadır. 19. yüzyıl Özbek mimarisi örneği bir yapı içerisinde yer alan müze, Tarih, Modern Tarih, Sanat, Doğa, Bilimsel-Eğitim Çalışması ve Finansman olmak üzere altı departmana sahiptir. Bölgesel Çalışmalar Müzesi dört dala sahiptir; ünlü şair Khamza Khakimzada Niyaziy'in ev müzesi, Mukimi-hudjra (çalışma odası) müzesi, K. Haydarov'un ev müzesi ve Djami - mimari kompleksi. Müzede Hokand’ın tarihî mirasını içeren 30 binden fazla nesne korunmaktadır. Sergilerde el yazmaları, porselenler, sikkeler, felsefe, tarih ve doğa bilimleri kitapları, arşiv belgeleri ve mektuplar gibi birçok objeyi görme imkânı bulunmaktadır.
