- 1 view
Çanakkale’nin arkeolojik ve kentsel sit alanı olan Assos Arkeolojik Alanı yani Behramkale, Ege Denizi kıyısında volkanik bir kayalık üzerine kurulmuştur.
Çanakkale ilimizin Ayvacık ilçesine yaklaşık 17 kilometre kadar uzaklıkta, Behramkale köyü sınırları içinde yer almaktadır. Şehir MÖ 2. yüzyılda yerleşim almaya başlamış, geçmiş dönemlerden günümüze kadar denize hâkim ve zengin olan bu bölge, her dönem tercih edilen mevki olmuş ve uzun süreli yerleşim alan bölgelerden de biri olmuştur.
MÖ 347-345 yılları arasında Aristoteles’in Assos’ta yaşadığı ve burada bir felsefe okulu kurduğu da Assos ile ilgili bilgiler arasındadır. Assos Arkeolojik Alanı 2017 senesinde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi‘ne alınmıştır.
Assos Antik Kenti’nin en önemli ve en görkemli yapılarından biri olan Athena Tapınağı adını 12 Olympos tanrısından biri olan Athena’dan almaktadır. Tapınak antik kentin koruyucu tanrıçası olan Athena’ya adanmıştır. Ege Denizi’nin muhteşem manzarasına sahip olan tapınak Anadolu’da dor düzeninde inşa edilen tek tapınak olmasıyla ayrı bir öneme sahiptir. Etrafındaki tüm noktalara hâkim konumda bulunan tapınağın MÖ 530 yıllarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Büyük bir tarihe tanıklık eden Athena Tapınağı’nın çatı ve duvarları yok olmuştur. 34 sütundan 32’sinin başlığı bulunmaktadır. Tapınağın surlarının Orta Çağ’da ve Osmanlı döneminde restore edildiği bilinmektedir. Metop ve triglyph olarak adlandırılan taşların bir kısmı halen tapınakta bulunurken bir kısmı da İstanbul Arkeoloji Müzesi Assos Salonu’nda sergilenmektedir. Üzerinde hayvan kabartmalarının olduğu tapınak kabartmalarının bir bölümü Louvre ve Boston müzelerindedir.
Assos Behramkale Köyü
Kentin etrafı 3.200 metre uzunluğundaki surlar ile çevrilmiştir ki günümüzde bu surları hâlâ görmek mümkündür. 20 metre yüksekliğindeki surlar MÖ 4. yüzyılda inşa edilmiştir. Giriş ve çıkışı için iki farklı kapısı olan kent yerleşimi denize doğru planlanmıştır. Osmanlı yerleşimine kadar kentteki yerleşimin yüzü denize dönük olsa dahi, Osmanlıların yerleşmesinden itibaren yerleşim diğer istikamette ilerlemiş ve Assos Behramkale köyü yerleşimin ilerlediği kara yönünde ortaya çıkmış ve gelişmiştir.
Assos Arkeolojik Alanı Athena Tapınağı
Assos’ta ilk arkeolojik kazılar 1881 yılında başlamış ve 1883 yılına kadar sürmüştür. Bu ilk kazı Amerikalı bir arkeoloji grubu tarafından yapılmıştır. Akropol kısmı denizden 235 metre yükseklikte bulunmaktadır. Assos Arkeolojik Alanı Athena Tapınağı ise Arkaik Çağ’da Anadolu’da, Dor üslubunda inşa edilen tek tapınak olmasıyla bilinmektedir.
Antik kentin en yüksek noktasındadır da diyebileceğimiz Athena Tapınağı, günümüzde hâlâ büyüsünü korumaktadır. Kentin koruyucu tanrıçası olan Athena hem Tanrılar Tanrısı Zeus’un kızı hem de Olimpos Dağı’nın 12 tanrısından biridir. Tapınağın kutsal odasında bulunduğu söylenen Tanrıça Athena heykelinin, kazıların başladığı ilk yıllarda yabancı çalışanlar tarafından götürüldüğü ifade edilmektedir.
Osmanlı Sultanı I. Murat’ın 14. yüzyılda yaptırdığı tek kubbeli cami Assos Arkeolojik Alanı içinde Akropolün kuzey köşesinde bulunmaktadır. Behramkale köyü sınırlarındaki taş köprü de Osmanlı döneminden kalmıştır. Bu taş köprü tümüyle ayakta kalmıştır ve halen ulaşım için kullanılmaktadır.
Assos Arkeolojik Alanı Antik Liman
Yüzyıllardır bir anlamda denize direnmiş olan antik liman, günümüzde turistlerin ilgisini çeken bir sahil bölgesidir. Assos Arkeolojik Alanı Antik Liman kalıntıları burada hâlâ görülebilmektedir. Limanda mevcut bulunan mendirek, 2000 yılında Kültür Bakanlığı tarafından genişletilerek daha kullanışlı hale getirilmiştir.
Assos Arkeolojik Alanı Amfi Tiyatro
Antik kentin güney yamacında bulunan, karşı komşusu Midilli Adası’na nazır kurulmuş Assos Arkeolojik Alanı Amfi Tiyatro bir deprem ile yıkılmıştır ne yazık ki. İlk yapıldığında kaya oyuğuna inşa edildiği belirtilen bu yapının 2.500 kişiyi ağırlama kapasitesi olan bir Roma çağı tiyatrosu olduğunu söyleyebiliriz. Restore edilen tiyatro, bugün 1.500 kişi kapasite ile çeşitli gösteri ve etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
Assos Arkeolojik Alanı Ulaşım
Otomobil: İstanbul’dan Assos’a gelirken, Çanakkale Boğazı’nı geçtikten sonra Ezine-Ayvacık üzerinden Assos’a yaklaşık 1 saatte ulaşabilirsiniz.
Özel aracınız ile Assos’a İstanbul’dan 6-7 saat, İzmir’den ise 3-4 saat içerisinde ulaşabilirsiniz. Eğer İstanbul- Bandırma arasında sefer yapan hızlı feribotu tercih edecek olursanız, feribottan indikten sonra Bandırma – Balıkesir – Edremit – Akçay – Altınoluk rotası ile Assos (Behramkale) mevkiine ulaşabilirsiniz.
Otobüs: Büyükşehirlerden Assos Arkeolojik Alanı mevkiine direk otobüs seferleri bulunmuyor ancak çeşitli yerel firmaların seferleri ile Ayvacık, Küçükkuyu ya da Altınoluk’a ulaşıp, daha sonra Assos’a saat başı kalkan minibüsler ya da taksi ile ulaşabilirsiniz.
Uçak: Edremit Havalimanı Assos’a yaklaşık 60 kilometredir. Çanakkale Havalimanı ise 90 kilometredir.
