Yağ Cami

Yağ Camii, Adana’da bulunur ve bu şehirdeki camiler arasında en eski yapılardandır. Saint Jacques adına yaptırılan Ermeni Kilisesi, 1501 yılında Ramazanoğlu Halil Bey tarafından camiye çevrilmiştir. Fransız bir asilzade ve seyyah olan (Bazı kaynaklarda ajan olduğundan söz edilir.) Bertrandon de la Broquiere, caminin olduğu yerde daha önce St. Jean Kilisesi’nin olduğunu belirtmiştir. Evliya Çelebi ünlü “Seyahatname”sinde Yağ Camii’nden “Eski Cami” diye söz eder ancak zamanında caminin önünde yağ pazarı kurulduğu için yapı Yağ Camii adını almıştır.

Yağ Camii Hakkında Bilgi

Adana Yağ Camii yanında konumlanan medresenin kapısının üzerinde bir kitabe mevcuttur. Bu kitabede Yağ Camii’nin 1501’de Ramazanoğlu Halil Bey tarafından kiliseden camiye dönüştürüldüğü, 57 yıl sonra da Piri Paşa tarafından buraya medresenin yaptırıldığı yazmaktadır. Medresenin 1558 yılında yapılmış olmasına karşın caminin minaresinin inşası 1525 yılına tarihlenmektedir.

Yağ Camii’nin mimari planı dikdörtgen şeklindedir. Kapıdan girildiğinde, kuzey ve güney yönünde ikişer tane olmak üzere dört sütun sırası ile beş avluya ayrılmıştır. Yüksek kemerleri taşıyan ve boyları bir metreyi geçmeyen bu basık sütunlar, Yağ Camii’ne aynı zamanda loş ve sonraki yıllarda yapılan camilerden daha farklı bir hava vermektedir. Sütunlar çok alçaktır ve sivri kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Yağ Camii’ne kapıdan girildiğinde, tam karşıda ibadet bölümü ile doğu ve batı yönünde aynı özellikleri taşıyan odaların çevrelediği geniş bir avlu bulunur. Doğuda, girişin sol tarafında medresenin kubbeli formdaki dershanesi yer alır. Bu avlu aynı zamanda kiliseden dönüştürülen camiyi, sonrasında yaptırılan ikinci camiyi, medrese dersliğini ve dershaneleri birleştirmektedir.

Avluların üzerini örten beşik tonozlar, ulu camilerde çok sık rastlanan bir mimari özelliktir. Bu haliyle Yağ Camii, Selçuklu mimari üslubunu da yansıtmaktadır ve kilise yapısı ile ilgisi yoktur. Kilise kısmı doğu tarafında kalan ince uzun absidli (mihrap) bloktur. Cami, yarım asır sonra batı duvarının yıkılmasıyla eklenmiştir.

Yağ Camii’nin sadeliğine karşın avlu kapısı bir anıt kadar büyük ve görkemlidir. Caminin boyutlarıyla büyük bir tezat oluşturan ve sonradan eklenmiş olan bu kapı, aynı zamanda Selçuklu taç kapısı formundadır.

Son yıllarda yapılan bazı eklemelerle Yağ Camii’nin medrese bölümünde, eskiden öğrencilerin kullandığı avluya açılan doğu kanadındaki küçük odalar, cepheye açık dükkânlar haline getirilmiştir. 1998 Adana depreminde hasar alan yapı, kapsamlı bir restorasyondan geçirilmiştir.

Yağ Camii Efsanesi

Adana’nın tarihî yapılarından Yağ Camii 1500’lü yıllara dayanan tarihiyle, pek çok mistik öykünün de kaynağı durumundadır. Bu öykülerden biri de geçmişten bugüne anlatılan ve artık Yağ Camii efsanesine dönüşen hikâyedir.

Yağ Camii’nin günümüzde abdesthane olarak kullanılan bölümü; Saint Jacques Kilisesi’nin Ramazanoğlu Halil Bey tarafından camiye çevrilmesinden sonra, yaklaşık 500 yıl toprak altında kalmıştır. Yöre halkı da yaz aylarında yaylaya çıktıkları zaman, yiyeceklerini döndüklerinde bozulmamış bulmak için toprağın altında serin bir kiler vazifesi gören bu yapıda saklamışlardır. Burayı aynı zamanda “yağ deposu” olarak da kullanmışlardır. Adana’nın yerel halkı, caminin adını bu depodan aldığını ve Yağ Camii efsanesinin böyle doğduğunu söylemektedir. Bir diğer yaygın inanış da o yıllarda “Eski Camii” denilen yapının önünde kurulan yağ pazarı nedeniyle, zamanla Yağ Camii adını aldığı yönündedir.

Yağ Camii Ne Amaçla Yapılmıştır?

Yağ Camii’nin medrese kapısında bulunan kitabede, 15. yüzyılda Ramazanoğlu Halil Bey’in buyruğu ile “görülen lüzum” üzerine kiliseden camiye çevrildiği yazmaktadır. Bölgenin Osmanlılara katılmasından sonra artan nüfus karşısında, Saint Jacques Kilisesi’nin küçük mekânı cami ihtiyacı için yetersiz kalmıştır. Bu nedenle hemen bitişiğinde yeni bir cami yapılmasına karar verilmiştir. 1525’te minaresi, 1558’de medresesi yapılmış ve yapı, yöre halkının ihtiyacına cevap verecek bir külliyeye genişlemiştir.

Adana Yağ Camii Nerede?

Yağ Camii Adana’nın merkezindeki Büyük Çarşı semtinde, Eski Belediye Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Şehrin tarihî bölgesinde bulunan tarihî çarşının tam kalbinde, “Büyük Saat” mevkiindedir. Hemen yanındaki medrese ile birlikte bir külliye oluşturmaktadır.

Yağ Camii Nasıl Gidilir?

Şehrin merkeze yakın bir bölgesinde Tarihî Çarşı’nın tam ortasında olduğu için, şehir merkezinden kalkan dolmuş, halk ve belediye otobüsleri ile kolayca ulaşmak mümkündür. Özel aracınızla gidecekseniz, Adana ili Seyhan ilçesinin merkezinden birkaç dakikalık mesafede, Alidede Mahallesi’nde görkemli kapısı ile karşınıza çıkacaktır. Adana’ya ülkenin her şehrinden, uçakla ve otobüsle kolayca ulaşmak mümkündür.