Özbekistan

Özbekistan Hakkında Temel Bilgiler

İpek Yolu’nun en önemli noktalarından biri olan Özbekistan resmi adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya’da, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nden koparak bağımsızlığını kazanmış bir devlettir. Ülke günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup TÜRKSOY’un azasıdır. Özbekistan'ın başkenti Taşkent Rusya döneminde Moskova ve San Petersburg'dan sonra en büyük şehirlerden biriyken bugün Orta Asya'nın en büyük başkentidir.

Devamını Oku

Özbekistan’ın Başkenti, Şehirleri ve Bölgeleri

Özbekistan 12 il, 1 özerk cumhuriyet ve 1 bağımsız şehirden oluşur. Ülkenin nüfus bakımından en büyük şehri ve başkenti aynı zamanda bağımsız bir şehir olan Taşkent şehridir. Özbekistan'ın batı kesiminde KarakalpakistanCumhuriyeti adında Özbekistan'a bağlı özerk bir cumhuriyet yer alır. Ülkenin en önemli şehirleriyse Namangan, Fergana, Andican, Semerkand, Buhara, Hive, Hokand, Karşı, Ürgenç ve Nukus'tur.

Özbekistan Nerededir?

Bir OrtaAsya ülkesi olan Özbekistan güneyde Afganistan ve Türkmenistan, doğuda Kırgızistan ve Tacikistan, batıda ve kuzeyde ise Kazakistan ile sınır komşusudur. Açık denizlere kıyısı bulunmayan ülkenin, kuzey ve kuzeybatısının AralGölü’ne kıyısı vardır.

Özbekistan’a Nasıl Gidilir?

Özbekistan'ın başkenti Taşkent'e İstanbul'dan her gün direkt ve aktarmalı sayısız uçuş vardır. İstanbul’dan Türk Hava Yolları ve Uzbekistan Airways'in aktarmasız uçuş seferleri mevcuttur. İstanbul-Taşkent arası yolculuk yaklaşık 4 buçuk saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlarsa Türkiye'nin hemen hemen her şehrinden birçok havayolu şirketi tarafından gerçekleştirilir.

Özbekistan’a Ne Zaman Gidilir?

Özbekistan'da hâkim olan karasal iklim nedeniyle kış ayları çok soğuk, yaz ayları da çok sıcak geçer. Bu yüzden ülkeyi gezmek için yaz ve kış ayları uygun değildir. En uygun dönem bahar ayları, nisan-mayıs ve eylül-ekim arası dönemdir.

Özbekistan Kültürü

Özbekistan'da Türkiye'den gelenlere kardeş gözüyle bakılır ve Özbekler Türklere karşı oldukça ilgilidirler. Özbekistan'da Doppi adı verilen eskiden sadece erkekler giyse de günümüzde kadınların da kullandığı bir başlık vardır. Her şehrin Doppi'si farklıdır. Ülkede bir erkeğin Doppi’sinin düşmesi çirkin ve ayıplanacak bir hareket olarak kabul edilir. Özbekistan'da erkekler ile kadınların el sıkışması hoş karşılanmaz. Bu dikkat edilmesi gereken önemli bir bilgidir. Ülkede erkeklerin el sıkışırken sol ellerini kullanması hakaret olarak kabul edilir. Erkekler kadınları elini kalbinin üstüne koyarak selamlar.

Devamını Oku

Özbekistan Mutfağı

Özbek mutfağında pilav önemli yere sahiptir. Çok sayıda çeşidi olan pilavın her yörede ayrı ve kendine özgü yapılış şekli vardır. Buhara, Fergana, Semerkand yöresi pilavları pişirme tekniği ve malzeme yönünden farklıdır. Yöreden yöreye değişen pilav yapım teknikleriyle birlikte sade, bayram, düğün, yaz, kış pilavı olarak da ayrılır. Pilavlar koyun eti dışında kazı denilen at eti, balık veya beyaz etleriyle de yapılabilir. Pilavda pirinç yerine diğer tahıl ürünleri de kullanılabilir. Ayvalı Pilav onlarca pilav çeşidinden biridir. Kuzu ya da dana eti kullanılan yemekte pirinç, soğan, ayva, havuç kullanılır. Et ve ayvalar pilavın üstüne konarak yanında salatayla servis edilir.

Devamını Oku

Özbekistan’dan Alınacak Hediyelik Eşyalar

Özbekistan'ın geleneksel kıyafetlerinden “dobbi” denilen badem motifli takkeler, koyun derisinden yapılan “karakul” denilen başlık ve giysiler, el yapımı ayakkabı ve terlikler, vizon ve nokra derisinden yapılan kalpaklar alınabilecek hediyelik eşyalardandır. Margilan saten, Fergana ahşap oymacılığı, Andican seramik tabaklar, Richtan pişmiş testiler, ipek halılar, Buhara’nın meşhur aksesuar olarak kullanılan bıçakları, şifalı otlar da alınabilecek alternatifler arasındadır. Ayrıca meyvelerin de önemli bir yeri olan ülkede kurutulmuş meyveler de satın alınabilir. Özbekistan’ın kurutulmuş üzüm çeşitleri meşhurdur.

Özbekistan’nın Festivalleri

Özbekistan'ın en önemli festivallerinden biri, tarihi İpek Yolu'ndaki Buhara ilinde yeniden turizmin gelişmesine katkı sağlamak amacıyla düzenlenen İpek ve Baharat Uluslararası Kültür Festivali'dir. Buhara'nın tarihi bölgesinde düzenlenen festivalde, ülkede üretilen çeşitli ipek kumaşları ve baharat çeşitleri sergilenirken pek çok ülkeden de katılım sağlanır. Festival her yıl mayıs ayında iki gün süreyle gerçekleştirilir.

Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te düzenlenen Dünya Halkları Mutfağı Festivali, çeşitli ülkelerin katılımıyla mayıs ayında gerçekleşir. Festivalde Taşkent'te temsilciliği bulunan yabancı ülkeler, büyükelçilikleri tarafından tanıtılırken, ülkelerin dans ve halk oyunları gösterileri yapılır.

Şark Teranaleri Müzik Festivali, Özbekistan'ın Semerkant ilinin kalbi olarak nitelendirilen tarihi Registan Meydanı'nda düzenlenir. Her yıl ağustos sonu ya da eylül başında bir hafta süreyle düzenlenen festival dünyanın dört bir yanından gelen müzisyenleri ağırlar.

Özbekistan milli yemeklerinden pilavın daha iyi tanıtılması amacıyla her yıl nisan ayında düzenlenen Taşkent Pilav Festivali, her yıl mayıs ayında bir hafta süreyle gerçekleştirilen Avrupa Film Festivali ve her yıl haziran ayında gerçekleştirilen Taşkent Bira Festivali diğer festivaller arasındadır.

Özbekistan’daki Tatiller / Bayramlar / Önemli Günler

İslami bayramlar ayın hareketine gore belirlendiğinden her sene farklı tarihlere denk gelmektedir.

Yeni Yıl (1 Ocak) Kadınlar Günü (8 Mart) Nevruz (21 Mart) Anma Günü (9 Mayıs) Bağımsızlık Günü (1 Eylül) Öğretmenler Günü (1 Ekim) Anayasa Günü (8 Aralık) Ramazan Bayramı Kurban Bayramı

Özbekistan’da İklim ve Hava Durumu

Açık denizlere kıyısı olmayan Özbekistan'da şiddetli bir karasaliklim görülür. Ülke genelinde çok kurak denebilecek karasal iklim hakimdir. Ülkenin güney kısmı sıcak bir iklim etkisindeyken, kuzey kısmı daha soğuk geçer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise sert ve soğuktur. Yazın sıcaklık sık olarak 40°C’nin üzerine çıkar. Kış aylarındaysa sıcaklık değerleri oldukça düşer. Kışın ara sıra don olayı ve kar yağışı görülür. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkları oldukça yüksektir. Senelik ortalama yağış miktarı ülke genelinde 200-300 mm civarındadır. En fazla yağış aralık ayında, en az yağışsa ağustos ayında görülür.

Özbekistan’nın Kısa Tarihi

Orta Asya’da ilk Özbek hâkimiyeti 16. yy. başında Semerkant’taki son Timur hanedanını yenerek Maveraünnehir’de kendi devletini kuran Muhammed Şeybani Han ile başlamıştır. Bu hâkimiyet 18. yüzyıla kadar sürmüş ve yerini aynı yörede kurulan Hive ve Hokand Hanlıklarıyla Buhara Emirliği’ne bırakmıştır. Çarlık Rusya’sının bölgedeki ilk hâkimiyeti 1867’de merkezi Taşkent olan Türkistan Genel Valiliği’nin kurulmasıyla başlamıştır. On yıl içinde Hokand Hanlığı’nın Fergana’da kalan son topraklarının da ele geçirilmesiyle de tamamlanmıştır. 1 Kasım 1917’de ise Bolşevikler Taşkent’e girip egemenliklerini ilan etmiş ve 1924 yılında da bugünkü Özbekistan topraklarını içine alan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur. Sovyetler Birliği’nin dağılması ile 31 Ağustos 1991’de Özbekistan Aliy Meclisi Müstakilliğinin ilanını kabul etmiş ve 1 Eylül 1991 de Müstakillik Günü olarak kararlaştırılmıştır.

Özbekistan’ın Ekonomisi

Özbekistan'ın ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Ülkede başlıca tarım ürünleri, tahıl, pamuk, pirinç, mısır, tütün ve çeşitli sebze ve meyvelerdir. Özbekistan, pamuk üretiminde Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi cumhuriyetler arasında birinci, dünya ülkeleri arasında üçüncü sırada yer alır. Ülke ekonomisinde bir diğer önemli alan ise hayvancılıktır. Yaygın olarak sığır ve koyun yetiştirilir. Özbekistan, önemli yer altı zenginliklerine sahiptir. Başlıca yer altı zenginlikleri petrol, altın, uranyum, doğal gaz, kömür, bakır, çinko, kurşun ve molibdir. Altın üretimi ve rezervi bakımından dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer alır. Ülkenin önemli ihracat ürünleri petrol gazları, otomotiv, pamuk, bakır, radyoaktif elementler, altın, yaş meyve ve çinkodur. Başlıca ithalat ürünleriyse otomotiv aksamları, ilaç, petrol yağları, ahşap ürünleri ve otomotivdir. Çin, Kazakistan, Rusya, Türkiye ve GüneyKore ülkenin başlıca ticaret ortaklarıdır.

Özbekistan’da Din ve İnanç

Özbekistan halkının %96'sı Müslüman, %2'si Ortadoks Hıristiyan %2'si de diğer dinlere mensup topluluklardan oluşur. Özbekistan'da din ve inanç özgürlüğü anayasal güvence altındadır. Ülke genelinde 16 ayrı dine ait 2.226 dini kuruluş bulunur. Bunların 2051’i İslam, 159’u Hıristiyan, 8’i Yahudi, 6’sı Bahai Toplumu, biri Krişna ve bir diğeri de Budizm dinine aittir.