Özbekistan Mutfağı

Özbek mutfağında pilav önemli yere sahiptir. Çok sayıda çeşidi olan pilavın her yörede ayrı ve kendine özgü yapılış şekli vardır. Buhara, Fergana, Semerkand yöresi pilavları pişirme tekniği ve malzeme yönünden farklıdır. Yöreden yöreye değişen pilav yapım teknikleriyle birlikte sade, bayram, düğün, yaz, kış pilavı olarak da ayrılır. Pilavlar koyun eti dışında kazı denilen at eti, balık veya beyaz etleriyle de yapılabilir. Pilavda pirinç yerine diğer tahıl ürünleri de kullanılabilir. Ayvalı Pilav onlarca pilav çeşidinden biridir. Kuzu ya da dana eti kullanılan yemekte pirinç, soğan, ayva, havuç kullanılır. Et ve ayvalar pilavın üstüne konarak yanında salatayla servis edilir.

Özbekler mutfaklarında sebzeyi ağırlıklı olarak kullanır. Tarıma dayalı kaynakların fazlalığı Özbek mutfağının zenginleşmesini sağlamıştır. Buğday, arpa, pirinç, maş, havuç, kabak yemeklerde etle birlikte pişirilerek çeşitli lezzetler ortaya konulur. Parça et, maş, havuç, domates, patates, soğandan yapılan Maş Horda geleneksel yemeklerden biridir. Bir çeşit börülce olan maşın çeşitli sunumları vardır ve adları da içine katılan malzemeye göre değişir. Yemek eğer kabakla pişirilirse Maş Kabak olur. Az su konursa Maş Kiçiri olur ve içine pirinç ilave edilir. Pirinç yerine uğra denilen erişte konulursa Maş Uğra olur. At eti, havuç, domates, soğan ve undan yapılan Narın kaynatılarak yapılan bir yemektir ve sulu olarak servis edilir. Samsa denilen yemek de kuzu eti, soğan, yumurta, un gibi malzemelerden yapılan ve fırında pişirilen bir yemektir. Mutfağın ünlü lezzetlerinden biri de Nevruz törenlerinin en önemli ikramı olan buğday, sıvı yağ ve undan yapılan Sümelek'tir.

Meyveler de Özbek mutfağında önemli bir yere sahiptir. Ülkede bol miktarda yetiştirilen üzüm, karpuz, ceviz, erik, kayısı, şeftali, armut, kavun, kiraz, ayva, incir, taze olarak tüketilir. Ayrıca kurutma, reçel-marmelat olarak da kullanılır. Geleneksel Özbek mutfağında sos ve garnitür yok denecek kadar azdır. Yemekler ya kızartılır ya da kendi suyunda pişirilir. Yemeklerde çok miktarda soğan kullanılır. Ekonomisinin tarım ve hayvancılığa dayalı olduğu Özbekler süt ve süt ürünlerine önem verirler. Sütten yapılan ekşimik, çökelek, katık, sızma, kaymak gibi besinler oldukça fazla tüketilir. Halkın büyük bir kısmının Müslüman olduğu ülkede domuz ve ürünleri mutfakta yer almaz. Ancak ülkede yaşayan diğer kesimler tarafından kullanılır.

Anason, çörek otu, safran, taze ve toz biber, karabiber, maydanoz, dereotu, Orta Asya nanesi, kungut tohumu, en çok da reyhan gibi otlar ülke genelinde yerel ve ticari mutfakta yaygın olarak kullanılan baharatlardır. Ülkede küçük yerlerde yerel mutfağın dışında farklı tatlara hitap eden restoran pek bulunmaz. Ancak Taşkent gibi büyük şehirlerde yabancılara uygun damak tadına hitap eden çok sayıda restoran vardır.

Nar Şerbeti, katık dedikleri ayran, çay ve yeşil çay ülkede tüketilen içeceklerdendir. Reçel çeşitleri, fırında pişirilmiş tatlı yiyecekler, karamela türü şekerler, kıraç topraklarda yetiştirilen ve çöl kavunu denilen çok tatlı kavunlardan yapılan kurutmalar tatlı kültürünü oluştur.