Novi Pazar, Sırbistan’ın güneybatısında, Karadağ, Kosova ve Bosna sınırlarına yakın çok etnikli bir şehirdir. Tarihi şehir Novi Pazar, Yeni Pazar olarak da bilinmektedir. Sırbistan ve Karadağ arasındaki Sancak bölgesinde yer alan kent aynı zamanda buranın merkezidir. Bölgeye Sancak denmesinin sebebi Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki son sancağının burada kalmış olmasıdır. Sırbistan’ın Raska ilçesi sınırları içinde bulunan Novi Pazar’da son sayımlara göre 70 binden fazla insan yaşamaktadır. Novi Pazar, Sırbistan’ın diğer şehirleriyle kıyaslandığında oryantal bir atmosfere sahiptir. Halkın büyük çoğunluğu Boşnaklardan ve Müslümanlardan oluşmaktadır. Çalkantılı bir tarihe sahip olan tüccarlar şehri Novi Pazar, oryantal doğu kültürü ve batı kültürünün mükemmel bir sentezini temsil eder. Kentteki en eski eserlerden biri Roma döneminde inşa edilen Kutsal Havariler Peter ve Paul Kilisesi’dir. Sırbistan’ın 8. Yüzyıldan kalma başkenti Ras, Novi Pazar’ın yakınlarında bulunmakta ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Gelecek yüzyıllarda Sırp Krallığı’nın başlıca eyaletlerinden biri olarak hizmet veren Novi Pazar, Osmanlı İmparatorluğu tarafından ilk olarak 1439 yılında ele geçirilmiştir. Novi Pazar’ın başlı başına biri şehir olarak kurulması 1461 yılında gerçekleşmiştir. Kent, 1461 yılında Saraybosna’nın da kurucusu olan Sancak bölgesinin valisi İshakoğlu İsa Bey tarafından kurulmuştur. Şehir kurulduktan sonra ilk olarak bir cami, bir hamam, bir pazar ve bir pansiyon inşa edilmiştir. Balkan Savaşları’nda Osmanlı Novi Pazar’ı kaybetmiş ve kent 1912 yılında Sırbistan Krallığı’na dahil olmuştur.
Önemli yolların kesiştiği noktada bulunan bu tarihi kentte, 500 yıllık Osmanlı dönemine ait eserlerin yanı sıra gezilmeye değer pek çok destinasyon mevcuttur. Eski tek katlı evler, Türk hamamları ve çok sayıda cami Osmanlı atmosferini yansıtan başlıca eserlerdir. 16. yüzyılda inşa edilen Altun Alem Camii, Novi Pazar’ın en ünlü yapılarındandır. İsa Bey’in 15. yüzyılda yaptırdığı Türk hamamını şehir merkezinde görebilirsiniz. Novi Pazar’daki en önemli Osmanlı eserlerinden bir diğer ise 17. yüzyılda kente gelen tüccarları ağırlamak için inşa edilen Emir Ağa Hanı’dır.
Novi Pazar’ın isminin hikayesi de Osmanlı dönemine dayanmaktadır. 14. yüzyılda Eski Sırp başkenti Stari Ras’ın yakınlarında Trgoviste adlı önemli bir pazar gelişmekteydi. 15. yüzyılda Osmanlı Devleti burayı fethettiğinde Novi Pazar gelişmeye başlamış, Trgoviste artık eskimişti. Trgoviste artık Stari Trgoviste (Eski Pazar) olarak anılıyor, fethedilen yeni bölge ise Novo Trgoviste (Yeni Pazar) olarak biliniyordu. Günümüze kadar Novi Pazar şeklinde son halini alan kent, Yeni Pazar olarak da bilinmektedir.
Binlerce yıllık tarihe sahip Novi Pazar’da Osmanlı öncesi döneme ait çok sayıda iyi korunmuş eser bulunmaktadır. Şehirden 10 km uzaklıktaki Stari Ras (Eski Ras) UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan antik bir şehirdir. Ras, 8. yüzyılda kurulan ilk Sırp Krallığı’nın başkentiydi. St. Peter Kilisesi olarak da bilinen Kutsal Havariler Peter ve Paul Kilisesi, en eski Sırp Ortodoks kilisesidir. 4. yüzyılda inşa edilmiş bir temel üzerinde bulunan bu tarihi yapı 8. Yüzyıldan kalmadır. Sopocani Manastırı, UNESCO listesinde yer alan bir diğer tarihi yapıdır. İyi korunmuş harika bir mimariye sahip bu manastır 13. yüzyılda Raska Nehri sınırlarında inşa edilmiştir.
Novi Pazar, tarihi cazibe merkezlerinin yanı sıra doğal güzellikleriyle de öne çıkan bir şehirdir. Uvac Özel Doğa Koruma Alanı bunların başında geliyor. Bu kanyon vadisi şehrin yaklaşık 60 km batısındadır. Nehir vadisinin kıvrımlı menderesleri bakmaya doyamayacağınız manzaralar oluşturmaktadır. Birbirinden güzel karstik şekillere sahip bu doğa koruma alanında 100’den fazla kuş türü yaşamaktadır. Novi Pazar ziyaretinizde bir gününüzü ayırıp mükemmel fotoğraf kareleri yakalayabileceğiniz Uvac’ı mutlaka ziyaret edin.
Konumu dolayısıyla yüzyıllar boyunca bir ticaret merkezi olan Novi Pazar, zamanla imalat geleneğini de geliştirmiştir. 20. Yüzyılda tekstil endüstrisi şehrin ana ekonomik kaynağı olmuştur. Öyle ki Novi Pazar kotu bölgede büyük şöhrete sahipti. Ancak 2000’li yıllardan sonra şehrin ekonomisi çökmüş, büyük tekstil kuruluşları bölgeyi terk etmiştir. Günümüzde halkın büyük bölümü işleme endüstrisinde ve hizmet sektöründe çalışmaktadır.
Novi Pazar’ın kırsal bölgeleri de dahil 100 binlik nüfusu içinde Bosnalı Müslümanlar yoğunluktadır. Kentte konuşulan en yaygın iki dil Boşnakça ve Sırpçadır. Novi Pazar’ın yaklaşık %70’i kentsel bölgede yaşamaktadır.
Tanıtım Videosu:
