Tarihi taş konakları, camileri, kiliseleri ve özgün mimarisiyle Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden biri olan Midyat seyahatseverleri kendisine çekmektedir. Geçmişten günümüze birçok medeniyete kucak açan Midyat, farklı dillerden ve mezheplerden insanların buluştuğu eşsiz bir coğrafyadır. Türklerin, Kürtlerin, Süryanilerin, Ezidilerin, Arapların bir arada kardeşçe yaşadığı Midyat adeta kültürel hazine konumundadır. Midyat’ın tarihi MÖ 2000’li yıllara dayanmaktadır. Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Eti Türkleri Mezopotamya olarak bilinen bu bölgeye yerleşmiş, Midyat’ı mağara şehri halinde inşa etmişlerdir. Midyat’ın günümüzde de ziyaret edilebilen yeraltı mağaraları o dönemlerde barınak olarak kullanılmıştır. Midyat Eti Türklerinden sonra sırasıyla Komuk Türkleri, Makedonyalılar, Persler, Romalılar ve Araplar hakim olmuştur. MS. 5. yüzyıla kadar bölgeye Hristiyanlık hakimken MS. 6. yüzyıldan itibaren bölgeye Arap akınları başlamıştır. Midyat isminin nereden geldiğine dair farklı görüşler bulunmaktadır. Bunlardan en kabul göreni Midyat’ın mağaralar kenti anlamına gelen “Matiate” kelimesinden türediği yönündedir. MÖ. 9. yüzyıldaki Asur yazıtlarında da Matiate isminin geçmesi bu görüşü güçlendirmektedir.
Midyat Nerede?
Güneydoğu Anadolu bölgesinin incisi olarak bilinen Mardin’e bağlı olan Midyat şehre 65 kilometre uzaklıktadır. Batısında Ömerli ilçesi, doğusunda Dargeçit ilçesi, güneyinde Nusaybin ilçesi, kuzeyinde ise Batman ile komşudur.
Midyat’a Nasıl Gidilir?
Mardin’e ortalama bir buçuk saat uzaklıkta bulunan Midyat’a kara yolu ile rahatlıkla ulaşım sağlayabilirsiniz. Özel aracınız yoksa Mardin-Midyat arasında sık aralıklarla hizmet veren otobüsleri de tercih edebilirsiniz. Midyat otobüsleri Mardin Şehirler Arası Otobüs Terminali’nden kalkmaktadır. Hava yolu ile gelmeyi düşünenler için Mardin Havalimanı ilçeye yaklaşık 80 kilometre uzaklıktadır. Havalimanından araç kiralayarak iki saatlik bir yolculuk sonrası Midyat’a ulaşabilirsiniz.
Midyat Gezilecek Yerler
Birbirinden güzel taş evlerle süslü Midyat Estel ve Eski Midyat olarak iki ayrı yerleşim yerinden oluşmaktadır. Kalker taşından inşa edilen tarihi evleri, kiliseleri ve dar sokaklarıyla Eski Midyat’ta kendinizi zaman yolculuğuna çıkmış gibi hissedebilirsiniz. Göz alıcı bir güzelliğe sahip olan tarihi Midyat evleri görülmeye değerdir. Kolay şekle girebilen kalker taşı ile adeta oya gibi işlenen evler ve konaklar büyüleyici bir güzelliğe sahiptir. Camileri, kiliseleri, manastırları ve hanları gezdiğinizde yüzyıllardan beri süregelen taş işçiliğini yakından inceleme şansı bulabilirsiniz.
Midyat’a yolunuz düştüğünde görmeden dönmemeniz gereken ilk yer Midyat Devlet Konukevi’dir. Üç katlı tarihi konak taş işçiliğinin zirve yaptığı yerlerden biridir. Geçmişte Sıla dizisine ev sahipliği yaptığı için Sıla Konağı olarak da bilinen Devlet Konukevi’nin terasında nefis Midyat manzarasını izlemeyi sakın unutmayın. Gümüşçüler Çarşısı’na 200 metre uzaklıkta bulunan Devlet Konukevi’ni 2 TL giriş ücreti ödeyerek ziyaret edebilirsiniz. Midyat kültürünü yakından tanımak isterseniz Estel Han Halk Evi’ni listenize ekleyebilirsiniz. İlçe halkının yaşamını sergileyen eserlerin yer aldığı Estel Halk Evi aynı zamanda müze olarak hizmet vermektedir. Gezinize mola verip Türk kahvesi ile enerji toplamak isterseniz rotanızı Gelüşke Han’a çevirmenizi öneririz. Tarihi atmosferiyle girer girmez sizi etkisine alan Gelüşke Han’da bol bol fotoğraf çekebilir, Midyat’ın yöresel yemeklerini tatma imkanı bulabilirsiniz.
Süryaniler için kutsal sayılan Turabdin bölgesi içerisinde yer alan Midyat birçok kilise ve manastıra da ev sahipliği yapmaktadır. Mor Şmuni, Mor Barsavmo, Mor Şarbel Kilisesi bölgenin zenginliğini öne çıkarmakla birlikte kiliselerin bir kısmı ne yazık ki kaderine terk edilmiş haldedir. Midyat ziyaretinize eklemenizi önerdiğimiz Mor Gabriel Manastırı ise dünyanın en eski Süryani manastırı olması ile ayrı bir öneme sahiptir. Sadece rehberli tur eşliğinde ziyaret edilebilen Mor Gabriel Manastırı Midyat’a 20 kilometre uzaklıktadır. Göz alıcı taş işlemeleriyle öne çıkan manastıra giriş ücreti 5 TL’dir.
Midyat’tan Ne Alınır?
Midyat geçmişten günümüze telkâri sanatının devam ettirildiği nadir yerlerden biridir. Gümüşün el ile özel olarak işlenmesiyle hayat bulan telkâri sanatının tarihi asırlar öncesine dayanmaktadır. Midyat merkezdeki Kuyumcular Çarşısı telkâri satan dükkanlar ile çevrilidir. Kolye, yüzük, bileklik, broş gibi farklı çeşitleri bulunan telkâriler sevdikleriniz için de anlamlı bir hediye seçeneği olabilir. Dilerseniz telkâri atölyelerini de ziyaret edebilir, ustasından bu sanatın inceliklerini öğrenebilirsiniz. Midyat Süryani şarabı ile ünlüdür. Eğer şarap içmeyi seviyorsanız tadım yapabilir, damak tadınıza uygun şaraplardan satın alabilirsiniz. Ev şarabının yanı sıra mahlepli şarap gibi farklı seçeneklerin de bulunduğu Süryani şarapları bölgede yetiştirilen üzümlerden hazırlanmaktadır.
