- 1 view
İstanbul’un Fatih ilçesine bağlı Çemberlitaş semtinde, Kapalıçarşı girişinde bulunan Nuruosmaniye Külliyesi, 1748 – 1755 yıllarında inşa edilmiştir. Külliyenin içinde cami, hünkâr kasrı, medrese, imarethane, kütüphane, türbe, aşhane, çeşme, sebil ve dükkânlar bulunmaktadır. Eğer sanat tarihine ilginiz varsa Nuruosmaniye Külliyesi gezisinden büyük keyif alabilirsiniz. Çünkü süs ve işlemelerin çokça kullanıldığı yapı klasik Osmanlı mimari anlayışından farklı olarak yapılmıştır, ilk kez Barok tarzı batılı mimari anlayışın denendiği yapıdır.
Nuruosmaniye Külliyesi Hakkında Bilgi
Yedi tepeli İstanbul’un ikinci tepesi Çemberlitaş ile Osmanlı döneminin alışveriş merkezi Kapalıçarşı arasında yer alan külliye, bulunduğu semte adını verir. Yapımına I. Mahmut zamanında başlanmış, ölümünden sonra da kardeşi III. Osman tarafından “Nur-u Osmani” (Osmanlı’nın nuru) adı verilerek tamamlanmıştır. Mustafa Ağa ve yardımcısı Simon kalfa (Mimar Simeon) tarafından inşa edilmiştir.
Barok tarzı mimarisiyle dikkati çeken cami, büyük bir dış avlunun ortasında, yerden 2 metre yükseltilmiş bir teras üzerinde bulunur. İki yönden mermer merdivenlerle çıkılan cami, eteği 32 pencere ile çevrili çapı 26 metre olan tek bir kubbeyle örtülüdür. Nuruosmaniye Camii 5 sıra halindeki 174 pencere ile aydınlatılır.
Camiye bitişik iki şerefeli iki minarenin en önemli özelliği, kurşun yerine ilk kez bu camide kullanılan taş külahlardır. Sütun başlıkları, cephelerindeki silmeler, nişler, gömme ayaklar ve silindirik mukarnaslar (İslam mimarisine özgü geometrik bir bezeme çeşidi), camiye Barok görünümü veren başlıca detaylardır. Caminin en dikkat çeken özelliklerinden biri de, mükemmel hat sanatı örneklerine sahip olmasıdır.
Kubbesinden kapı tokmaklarına kadar, her yerde kendini gösteren bu örnekler, 6 farklı hattat tarafından yazılmıştır. Cami girişindeki sağ ve sol kapılarda, “bize hayırlı kapılarını aç” anlamına gelen dua, kubbesinde de Kuran’daki Nur suresinin 35. ayeti olan “Allah göklerin ve yerin nurudur” yazılıdır. En önemli örnek ise 11 metre yüksekliğe yazılmış olan 115 metre uzunluğundaki Fetih suresidir. 29 ayetten oluşan ve Hattat Mumcuzade Mehmet Efendi tarafından kesintisiz olarak yazılan sure, bu özellikleri taşıyan ilk ve tek örnektir.
Nuruosmaniye İçerisindeki Yapılar
Nuruosmaniye Camii avlusunun etrafına çevreleyen diğer yapılarla birlikte bir külliye oluşturur. Caminin güneyinde yan yana medrese ve imaret yapıları yer alır. Medresenin en önemli özelliği, Osmanlı’da bir sultan tarafından yaptırılan son medrese olmasıdır. Kubbeli hücrelerle, bir dershaneden oluşan medrese ve imaret, günümüzde Kuran kursu olarak faaliyet göstermektedir.
Külliyenin kuzeydoğusunda yer alan kare şeklindeki türbe, ana kısım ile birleştiğinde dikdörtgen bir görünüme sahiptir. 22 penceresi olan türbenin girişinde üç kemerli revak yer alır. Türbenin içinde 11 sanduka bulunmaktadır. Ancak sanılanın aksine bu sandukalardan hiç biri I. Mahmud ve III. Osman’a ait değildir. Sandukalar, III. Osman’dan bir yıl önce hayatını kaybeden annesi Şehsuvar Sultan’a ve bazı şehzadelere aittir.
Nuruosmaniye Kütüphanesi iç avluda yer alır ve iki katlıdır. Türkiye’deki Barok tarzı eserlerin en özgün örneği olarak kabul edilir. Biri padişaha, diğeri ise okuyuculara ait olan iki kapısı bulunmaktadır. 7.000’in üzerinde yazma ve basılı eserin yer aldığı kütüphanenin üst katı halen hizmet vermektedir. Burada 40 kişilik bir okuma salonu mevcuttur. Alt katı ise dükkân olarak kullanılmaktadır.
Nuruosmaniye çeşmesi ve sebili, dış avlunun batıdaki kapısının dışına, iki yana yerleştirilmiştir. Daire biçiminde bir ana mekânla dikdörtgen bir alandan oluşan mermer sebil binası, 2003 yılında yapılan bir restorasyon sonrasında halı mağazası olarak kullanılmaktadır.
Külliyenin arazisi Haliç yönüne doğru eğimli olduğu için yükseltilmiş bir terasın üzerinde yer alan caminin dış avlusunun kuzey ve batı duvarları boyunca, iki sokağa bakan dükkânlar inşa edilmiştir. Camiye gelir getirmesi için inşa edilen dükkânlar, bugün de hizmet vermektedir.
Nuruosmaniye Külliyesi Ulaşım
Tramvay: Külliyeye “Beyazıt” hattından geçen tramvaylarla ulaşabilirsiniz. Tek yapmanız gereken “Kapalıçarşı” durağında inmek.
Otobüs: Beyazıt ve Fatih semtlerine çalışan İETT hatlarını kullanarak da kolayca külliyeye ulaşabilirsiniz. Büyükşehir belediyesinin resmi web sitesinden, külliyeden geçen otobüsleri kolayca öğrenebilirsiniz. www.iett.istanbul
Otomobil: Tarihî Yarımada’ya giriş yaptıktan sonra, önce aracınızı bir otoparka bırakmalısınız. Çünkü külliyenin adını taşıyan Nuruosmaniye Caddesi, bölgenin pek çok sokağı gibi trafiğe kapalı. Bir ucu Babıali’ye, bir ucu da Kapalıçarşı’ya çıkan iki yanı ulu çınar ağaçları ile süslü bu caddede keyifli bir yürüyüş yaparak Nuruosmaniye Külliyesi’ne ulaşabilirsiniz.
Nuruosmaniye Külliyesi Hangi Günler Açık?
Nuruosmaniye Külliyesi pazar ve pazartesi günleri dışında hafta içi her gün 08.00 – 17.30 saatleri arasında ziyarete açıktır.
