Vilnius’da Gezilecek Yerler

1855’te Kont Eustachy Tyszkiewicz’in girişimleri sayesinde kapılarını açan Litvanya Ulusal Müzesi ülkenin en eski müzesidir. Litvanya tarihine tanıklık eden sanat eserlerinin çok büyük kısmı bu müzede sergilenir. Bu eserleri gören herkes Litvanya kültürü, gelenekleri, arkeolojik mirası ve tarihi hakkında çok daha fazla bilgi ve fikir edinir. Litvanya Ulusal Müzesi yılda 250 bin ziyaretçi çeker. 1253 yılında tahta çıkıp Litvanya topraklarını birleştiren Kral Mindaugas’ın heykeli 2003’ten bu yana müzenin hemen önünde yer alır. Müzeye şehir merkezinden kalkan füniküler ile ulaşmak mümkündür. Yetişkinler 2, öğrenciler 1 € ücret karşılığında her gün 10.00-18.00 saatleri arasında müzeyi ziyaret edebilir. Toplu taşıma araçlarında kullanılan Vilnius city card sahipleri müzeye ücretsiz girebilir.

Polonyalı edebiyat insanı Adam Mickiewicz’ın adına İstanbul’da ve Vilnius’ta 2 müze açılmıştır. Sanatçının orijinal el yazılarını, şiirlerini, kütüphanesini ve bazı özel eşyasını Vilnius’taki müzede bizzat görebilirsiniz. Salıdan cumaya 10.00-17.00, hafta sonları ise 10.00-14.00 saatleri arasında müzeyi ziyaret edebilirsiniz. İstanbul’daki müze ise Beyoğlu’ndaki Tatlı Badem Sok. 23 numaralı binada bulunur. Mickiewicz bir süre burada yaşamış ve bu evde vefat etmiştir. Mickiewicz, İstanbul’a bağlı Polonezköy’ü kuran Adam Czartoryski’nin çok yakın arkadaşı idi. Mickiewicz 19. yüzyılda politik sebeplerden ötürü Osmanlı’ya sığınmıştır. Vilnius’ta Mickiewicz Müzesi’ne yetişkinler için giriş ücreti kişi başı 1,5 €, öğrenciler için ise 0,7 €’dur.

Yavruağzı rengindeki bu güzeller güzeli katedral Vilnius’taki en göz alıcı yapılardan biridir. İnşası 1620-1630 yılları arasında tamamlanan ve Katolik mezhebine bağlı Karmelit tarikatına ait olan kilise geç dönem barok mimarisi ile inşa edilmiştir. Çan kulesi ise 1743 yılında inşa edilir. 2. Dünya Savaşı’nda Musevi mahallelerinin altından kiliseye bağlanan tüneller sayesinde bazı Litvanya Musevilerinin (Litvakların) açlıktan ve nihayetinde ölümden kurtulduğu anlatılır. Onlara yardım edenler ise rahip ve rahibin liderliğinde hareket eden bazı Katoliklerdir. Sovyet hâkimiyeti boyunca ibadethane bir müzeye dönüştürülmüştür ancak 1990 yılında Litvanya’nın bağımsızlığını kazanmasıyla yeniden Katolik kilisesi görevini üstlenir. Kilise günümüzde esas olarak evsiz çocukların ihtiyaçları ile ilgilenir.

Uzupis Cumhuriyeti Vilnius’un ortasına bir grup sanatçı tarafından kurulmuş özerk bir mahalledir. 1997 yılının 1 Nisan günü 12 kişilik ordusuyla bu mahalle bağımsızlığını ilan eder. “Mutlu olmak doğal bir haktır” ve “Mutsuz olmak doğal bir haktır” gibi maddeleri olan bir anayasaları vardır. Kurucu sanatçılardan olan Saulius Paukstys bir röportajında “Rusya’nın boyunduruğu altından çıkıp millî kimliğini yeniden bulmaya çalışan bir ülkede bunun yeterli olmadığını görüp biz de Vilnius’tan ayrıldık” der. Uzupis’in kendine ait kutlama günleri, havai fişek gösterileri, açık hava sergileri vardır. Uzupis’in fahri vatandaşlığını alan 4 isim Jonas Mekas, Dalai Lama, Ugnė Karvelis ve Zenonas Šteinys’dir. Vilnius’un mevcut belediye başkanı Uzupis’e toleranslı davranmanın ötesinde mahallenin bazı etkinliklerine de katılır.

Vilnius’ta bulunan Litvanya Grandükleri Sarayı 15.-17. yüzyıllar arasında Litvanya yöneticilerinin kullandığı saray idi. 19. yüzyıl başında yıkılan saray 2000’li yıllarda yeniden inşa edilebilmiş ve 1253 yılında Litvanya ülkesini kuran Kral Mindaugas’a adanmıştır. Nitekim komünizmle yönetildiği süre boyunca Litvanya’nın millî kimliği yok olma noktasına gelmiş geçmişine dair hiçbir yapının restorasyonuna izin verilmemiştir. Günümüzde müze olarak ziyaret edilebilmesinin yanı sıra Grandükler Sarayı’nda seminerler, balolar, konserler de düzenlenmektedir. Sarayın içinde hem gotik hem Rönesans hem erken barok mimarisiyle inşa edilmiş balo salonları vardır. Saraya giriş ücreti yetişkinler için 3 €, öğrenciler için 1,5 €’dur. Vilnius city card sahipleri ücretsiz girebilir. Salı-cuma arası 10.00-18.00, cumartesi günleri 10.00-20.00 saatlerinde ziyaret edebilirsiniz.

Karaim ismiyle de bilinen bu kasaba arabayla Vilnius’tan 45 dakika uzaklıkta bulunur. Vilnius’a gelmişken burayı görmenizi tavsiye etmemizin sebebi Kırım Türklerinden olan ve Türk lehçesi konuşan karayların (karaim) ve kıpçakların bir kısmının 14. yüzyılda Litvanya’ya yerleştirilmesidir. Karayların bir kısmı aynı dönemde Kırım’dan ayrılıp bugünkü Karaköy’e yerleştirilmiştir. Orta Asya Türklerinin inandığı Gök Tengri inancıyla Museviliğin karışımı olan Karaizm’e inanırlar. İbadet dilleri Türkçedir. Bu kasaba özellikle bahar mevsiminde ziyaret edilmelidir. Burada göreceğiniz Trakai Kalesi 15. yüzyılda inşa edilmiş ve 16. yüzyılın sonlarına kadar Litvanya grandükleri tarafından kullanılmıştır. Doğa harikası Trakai’den ayrılmak istemeyecek, doğanın güzelliğini ve huzurunu bu minik kasabada bulacaksınız.

Vilnius Katedrali’nin tam adı “Aziz Stanislaus ve Aziz Ladislaus Bazilikası”dır. Litvanya’daki Katolikler için en önemli ve en büyük ibadethane olan Vilnius Katedrali şehrin en güzel yapılarından biridir. 13. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen ve ön cephesi Yunan tapınağını andıran katedralde Hristiyanların özel günleri kadar millî günlerin kutlaması da yapılır, dualar edilir. Yüzyıllar boyunca Litvanya grandüklerinin rahip elinden taç giyme töreni bu katedralde düzenlenmiştir. 1922 yılında Papa XI. Pius tarafından bu ibadethane “bazilika” statüsü almıştır. Katedralin içindeki Hükümdarlar Mozolesi’nde Kudretli Vytautas, Polonya Kralı Alexander gibi Litvanya tarihinin en önemli figürlerinin mezarı bulunur. Avusturya kraliçesi Elisabeth gibi bazı kraliçelerin mezarı buradadır.

Bundan yüzyıllar önce Litvanya grandükü Gediminas ava çıkar. Av gün boyu çok başarılı geçmiştir ve Gediminas yorgunluktan uyuyakalır. Rüyasında demirden kurt gören Gediminas bu kurt kadar güçlü ve yenilmez bir şehir kurup orayı başkent yapmaya karar verir ve böylece adını Vilna Nehri’nden alan Vilnius şehrini kurar. Gediminas Kalesi Vilnius’un her yerinden görülebilen bir kaledir. Kaleden ilk kez 1323 tarihli dokümanlarda bahsedildiği ortaya çıkarılmıştır. Gediminas Kalesi hem Gediminas’ın yaşadığı ve ülkeyi yönettiği evidir hem de ülkenin ilk savunma amaçlı kalesidir. Kalenin gönderine ilk kez 1919 yılında millî bayrak çekilmiştir. 1988’de komünizmin sonuna yaklaşırken patlak veren bağımsızlık hareketleri esnasında yıllar sonra yeniden Litvanya bayrağı kaleye dikilir. Kale 3 katlıdır ve 48 metre yüksekliğindedir. Füniküler ile şehir merkezinden kaleye ulaşabilirsiniz.

Soykırım Kurbanları Müzesi muhtemelen Vilnius’un en karanlık ve en hüzünlü yerlerinden biridir. Ancak özellikle tarihe meraklı olan turistler büyük ilgi göstermektedir. Önceleri jimnastik merkezi olarak kullanılan bina 1941’de Nazilerin Vilnius’a gelmesiyle Musevilerin toplandığı bir gestapoya dönüştürülür. 1944’te Nazilerin Vilnius’u terk etmesiyle Litvanyalıların çilesi bitmez çünkü bu sefer de Sovyetler bu binayı Litvanyalı aydınları hapsetmek için kullanacaktır. Bina, 1991’de Sovyet askerleri ve KGB (Sovyet istihbarat servisi) subayları nasıl terk ettiyse hala aynı durumdadır. Müzeye giriş ücreti yetişkinler için kişi başı 4, öğrenciler için 1€’dur. Çarşamba-cumartesi arası 10.00-18.00 ve pazar günleri 10.00-17.00 saatlerinde müzeyi ziyaret edebilirsiniz. Vilnius city card ile giriş ücretsizdir.

17. yüzyılda Vilnius’un tepe noktasındaki Kalnai Parkı’na inşa edilen 3 haç zamanla şehrin sembollerinden olmuştur. Rivayete göre 14. yüzyılda 7 kaçak burada çarmıha gerilir. O dönemde hala pagan olan Litvanyalılar bu kurbanları Litvanya tanrılarına adar. Cesetler daha sonra Vilnia Nehri’ne atılır. Yüzyıllar içinde 3 hac birçok kez yıkılıp yerine başka heykeller ve anıtlar dikilir. Ancak 1990 bağımsızlığı ile yeniden 3 haça dönülür. Hikâyesi çok iç açıcı olmasa da haftanın her günü 24 saat ziyarete açık olan 3 haç tepesinde muhteşem Vilnius manzarasını ve özellikle gün batımını izleyebilirsiniz. Aynı yerde bulunan minik gözlem evindeki dürbünleri kullanarak şehrin detaylarını inceleyebilirsiniz.