Litvanya

Litvanya, Estonya ve Letonya’nın da aralarında bulunduğu üç Baltık devletinden en büyük ve en kalabalık olanıdır. Doğusunda ve batısında alçak tepeler bulunduran ülke genel olarak düzlük bölgelerden oluşur. Yeşile ve doğaya büyük önem verilen Litvanya topraklarının yüzde 30’u ormanlardan oluşmaktadır. Ülkenin başkenti Vilnius’tur ve sınır komşularını Belarus, Letonya, Polonya ve Rusya ile kara bağlantısı bulunmayan bir Rus şehri olan Kaliningrad oluşturur.

Binlerce yıllık yaşam kültürüne sahip olan Litvanya topraklarında milli bilinç, 12. yüzyıl sonlarında oluşmaya başlamıştır ve 13. yüzyılda Litvanya Grandüklüğü kurulmuştur. Ülkenin en eski inanış biçimi Paganizm iken 14. yüzyıl sonlarında Hıristiyanlığı benimseyen Litvanya sonraki birkaç yüzyıl içinde Avrupa’nın en geniş topraklarına sahip devletlerinden biri olmuştur. 18. yüzyıldan itibaren Rus işgaline maruz kalan Litvanlar 16 Şubat 1918 tarihinde bağımsızlıklarını ilan etmiştir ve bu gün Litvanya’da her yıl Bağımsızlık Günü adıyla kutlanmaktadır. 1945 yılında Sovyet Rusya işgaliyle karşılaşan Litvanlar ikinci bağımsızlığını 11 Mart 1990 tarihinde ilan etmiştir. Ülkenin Avrupa Birliği’ne kabul edilme tarihi ise 2004 yılıdır.

Yabancı dil bilme oranının oldukça yüksek olduğu ülkede halkın yüzde 90’ına yakın bir bölümü yabancı dil bilmektedir. Litvanca dışında en çok konuşulan diller ise İngilizce ve Rusçadır. Sanat, kültür ve edebiyatın gelenekçi çizgide ilerlediği bölgede en çok sevilen spor dalı ise basketboldur.

Başkenti ve en büyük kenti Vilnius olan Litvanya’nın diğer büyük kentleri ise Kaunas ve Klaipeda’dır. Toplamda 103 adet şehre sahip olan ülkede bir bölgenin şehir statüsünde sayılabilmesi için nüfusunun 3000’den fazla olması gerekir ancak nüfusu bu sayının altında kalan birçok bölge de tarihi öneminden dolayı şehir olarak kabul edilir. Beş bölgeye ayrılan ülkenin kuzeydoğusunda ‘yüksek diyarlar’ olarak bilinen Aukstaijita; batısında Samogitya; güneydoğusunda başkent Vilnius’u da içinde barındıran Dzukija; güneybatısında Kaunas’a ev sahipliği yapan Sudovia; Baltık kıyısında ise MazojiLietuva bölgesi bulunur. Samogitya haricinde hiçbir bölgede politik bir mevcudiyet yoktur.

Başkent Vilnius’un yanı sıra Litvanya’daki tüm coğrafi bölgelerin kendine ait başkentleri de bulunmaktadır. Aukstaijita’nın başkenti Panevezys, Samogitya’nın başkenti Telsial, Dzukija’nın başkenti Alytus, Sudovia’nın başkenti Marijompale, Mazoji Lietuva’nın başkenti ise Klaipeda’dır.

İstanbul’dan yerli ve yabancı havayolu şirketleri tarafından sürekli uçuşun gerçekleştirildiği Litvanya’ya direkt veya aktarmalı ulaşım mümkündür. Direkt uçuşlar yaklaşık 2,5 saat sürmektedir. Bazı uçuşlar direkt olarak başkent Vilnius rotalı olsa da ülkenin Baltık kıyısında bulunan Palanga şehrine de uçuşlar bulunmaktadır. Palanga’ya ulaştıktan sonra otobüsler ile başkente veya Kaunas gibi büyük kentlere ulaşım sağlayabilirsiniz.

Litvanya’ya gitmek için bir diğer alternatif de Letonya’nın başkenti Riga üzerinden karayolu veya demiryolu ile ülkeye ulaşım sağlamaktır ancak bu yolculuk uzun sürdüğünden Litvanya’ya direkt uçuşlar daha fazla tercih edilmektedir.

Litvanya’yı ziyaret etmek için en uygun dönem baharın son ayları ve yaz aylarıdır. Ülkenin doğal güzelliklerini ve yeşil alanlarını keşfetmeye izin veren bu aylarda hava oldukça açık olur. Kış aylarında Baltık iklimi dolayısıyla karanlık günlerin yaşandığı Litvanya’da sonbahar dönemi de ziyaret için doğru bir zaman olabilir. 800’ün üzerinde nehre ve 2500’ün üzerinde göle sahip olan ülke sonbahar aylarında fotoğrafseverler için eşsiz manzaralar sunar.

Litvanya halkı doğaya düşkün, halk müziği ve ulusal geleneklerine son derece bağlı bir halktır. Oldukça gelenekçi olan bu toplum sanılanın aksine çeşitli kültürlere ve yabancıların davranışlarına karşı son derece hoşgörülüdür. Litvanlar eğlenceye ve alkole çok düşkün bir halktır ve hafta sonları tüm eğlence mekânları limitlerini doldurur. Erasmus öğrencisi sayısının fazlalığı sayesinde sosyal hayatın oldukça hareketli olduğu ülkede eğlence gece yarılarına kadar sürer. Halkın en sevdiği içecek olan biranın elliden fazla çeşidine sahip olan Litvanya, aynı zamanda dünyanın en hızlı internet hizmetine sahiptir.

Litvanya mutfağının temelini patates, çavdar, mantar ve yerel süt ve süt ürünleri oluşturur. Serin ve nemli iklime sahip olan Litvanya tipik Baltık lezzetlerine sahiptir. Macar, Alman ve Gürcü mutfaklarıyla birçok ortak yön bulunduran bu kültürde patates yemekleri ve domuz etinden yapılan yemekler oldukça yaygındır. Litvanya’yı ziyaret ettiğinizde mutlaka denemeniz gereken lezzetler arasında çörek ve krep başta gelir.

Baltık ülkesi olması sebebiyle Litvanya’da deniz ürünleri olmazsa olmazdır. Denizden elde edilen pike, levrek, çipura ve yılan balığı en çok tercih edilen balıklardandır. Deniz mahsullerinin oldukça fazla tüketildiği bu Baltık ülkesinde mezeler de mutfağın ayrılmaz bir parçasıdır.

Litvanya mutfağından bahsederken çorbalar için ayrı bir parantez açmak gerekir. Son derece popüler olan ve iyi bir sağlık için anahtar olarak görülen çorbalardan en ünlüleri juka, salatalık çorbası ve kabak çorbasıdır.

Her mutfağın vazgeçilmezi olan tatlılar Litvanlar için de ayrılmaz bir parçadır. Daha çok hamurlu tatlılara sahip olan Litvanya mutfağında ilginizi çekebilecek başlıca tatlılar haşhaş sütüyle yapılan ‘slizikai’ ve yaz mevsiminde hemen hemen her yerde karşılaşacağınız ‘ledai’ isimli dondurmadır.

Alışveriş kalitesinin diğer Doğu Avrupa ülkelerine nispeten daha yüksek olduğu Litvanya’da batı tarzı büyük alışveriş merkezleri dışında çarşılar ve fuarlar gibi alternatifler de bulunur. Turistlerin bu ülkede en çok tercih ettiği hediyelik eşya ürünleri hatıra eşyalarıdır. Şehirlerin uğrak sokaklarında bulunan mağazalarda Çin yapımı tişört, bardak ve buzdolabı mıknatısları alabilirsiniz. Bunların yanı sıra sokak tezgahlarında geleneksel el sanatları, kehribar takılar ve sokak sanatçılarının resimleri en çok ilgi gören eşyalar arasındadır.

Litvanya’nın turistlere yönelik alışveriş etkinliklerini fuarlar belirler. Hediyelik eşyalar için bir diğer seçenek olan fuarlarda çevre illerden gelen zanaatkarların ürünlerini alabilirsiniz. Özellikle el yapımı heykelciklerin, yerel sembollerin ve soğuk iklimi dolayısıyla sık sık rastlayacağınız patik, bere ve atkılar ilginizi çekecektir.

Alışılmış el sanatlarının hemen hemen tümüyle ilgili ürünler bulabileceğiniz Litvanya pazar ve çarşılarında ahşap dini sanat ürünleri, el dokumaları, geometrik tasarımlar ve hasır ürünleri gibi birçok dekorasyon eşyası da bulabilirsiniz.

Litvanya’da festivaller alanlarına ve bölgelere göre ayrılmıştır. Her biri ayrı öneme sahip festivallerden halk festivalleri oldukça ilgi çekicidir. Genellikle Litvanya kültürünü, ulusal şarkılarını ve danslarını hatırlamak için düzenlenen bu etkinliklerden en önemlisi Kaziuko müge (Kaziukas Fuarı)’dır. Mart ayında düzenlenen bu festivalde el yapımı geleneksel ürünler ve halk sanatları sergilenir.

Yılın farklı zamanlarında gerçekleştirilen müzik festivalleri de Litvanya’nın önemli sembollerinden biridir. Street Music Day, Tamsta Müzik Festivali, Kaunas Caz Festivali gibi organizasyonlar müzikseverlerin yoğun ilgisiyle karşılanır. Genellikle yaz döneminde gerçekleşen bu müzik etkinliklerinin en ilgi çekici olanı ise yaz aylarının hafta sonlarında düzenlenen, antik geleneklerin ve pagan kültürünün yaşatıldığı Menuo Juodaragis’tir.

Her yılın mart ayı sonunda düzenlenen Fashion Inspection ise Vilnius’da gerçekleşen bir moda festivalidir. Alışılmış moda haftalarının dışında genç tasarımcıların çalışmalarını sergilemesine imkân tanıyan bu etkinlikte geleneksel ve modern Litvanya giyim kültürünün örneklerini görebilirsiniz.

Festivallerin büyük bölümü bahar ve yaz aylarında düzenlense de Noel döneminde büyük kentlerde düzenlenen etkinliklere de katılabilirsiniz.

· Yeni Yıl (1 Ocak),

· Litvanya Bağımsızlık Günü (16 Şubat),

· Bağımsızlık Bayramı (11 Mart),

· Paskalya Bayramı (Mart-Nisan),

· İşçi Bayramı (1 Mayıs),

· Jonines Günü (24 Haziran),

· Cumhuriyet Günü (6 Temmuz),

· Zoline Günü (15 Ağustos),

· Azizler Günü (1 Kasım),

· Noel (25–26 Aralık)

Litvanya iklimi sıcak ve kuru yazlara sahipken oldukça şiddetli tipik Kuzey Avrupa kışını da yaşar. Ocak ayında ortalama hava sıcaklıkları -5 °C civarında seyreden bölgenin en soğuk günlerinde sıcaklık -20°C'ye kadar düşer.

Yaz aylarında ise gündüz sıcaklıkları 20-25 °C civarındayken 30 °C’ye kadar ulaşan sıcaklıklara şahit olabilirsiniz. Yazları günlerin sıcak ve kuru geçtiği Litvanya’da yağışlı günlere de rastlamak olasıdır, yağışlar genellikle gün sonunda meydana gelir.

Modern Litvanlar’ın ataları M.Ö. 2000 yılında bu topraklara yerleşen Baltıklar’dır. Milattan sonra 1240 yılında ise Mindaugas isminde bir kral tüm Litvan kabilelerini bir çatı altında toplamıştır ve halkın Hristiyanlığı kabul etmesi de bu dönemde gerçekleşmiştir. Ancak daha sonra Kral Mindaugas, halkın eski inanç biçimi olan Paganizm’e geri döndürülmesi için suikaste uğramıştır.

Litvanya’nın yükselişi ise 15. yüzyıldan sonra Lehistan ile birleşmesiyle başlamıştır. O dönemde Avrupa topraklarının en büyük devletlerinden biri olan bu birliktelik Lehistan’ın yani şimdiki Polonya’nın Litvanya toprakları üzerinde baskın hale gelmesiyle zayıflamış, sonraları Rus işgallerine maruz kalan Litvanlar’ın gücü zayıflamıştır.

Tarihi boyunca sürekli işgallerle yüzleşen Litvanya, Birinci Dünya Savaşı’nda ise Almanlar tarafından işgal edilmiştir. İşgalden üç yıl sonra olan 1918 yılında ise bağımsızlığını ilan eden Litvanya’nın bu özgürlüğü de uzun sürmemiş; 1940 yılında Sovyetler tarafından işgal edilmiştir. 1988 yılında Sajudis Hareketi olarak adlandırılan bir halk cephesi kurulmuş ve verilen mücadele sonunda Litvanya 1990 yılında Sovyetlerden bağımsızlığını ilan eden ilk Sovyet Cumhuriyeti olmuştur. 2004 yılında ise Litvanya’nın NATO ve Avrupa Birliği’ne üyeliği kesinleşmiştir.

Küçük ama sürekli gelişen bir ekonomiye sahip olan Litvanya, Baltık Devletleri arasında ekonomisi en gelişmiş ülkedir. Özellikle 2004 yılından sonra büyük bir atılım gösteren Litvanya her yıl ortalama yüzde 7’lik bir büyüme göstermiştir. Ülkedeki ekonomik faaliyetlerinin büyük bir bölümünü hizmet ve sanayi sektörü oluşturur. Tarıma dayalı ekonominin oldukça düşük olduğu Litvanya’da bu oran %5 civarlarındadır. İhracat ve ithalatının %80’ini Avrupa ülkeleri ve Rusya ile gerçekleştiren bu Baltık devletinde işsizlik oranı ise yüzde 4,7’dir.

Hıristiyan nüfusun ağırlıklı olduğu Litvanya’da halkın %77’si Katolik mezhebine dahilken %4’lük bir kısmı ise Ortodoks Hıristiyan’dır. İslam dinine mensup insanların sayısı ise %0.1’lik dilime denk gelen 2727 kişidir. Dini inanışlarına oldukça bağlı olan Litvanya’da hiçbir dine mensup olmayan halkın oranı ise %6’dır. Her ne kadar istatistikler Litvanya’nın dindar bir toplum olduğuna işaret etse de modernizmin etkisiyle dinin toplumsal yaşam üzerindeki etkisi oldukça azdır.

Vilnius Büyükelçiliği

Adres:Didzioji g.37, LT-01128 Vilnius

Telefon:+370-5 236 42 00-01

Fax:+370-5 212 32 77

E-mail: [email protected]

Web Sitesi: www.vilnius.be.mfa.gov.tr

Kişisel Başvuru Saatleri:9.00-12.00;

Telefon ile Başvuru Saatleri:14.00-16.00

Görev Bölgesi: Litvanya