Ajara Turizm Departmanı’nın ve Radisson Blu Hotel’in davetlisi olarak Gezimanya'nın eşliğinde Batum'da harika 4 gün geçirdik. 12 çok iyi gezginle beraber böyle bir yolculuğa paylaşmak keyfime keyif kattı... Üstelik bunlardan biri uzun süredir yazılarını ve yemek tavsiyelerini takip ettiğim Salih Seçkin Sevinç olunca değmeyin keyfime...
Gürcü mutfağı, hamur işleri ve et çeşitleriyle öne çıkan bir mutfak... Özellikle zibilyon adet çeşidiyle haçapuri için bu coğrafyanın lokomotifi desek yanılmış olmayız... Ancak Karadeniz sahilinin verdiği etkiyle Batum'un balık ve deniz mahsullerinde daha da söz sahibi lezzetler sunmasını bekliyorum gelecekte. Yani hamur güzel, et güzel de esas balığınız çok güzel değerli Gürcüler; onu yabana atmayın.
Bizim kısıtlı gün içinde denediğimiz tatlar arasında benim ön plana çıkarmak istediğim 10 lezzet var. Bunlar nedir Batum'da nerede yedik; hepsi burada!
10) Chashushuli
"Chashushuli", dana etinin soğan, mantar, sarımsak, ceviz ve kaçınılmaz olarak kişnişle tatlandırarak hazırlandığı bir güveç... Aslında hiç fena değil; sulandırılmış bir çoban kavurma havası var ama o hemen her Gürcü yemeğinde rol çalan kişniş burada da fazlaca ön planda.
Gezimiz esnasında sıklıkla karşımıza çıktı. Bence en iyisi Old Boulavard Restaurant'ta yediğimiz versiyonuydu.
9) Pkhali
Ispanak, turp, lahana, patlıcan gibi sebzelerin birisinin ya da ikisinin kıyılıp; ceviz, sirke, sarımsak, soğan ve kişniş başta olmak üzere pek çok baharatın devreye girmesiyle hazırlanıyor. Tepesine de nar konduruyorlar. Kişniş bunda fazlaca rol çalamamış; sarımsak durumu dengelemiş.
En iyi versiyonu Old Boulavard Restaurant'ta tattım.
8) Elmalı Tart
Evet bildiğimiz elmalı tart; ama Radisson Blu Hotel Batumi'nin en üst katındaki Clouds Bar'da tatma imkanı bulduğumuz versiyonu beni ziyadesiyle memnun etti.
Çıtır çıtır ılık tart; nefis elma, tarçın tadı ve sade dondurmayla birlikte geliyor. Bu malzemelere göre inanılmaz hafif...
Clouds Bar'dan bahsetmişken; böylesine lüks bir otelin terasında; harika bir manzara sunan bir yer için fiyatlar son derece uygun. VIP odalarını bile bir şişe viski açtırmak suretiyle kapatabiliyorsunuz (250 TL) Bira 8-10 TL, single malt viskiyi 20 TL civarına içebiliyorsunuz. Akşamları alternatif rock çalan gruplar falan da oluyor sahnede. Batum'a geldiyseniz uğrayabilirsiniz.
7) Borano
Adjrarian Wine House'ta deneme şansı bulduğumuz Borano; bir nevi örgü peyniri olan datsnuli'nin İskender'in üzerinde gezdirilecek tattaki tereyağ sosuna daldırılıp cozurdayarak getirilmesiyle oluşuyor. Tam bir kalori bombası ama ekmeği daldırmadan yapamadım.
6) Badrijani Nigzvit
Kızarmış patlıcanların arasına şarap soslu cevizli bir karışımın sürülmesiyle elde edilen son derece güzel, yapımı kolay, kendi evlerimizde de kolayca uygulayabileceğimiz bir tat. Nar da konduruyolar genelde üstüne. Son derece lezzettli.
Sıklıkla bulunuyor. Biz ağırlıklı olarak deniz ürünleri ve balık üzerine uzman Gold Fish'te tattık ama siz istediğiniz yerde denemekte özgürsünüz.
5) Mtsvadi
Benim en sevdiğim et bu çeşit oldu; diğer tattığımız yerlerde de güzel yaptılar. Kimi kaynaklarda "kuzu şiş" kimilerinde ise "şaşlık" olarak adlandırılan bu arkadaş domuz ya da danadan yapılıyor. Şarap, soğan ve karabiberle marine edilmiş et, ızgara edilip sofralara sunuluyor. İsli bir tadı var. Nefis. Löp löp gider bu.
Löp löp demişken löplöpçülere selam olsun (:
Yanında barbekü sosunun ekşi haline benzettiğim "tkemali" sosu var. Erik sosu. O da mayhoş bir tat katıyor; kararında kullanmak gerek yine de.
Bu gezide en çok beğendiğim versiyonu San Remo'da tattım.
4) Sinori
Sıcak tereyağ gezdirilerek ıslatılmış yufkamsı incelikteki hamur parçalarının üzerine peynir dökülmesiyle oluşuyor. Hafif bir lezzet değil; ama kendine has bir iz bıraktı bende. Gitsem yine tatmak isteyeceğim lezzetlerdendi.
Ajarian Wine House'ta tattım ve çok beğendim.
3) Megrelian Haçapuri
Zibilyon tane haçapuri olduğundan neye elimizi atsak "haçapuri" dedikleri oluyor. Hepsi de farklı farklı... Bu arkadaş "megrelian haçapuri".
Yapılması oldukça zahmetli... Hamur açılıyor; içine peynir konuyor, konduktan sonra kapatılıp o haliyle yeniden açılıyor. Bitti mi? Bitmedi... Üstüne bir kat daha peynir atılıp ateşe sürülüyor; sonunda da bu leziz şey ortaya çıkıyor. Ben içini daha kalın hayal etsem de oldukça tatmin edici bir deneyim oldu. Old Boulevard Restaurant'te yedik ama başka bir yerde de tatmanızı öneririm.
2) Tolma
Adjarian Wine House'ta önümüze gelen bu karalahana dolmasının içine düştüm desem yeridir. Karadeniz restoranlarında yediklerimden kat kat iyiydi... Etin tadı da son derece uymuştu dolmaya... Dört dörtlüktü.
1) Acharuli / Acara Haçapurisi
Tip olarak bizim Trabzon pidelerine benziyor; ama daha bol malzemeli ve kalını diyebilirim. İçindeki peynir karışımı daha önce de bahsettiğim sulguni peyniri ve imeruli peynirlerinden oluşuyor. Karışım haliyle, kolot peynirine yakın bir tat aldığımı söyleyebilirim ama çok daha zengin ve doygun bir karışımdı bu.
Yemesi için de adım adım izlenilmesi gereken yollar var:
1) Tereyağı ile hamurun kenar kısımlarını bir güzel yağlayın.2) İç kısımda peynir ile hamurun birleştiği yerlerden kıtır kıtır kesip peyniri hamurdan bağımsız kılın; yumurta sarısıyla bir güzel karıştırın.3) Önce kenardaki kulakçıklarından koparıp içindeki peynir karışımına daldırın; ardından ayrılmış olan hamur parçalarını kesip menemene daldırır gibi daldıra daldıra yiyin bu babayı...
Tek kelimeyle enfes ve Batum'a yeniden gelmek için sebeptir Acara Haçapurisi. Biz Porto Franco'da tattık; nefisti.
BONUS TATLAR:
En iyi 10 içinde demek iddialı olur; ama gelmişken tadılması gereken lezzetleri de listelemek istedim. Bunlar aklınızda bulunsun:
Gazoz
Hemen her masada başta armut gazozu olmak üzere gazoz çeşitlerin bulmak mümkün. Nefisler. Şeker oranı çok iyi ayarlanmış ağızda şeker bırakmıyor; yapış yapış gezmiyorsunuz. Armutlusunu özellikle tavsiye ediyorum.
Şarap
Gürcistan şarapları fiyat / performans olarak son derece faydalı şaraplar. Saperavi üzümü kırmızı şarap yapımında kullanılan en kaliteli üzümlerinden. Kindzamarauli üzümünü de ben beğendim. Ev şarapçılığı da gelişmiş; minik bakkallarda bile uygun fiyata ev yapımı şarap bulabilirsiniz.
Biraz doğanın için bağ ziyareti yapmak; hem şarap yapımı hakkında bilgi almak hem de şarap eşliğinde güzel bir yemek yemek istiyorsanız Adjarian Wine House ziyareti çok önemli.
Chacha
Grappa ve tequila arası, abartmadan içmek lazım güzel çarpıyor. Turşuyla çok iyi arkadaşlar.
Salih Seçkin Sevinç'in "ya bunu armutlu gazozla falan karıştıramaz mıyız?" sorusunda uygulamayı ben ele aldım 1'e 3'lük oranla güzel gidiyor. Adını da chachapuri koyduk; hayırlı uğurlu olsun.
BATUM PAZARI
Batum'un iki katlı pazarı; bizim 30 yıl evvelin halk pazarları gibi. Janjan yok, gösteriş yok; sadece lezzet ve ürünün kendisi var.
Envaı çeşit peynir satın almanız mümkün mesela. Güzel bir koyun peynirinin kilosu 5,5 TL civarı... En kaliteli peynirlerinden Sulguni'yi 12 TL civarına alabilirsiniz. Boğma chacha, turşu, et, havyar (küçük kavanozlar 4 TL), şarküteri ürünleri de yine uygun fiyatla pazarda.
Pazar tipi alışveriş yapacaksanız uğramadan dönmeyin; oldukça ucuz.
GÜRCÜ MANTISI KHİNKALİ - (HİNKAL)
Gürcistan mantısını listeye eklemedim çünkü ben çok beklediğimi bulamadım açıkçası. Batum'da bu işi hakkıyla yaptığı söylenen Shemoikhede'de yememize rağmen hem de...
Kocaman kocaman dev mantılar bunlar. Yemeğin yenme şekli de eğlenceli; üst tıpasından ya da yan tarafından bir parça koparıp bardakla su içer gibi içine saldığı et suyunu hüpletiyorsunuz; bir yandan da ısıra ısıra mantıyı götürüyorsunuz. Kalın bir hamuru var ama lezzetli bir hamur. Beni ittiren etin yavan tadı ve kişnişin yine etin tadını gölgelemesi oldu. Başka bir yerde denesem belki daha çok severim bu yemeği. Siz de gidince mutlaka deneyin ve fikirlerinizi yazın. Lezzetsiz demiyorum; ama daha iyisini bekliyorum.
LÜLE KEBABI
Dürümün içine sarılmış bir kebap bu... Bizim Adana - Urfa ayarında değil; dolayısıyla gitmişken mutlaka deneyin diyemem... Ama lezzetsiz de değil; bahsetmeden gelmek istemedim. Yağlı bir kebap çeşiti aslında ama baharatsız diyebilirim. Kişniş kullanmayınca hiçbir baharatı da sokmamışlar içeri desek yeri... Shemoikhede'de tattık.
KALKAN BALIĞI
Kilosu 30 liraya kalkan balığı bulup aynı yerde pişirtme imkanınız yakalıyorsanız fiyat performans canavarı bu deneyimi önermekten başka şansım kalmıyor açıkçası.
Son derece tazeydi. Batum'a gelmişken geleneksel lezzetler dışında nefis balıkların da tadını çıkarmayı atlamayın. Küçük balık pazarı bunun için en doğru yerlerden. (Radisson'dan taksi 4-5 lira yazar; otel taksileri taksimetreleriyle; her şeyleriyle güvenlidir, dışardan taksimetre açmayan birine biniyorsanız muhakkak baştan pazarlığınızı yapın.
--------------
Bu çeşitlerden çok daha fazlasını tamam imkanı buldum 3-4 günde; ama bana göre Batum'a geldiğinizde denenecek 10 lezzet bunlar olabilir. Kharço çorbasını içme şansı bulamadık program değişikliğinden; dolayısıyla listede yok.
Kendi adıma sadece Acara Haçapurisi için bile yeniden dönebilirim bu memlekete. Ucuz, kendi mutfak kültürü olan özel bir yer.
Deniz ürünlerinde de kendini daha da ilerletirse komple bir mutfak şöleni sunabilir ziyaretçilerine.
Ben çok memnun kaldım.
