Hindistan deyince genelde akıllara Başkent Delhi ya da Bollywod’un merkezi Mumbai (Bombay) gelir. Ancak bugün size öyle bir şehirden bahsedeceğim ki Hindistan hakkında bildiklerinizi tekrar gözden geçireceksiniz. O kadar da iddialıyım yani!
Bildiğiniz gibi Hindistan bir yarımada ve yüzölçümü açısından dünyanın en büyük 7. ülkesi. Şu ana kadar Hindistan’ın 4 şehrini gezip görme fırsatım oldu; Mumbai, Delhi, Chennai ve Kolkata. Bu seyahatlerim genelde iş amaçlı olduğu için istediğim gibi gezip görme fırsatı bulamadım ancak zaman yaratabildiğim kadarıyla gezip gördüğüm yerler oldu ve amacım da gezip görebildiklerimi sizinle paylaşabilmek.
Neden Kolkata’yla başladığımı soracak olursanız, şüphesiz beni en çok etkileyen şehir olduğu için! Üstelik Kolkata’da gördüklerim ve onun hakkında öğrendiklerimden sonra bu büyülü şehre hayranlığım kat be kat arttı diyebilirim. Çünkü bu bilgilerin hepsini, değil daha önce duymak tahmin bile edemezdim! O zaman gelin hep beraber bu büyülü şehri keşfe çıkalım.
Kolkata’daki Howrah Köprüsü, konsol köprü türünde Hindistan’ın en büyüğü (Fotograf: Google İmages)
İngiliz Hindistanı’nın Başkenti
Kolkata, İngilizlerin Hindistan’da hüküm sürdüğü zamanlarda ülkenin en önemli şehriymiş. Öyle ki 1772 yılında ülkenin başkenti olunca, şehrin ilk valisi General Warren Hastings ülkenin tüm önemli birimlerini Murshidabad’dan Kolkata’ya taşıyor ve Kolkata için muhteşem günler başlıyor diyebiliriz. Şehir 1772’den 1911 yılına kadar ülkenin başkenti olarak kalıyor ve bu süre boyunca Hindistan’ın hem resmi hem de ticari ve kültür başkenti oluyor. Kolkata’yı dolaşırken bunu rahatlıkla görebilirsiniz, zira ne kadar sıvaları dökülmüş de olsa İngilizler döneminden kalan muhteşem güzellikte binalar her köşe başında sizleri karşılıyor. Zaten eski sömürge dönemini hatırlatan en önemli şey de şehrin mimarisi. Şehrin günümüzde kullanılan ya da şehrin sembolleri olan bütün yapılar eski dönemden kalma ve hepsi muhteşem güzellikte!
Bu sarı renkli güzelin ismi Ambassador. Bu araçlar Kolkata’da üretiliyor ve halk sarı renkli olanları kullanıyor. Siyah ve beyaz renkler ise devlet görevlilerine mahsus öğrendiğim kadarıyla... Kolkata sokaklarındaki ulaşım araçları zaten orijinal ancak kafanızı nereye çevirseniz göreceğiniz bu güzel arabalar şehre ayrı bir hava katıyor.
Hindistan’ın Kültür Başkenti
Kolkata, Hindistan’ın kültür başkenti olarak anılıyor ve bunda hiç de haksız değil. Kolkata’nın müthiş bir edebiyat ve sanat tarihi var. Ülkenin en önemli eğitim kurumlarının çoğu ilk olarak bu şehirde kurulmuş. Kolkata’da şu anda 14 üniversite bulunmaka ve 1817 yılında ilk olarak Hindu Koleji adıyla kurulan Kolkata Presidency University, ülkenin en eski yüksekokuludur.
Şehrin bir de Nobel ile ödüllendirilmiş yazar ve bilim adamları var tabi ki... Bu şehirle hayatları bir yerden kesişmiş 5 kişi Nobel ödülü almış, bu da Kolkata’yı Tokyo ve Kyoto dışında Asya’daki en çok Nobel kazandıran şehir yapıyor. Sırasıyla 1902’de SİR RONALD ROSS Nobel Tıp ödülünü, 1913’te RABİNDRANATH TAGORE Nobel edebiyat ödülünü (Nobel Edebiyat Ödülünü alan ilk Asyalı), 1930’da C.V. RAMAN Fizik dalında Nobel ödülünü, 1979’da RAHİBE TERESA Nobel Barış Ödülü’nü ve son olarak 1998’de AMARTYA SEN ekonomi dalında Nobel ödülünü kazanıyor. Bu önemli şahsiyetlerin çoğu ya Kolkata’da doğmuş, ya eğitim almış ya da burada yaşamışlardır.
Kolkata Çarşısı’nda sıradaki müşterisi bekleyen bir Rikşa kullanıcısı ve yüzündeki o güzel tebessüm... Tezgahta ise bizdekinden bir hayli yeşil olan limonlar =)
Bir Kitap Şehri Kolkata
Kolkata sanırım Hindistan’da kitaba bu kadar meraklı olan nadir şehirlerden. Şehrin kitap ve kitapseverlerle isim yapmış meşhur bir Kolej Caddesi var ki aradığınız kitabı bulamamanız neredeyse imkansız. Onların deyimiyle aradığınız kitabı burada bulamıyorsanız muhtemelen henüz basılmamıştır! Ayrıca bu caddedeki kitapçılarda yeni ve ikinci el kitaplar dışında muhtemelen bazı eski kitapların ilk baskısını bulabilme ihtimaliniz de kuvvetle muhtemel. Kitap şehri demişken ülkenin en büyük halk kütüphanesinin de Kolkata’da olduğunu söylemiş miydim? Hindistan Ulusal Kütüphanesi, ülkedeki en büyük halk kütüphanesi! Ee bir şehir kitaba bu kadar sevdalı olur da bunun fuarını yapmaz mı hiç? Onu da yapmışlar efenim! Kolkata Kitap Fuarı, Frankfurt ve Londra’dan sonra kitap sayısı bakımından dünyanın en büyük 3. kitap fuarı ve kişi sayısı açısından ise dünyanın en çok ziyaretçi ağırlayan fuarıymış.
Fotoğrafı sabahın çok erken bir saatinde çektim. Tavuk satıcısı tavukları boyutlarına göre ayırıp ayrı sepetlere fırlatıyor. Tavuk Kolkata’da en çok tüketilen besinlerden biri ve muhtemelen bunların hepsi öğle yemeğine yetişecek =)
Çarşı Pazar Kolkata
Kolkata’nın bir de çarşıları meşhur ki zaten o çarşılara girmeden Kolkata’yı gördüm diyemezsiniz. Öğlen saatine doğru iş toplantısı var diye sabahın erken saatlerinde uyanıp şehri keşfe çıktım. Bu aslında Kolkata’ya ikinci gelişimdi ve sokakta yine en çok ilgimi çeken şey sarı renkli “Ambassador” dedikleri taksiler oldu. Bu taksiler burada üretildikleri için şehrin sembolü olmuşlar. Ancak kısa bir süre önce bir daha üretilemeyeceği yönünde bir haber çıkı ve bu durumun tüm Kolkata’lıları derinden üzdüğünü söylemek mümkün zira hepsinin bu taksilerle yıllardır sürdürdükleri derin bağları ve dostlukları var. Açıkcası ben de her görüşümde istanbul’a nasıl getirtirim bir tane diye düşünmüyor değilim. Bu arada bu “Ambassador”lerin siyah ve beyaz renkleri de var ancak onlar resmi hizmete mahsus araçlar. Halk sadece sarı renklileri kullanabiliyor. Aslında Kolkata Hindistan’da bu kadar çok ulaşım aracına rastlayabileceğiniz yegane şehir sanırım. Şehirdeki o kadar çok ulaşım aracı var ki insan hangisine bineceğini şaşırıyor: vapur, metro, tramvay, yerel tren, taksi, otobüs, minibüs, devlete ait otobüsler, özel otobüsler, 3 tekerlekli araçlar, insan gücüyle çalışan 3 tekerlekliler ve rikşalar!
Sizce bisiklette kaç tane tavuk var? =) Sürüyle tavuğu bisikletine yükleyip götüren Kolkata’lı bir çocuk. Fotoğraf çekmek istediğimi görünce durup poz verdi sağolsun. Kolkata’lılar oldukça sıcak ve samimi gerçekten.
Sokakta biraz dolaştıktan sonra otele yakın olan eski çarşıya giriş yapıyorum ve tam anlamıyla büyülü Kolkata beni karşılıyor. Çarşıda yok yok! Sabah erken saat olması itibariyle biraz daha az kalabalık olduğu için şanslıyım ve rahat bir şekilde dolaşıp fotoğraf çekebiliyorum. Saat itibariyle çarşıda alıcıdan çok satıcılar ve onların yaptığı hazırlıklar vardı. Balık temizleyen kardeşler, tavukları 10’ar 5’er ayaklarından bağlayıp sepete fırlatan amcalar, taze yeşillikleri yıkayan teyzeler, yanımızdan geçen keçi sürüsü, tapınaklarda ve evlerde sergilenmek üzere hazırlanan taze rengarenk çiçekler, insan gücüyle çalışan “rikşa”larla işe gitmeye çalışan Kolkata’lılar, ne ararsan var çarşıda. Şunu da belirtmem gerekiyor ki Kolkata’da insanlar oldukça sıcak ve yardımsever, iş güç arasında koşuştursalar bile sizle muhabbete dalıp sohbet edebiliyorlar.
Kolkata az önce saydığımız tüm bu ilkler açısından Hindistan için çok önemli bir şehir olmakla beraber, bu ilklerin ve kazanımlarının çoğunun Hindistan’ın Özgürlüğüne kavuşmadan önceki döneme ait olduğunu söylemek gerekiyor. Zira şehir günümüzde eski parlak günlerini arar durumda. Maalesef İngilizlerin yaptıklarının üstüne çok da bir şey konulamamış ve Başkentin 1911 yılında Delhi’ye taşınmasıyla beraber şehir önemini kaybetmeye ve diğer şehirlere oranla daha az gelişmeye başlamış. Kolkata hala Batı Bengal eyaletinin başkenti ve en önemli tiracet merkezi konumunda.
Değişik milletlerden ve dinlerden insanları barındıran Kolkata, eski dönemden kalma muhteşem mimarisi, egzotik çarşıları ve bir döneme damgasını vuran bütün ilkleriyle doğu Hindistan’da sizi bekleyen büyülü bir şehir. Ben daha çok şehrin ilklerinden ve çarşı pazarından bahsetsem de şehirde görülecek çok önemli yapılar var. Onları da sırasıyla aşağıda belirtiyorum.
Kolkata’da görülmesi gereken yerler:
Viktorya Anıtı
Dalhusi Meydanı
Birla Gözlem Evi
Botanik Bahçesi
Birla Gözlem Evi
Yazarlar Evi
Howrah Köprüsü
Kriket Stadyumu
St. Andrew Kilisesi
Kumartuli Tapınağı
Jain Tapınağı
Hindistan Müzesi
Kolkata Genel Bilgiler
Eyalet: West Bengal
Yaz Hava Durumu: 30° C - 40° C
Kış Hava Durumu: 30° C - 10° C
Konuşulan Diller: Bengali, Hindi, Urdu ve İngilizce
Yükseklik: Deniz seviyesinden 17 ft yüksekte
Gezilecek en iyi zaman dilimi: Ekim-Mart arası
Alan kodu: 033
Önemli Festivaller: Durga Puja, Kali Puja, Saraswati Puja, Poila Baisakh, Makar Sankranti, Vishwakarma Puja ve Lakshmi Puja
Önemli Fuarlar: Kolkata Kitap Fuarı, Poush Mela & Joydev mela
İbrahim TürmişInstagram: ibrahimturmis
