Şehirlere Göre Değişen Dürüstlük Endeksi

Reader's Digest, dünya çapında bir sosyal deneyle hangi şehirlerin daha dürüst olduğunu belirlemeye karar vermiş...  Bunun için de 16 şehirde 12'şer cüzdan "kaybetmişler". Cüzdanların her birine isim, telefon numarası, 50 dolar, aile fotoğrafı, kuponlar ile iş kartları yerleştirilerek cüzdanlar alışveriş merkezi, park ve kaldırımlarda şehirdekiler tarafından bulunmak üzere özenle terkedilmiş. İşte sonuçlar...   

Ve en dürüst şehir Helsinki: 12 cüzdandan 11'inin geri döndüğü şehirde deneyi başarıyla tamamlayanlardan 27 yaşındaki genç bir iş adamı, "Küçük, kapalı bir toplumuz ve değerlerimizi korumayı başardık. Kırmızı ışığa bile ihtiyaç duymayabiliyoruz." derken, yaşlı bir çift ise "Elbette cüzdanı sahibine ulaştırdık. Dürüstlük, içten gelen vicdani bir özellik." şeklinde konuşmuş... 

1

Helsinki'yi Mumbai takip ediyor... Cüzdanlardan dokuzu geri dönerken deneyi başarıyla tamamlayanlardan video editörü bir genç cüzdanda pek çok önemli şeyin bulunabileceğine değinip vicdanının başka türlüsüne el vermediğini belirtirken, iki çocuk annesi bir kadın çocuklarına da dürüst olmayı öğütlediğini söylüyor. Aynı gün, üç genç daha cüzdanı bulur bulmaz sahibine ulaştırmış.   

Budapeşte'den 8 cüzdan dönmüş. Cüzdanı ulaştıranlardan 17 yaşındaki bir genç kız babasının da bir cüzdan bulup sahibine ilettiğini ve cüzdandaki belgeler olmadan aynı gün gerçekleşecek bir düğünün iptal edileceğini hatırladığını söylüyor. Ekip aynı gün cüzdanı bulduğunu gördükleri 60'larında bir kadından da hiç haber almamış... 

2

New York da Budapeşte ile aynı skoru paylaşıyor. 8 cüzdanın döndüğü şehirde bulanlardan 36 yaşındaki bir memur "Cüzdanların ne kadar büyük bir kısmının döndüğüne şaşıracaksınız. New York halkı genel kanının aksine dost canlısıdır." şeklinde konuşmuş. Tabii herkes için geçerli değil, cüzdanda bulduğu parayla hemen sigara alan bir genç deneyi yürütenlerin dikkatinden kaçmamış. Cüzdanı geri getirenlerden biri aile resminin kendisini sahibini bulmaya ittiğini söylerken, bir diğeri 11 Eylül sonrası yardımlaşma duygusunun geliştiğine dikkat çekmiş. 

Moskova'da 7 cüzdan sahibini arayan ellere ulaşmış. Bulanlardan bir polis memuru, kendisini yaptığı işin etik değerlerinden sorumlu hissettiğini söylerken, başka bir iyiliksever yardımlaşmanın önemine değinip birini mutlu etme fırsatı gördüğünü belirtmiş. 

3

Amsterdam'da da 7 cüzdan bulanlar tarafından sahibine ulaştırılmış. Dürüst semt sakinlerinden biri karısının da başına aynı şeyin geldiğini ve bulan kişinin cüzdanı ulaştırdığını aktarırken bir diğeri süpermarkette bulduğu cüzdanın sahibini çıkışta cüzdanı geri vermek üzere beklemiş. 

Cüzdanların yarısının döndüğü şehir ise Berlin. Bulan bir öğretmen güvenmediği için cüzdanı isteyen bir gence emanet etmeyip gerçek sahibini ararken, bir başka dürüst şehir sakini cüzdandaki anne ile çocuk fotoğrafından etkilendiğini söylüyor. Cüzdanı bulan 40'lı yaşlarda bir adam ardından dakikalarca telefon konuşması yapmasına rağmen cüzdan sahibinin numarası olarak cüzdanının içine yerleştirilmiş telefonu çevirmemiş. 

4

Slovenya'nın başkenti Ljubljana'da da cüzdanların yarısı ekibe ulaşmış. Genç bir öğrenci, cüzdanı iade edip, kendisinin de geçmişte dolu bir çanta kaybettiğini ancak çantanın kendisine dokunulmamış şekilde döndüğünü söylerken, ekip cüzdanı bulan daha yaşlı bir kişinin sahibini aramadan pahalı bir arabayla uzaklaşmasını da izlemiş.

Londra'da ise 5 kişi buldukları cüzdanların sahiplerini aramış. Cüzdanı bulan Polonya asıllı bir kadın durumu şöyle açıklıyor: "Eğer bir cüzdan bulursanız, içindeki paranın zengin birine ait olduğunu varsayamazsınız. Belki de bir ailenin elinde kalan son para olabilir..."

Varşova'da da dönen cüzdan sayısı 5. cüzdanı bulduktan sonra otobüse binip işe giden, oradan da ekibe ulaşan bir kadın; bazı iş arkadaşlarının cüzdanın sahibini aramakla uğraşmamasını tavsiye ettiklerini söylüyor. 

5

Bükreş'te 12 cüzdanın 4'ü ekibe iade edilmiş. Genç bir kadın vüzdanı iade edip annesinin de cüzdan kaybettiğini ve bir daha ulaşamadığını söylerken, ekip bir başka gencin cüzdanı alıp yanından geçenlere ait olup olmadığını sorduktan sonra cebe atıp bir daha aramadığına tanıklık etmiş. 

Rio da Janeiro'nun skoru da 12'de 4. ticaret bölgesinde bir cüzdan içinde para olmadan geri dönerken, cüzdanı bulup, dokunmadan iade eden yaşlı bir kadın gençliğinde annesinin kendisinin olmayan bir dergiyi aldığı için ne kadar kızdığını hatırladığını anlatmış. 

Zürih'te de sahibine ulaşılmak istenen cüzdanların sayısı 4'te kalmış. Bulan bir müzik öğretmeni telefonla ulaşamayınca hiç vakit kaybetmeden cüzdanı bulduğuna dair e-mail gönderirken, bir tramvay şoförü çalıştığı kurumun "Kayıp Eşyalar" servisi olmasına rağmen cüzdan sahibini aramayı dert etmemiş. 

Prag'da da 12 cüzdandan sadece 3'ü iade edilmiş. İade eden bir kadın, bunu hiç düşünmeden yaptığını söylerken; iki genç aynı fikirde olmadıklarını cüzdanı bulduktan sonra sevinçle uzaklaşıp bir daha aramayarak göstermişler.

6

Skor gittikçe düşerken sırada 2 cüzdanla Madrid var. Kentin varlıklı semtlerinden birinde cüzdanı bulan genç bir kadın bir an önce kendisine ait olmayan bu eşyanın sahibini bulmak istediğini söylemiş. 

Ve son sırada 12 cüzdandan sadece 1'inin döndüğü Lizbon geliyor. Lizbon'da cüzdanı bulduktan hemen sonra ekibe ulaşan yaşlı çift ziyaret amacıyla şehirde bulunduklarını, Hollanda'dan geldiklerini söylemişler. Geriye kalan 11 cüzdandan ise hiç haber alınamamış. Deneyin sonunda görülüyor ki yaşlı, genç, kadın, erken, öğrenci, çalışan, bütün bu gruplar içinde buldukları cüzdanı iade edenler ve de kendilerine saklayanlar mevcut. Toplamda cüzdanların geriye dönme oranı ise yüzde 47.