Maine

Amerika Birleşik Devletleri’nin orta batısında yer alan bir eyalet olan Güney Dakota, yaklaşık olarak 866 binlik bir nüfusa sahiptir. Birçok tarihî döneme sahne olmuş ve çok sayıda etnik grubu bünyesinde barındırmıştır. Günümüzde ise hala çok farklı etnik grupların bir arada yaşadığı bölgedir. Çoğu Amerikan eyaletinde olduğu gibi Güney Dakota’nın kültürü de çoğunlukla Avrupa’dan göç etmiş toplulukların getirdiği kültürel alışkanlıklarla harmanlanarak oluşmuştur. Eyalet adını tarihsel olarak bölgede uzun yıllar boyunca yaşamış olan Lakota ve Sioux yerlilerinden almıştır. Eyalet en geniş yüzölçümüne sahip 17. eyalet olmasına rağmen nüfus bakımından en az nüfuslularda 5. sıraya yerleşmiştir. Kuzey Dakota’nın tam olarak altında yer alan Güney Dakota, dikdörtgen formlu bir eyalettir.

Güney Dakota, Missouri Nehri tarafından Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Doğu bölgesi nüfusun çoğunluğunu ağılamakta olup, batısı ise genel olarak tarımsal faaliyetler için kullanılmaktadır. Eyalet ılımlı bir karasal iklime sahiptir. Dört mevsimi de gösteren bir iklime sahip olan bölge, doğuda daha ılımlı batıda ise daha kurak bir özellik sergilemektedir.

Rushmore Dağı, eyaletin en önemli turistik noktasıdır. Rushmore Dağı Milli Anıtı, dağa oyulmuş portrelerle ünlenen bir bölgedir. Heykeltıraş Gutzon Borglum, tam olarak 14 yıl boyunca üzerinde çalışarak oğlunun yardımıyla bu dağa 4 Amerikan Başkanı’nın yüzünü oymuştur. Bu başkanlar George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt ve Abraham Lincoln’dür.

Bunun dışında başka milli parklara da sahip olan eyalet hem doğası hem de tarihi açısından oldukça ilgi çekmektedir. Burada düzenlenen festivaller de ziyaretçi akınına uğramaktadır. Özellikle tarihi yansıtan festivaller, müzik festivalleri ve yerel sanat, yeme- içme yani kültürü sergileyen, yerel halkın ürününü tanıtıp turistlerle kaynaşmasını sağlayan festivaller oldukça popülerdir.

Black Hills’te kurulan Wind Cave Milli Parkı, geniş mağara ağı ve sazlık sürüsü ile dikkat çekmektedir. Jewelery Cave Ulusal Anıtı, Lewis & Clark Ulusal Tarihi Geçidi yine önemli millî parklardandır.

Güney Dakota’nın kültürü eyaletteki Amerikan yerlilerinin ve Batı ve Avrupa kökenlerinin kültürünü yansıtmaktadır. Kültürlerin harmanlanmasından ortaya çıkan yöresel özellikler önemli tarihi geçmişe sahiptir.

Balık tutma ve avlanma Güney Dakota’nın en önemli açık hava etkinliklerindendir. Bu etkinlikler ekonomiye oldukça büyük katkıda bulunmaktadır. Avlanan popüler türler arasında; sülün, beyaz kuyruklu geyik, hindiler ve kazlar bulunmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzey merkez bölgesine doğru yer alan bir eyalettir. ABD Nüfus Barosu tarafından da orta batının bir parçası olarak görülmektedir. Güney Dakota’nın kuzeyi Kuzey Dakota, doğusunda Iowa ve Minnesota eyaleti batıyı ise Wyoming ve Montana sınırlamaktadır. Güneyinde Nebraska yer almaktadır. Missouri Nehri eyaletteki en büyük ve en uzun nehirdir.

Uçak ile Güney Dakota’ya gidilebilir. Direkt olarak İstanbul’dan Sioux Falls, Rapid City ya da Aberdeen şehirlerine yaklaşık 18-19 saat süren uçuşlar yapılmaktadır. Onun dışında İstanbul’dan Omaha veya Sioux City’ye gidildikten sonra otobüsle eyalete geçilebilir.

Genellikle mayıs ve ekim ayları arasında ziyaret edilen Güney Dakota, bu dönemlerde birçok festivale ev sahipliği yapmaktadır ve oldukça ılıman hava koşullarına sahiptir. Tabii bu koşullar altında yüksek fiyatlar ve turistik noktalarda fazlaca kalabalık görülmesi olağandır. Yürüyüş, bisiklet turları, balık tutma ve kürek çekme gibi aktiviteler en çok bu dönemde yapılır. Geç ilkbahar ve yaz başı özellikle tarlaların güzelliği ve yeni doğan bizon yavrularının tatlılığıyla keyifli olabilir. Tabi eğer kış ve kar seviyorsanız, kış aylarında Güney Dakota’nın tam bir cennet olduğunu göreceksiniz.

Güney Dakotalılar için yemek yemek neredeyse törensel bir durumdur. Bu yüzden olsa gerek çok da zengin bir mutfağa sahiplerdir.

Bierock denilen bir tür kapalı hamburger olan yiyecek, sığır veya domuz eti, lahana ve daha birçok çeşniyle doldurulmuş hamurdan yapılır. Runza da diğer adıdır, oldukça popüler bir yiyecektir.

Sülün ve Walleye, kuş ve balıktan yapılan bir yiyecektir. Sülün genellikle otlar ve sebzelerle hazırlanır, walleye ise ızgarada, kızartılarak veya fırında hazırlanabilir.

Chislic, kuzu veya sığır etinden yapılan et şişlerinin kızartılması veya ızgarada yapılmasıyla elde edilir.

Güney Dakota’nın favorisi olan ve eyalet tatlısı sayılır Kuchen Almanca’da kek, pasta demektir. Genellikle hamur bir tabanın üzerine seçilen meyvelerin koyulması ve üzerine muhallebi tarzında bir malzeme dökülmesiyle yapılır.

Dimock diary eyaletin en iyi peynirlerini üreten yerdir. Burada mutlaka peynir yemelisiniz.

Rocky Mountain’da istiridye yemeden eyaleti terk etmeyin. Kızarmış istiridyeler ve eşliğinde bir sos ile bu lezzeti kaçırmak istemezsiniz.

Orta Avrupa’dan Güney Dakota mutfağına gelen bir lezzet: Kolache. Küçük bir tür pasta olan bu yiyecek, şekerli meyve ve krem peynirle yapılır.

Ev yapımı Fudge’lar bulabileceğiniz TurtleTown, 30 yıldan beridir size muhteşem tatlı atıştırmalıklar sunmaktadır.

Hint Tacos, kızarmış ekmek üzerine servis edilen geyik eti veya kıyma ile hazırlanan, çeşitli sebze ve soslarla harmanlanmış bir lezzettir.

Günay Dakotalıların favori tatlılarından biri olan tarçın rulolarını sıcakken tüketmelisiniz.

Wasna, yerli Amerikan kültürüne oldukça yakın bir lezzettir. Karışık anlamına gelen bu ürün, kurutulmuş manda eti, kızılcık ve tahılların karışımından yapılmaktadır. Çok lezzetli ve protein açısından fazlaca zengin bir yiyecektir.

Wojapi, bir tür sos ve meyvelerin karıştırılmasıyla hazırlanan kremanın, kızarmış havuçlu bir ekmeğin üzerinde servis edilmesiyle elde edilen bir tatlıdır. Çok basit bir tarifi vardır ancak çok lezzetlidir.

Buffalo Burger’ların eyaletin en iyi hamburgerleri oldukları iddia edilmekte. Sığır etinden daha az yağa sahip olan bizon etinden yapılan hamburger köftesine sahip olduğu için daha az bir kalorisi vardır. Buna rağmen tartışmasız daha lezzetli olduğu söylenmekte. Güney Dakota’ya gitmişken bu lezzeti mutlaka denemelisiniz.

· MLK Jr’ın Doğum Günü:16 Ocak

· Başkanlık Günü: 20 Şubat

· Anma Günü: 29 Mayıs

· Bağımsızlık Günü:4 Temmuz

· İşçi Bayramı: 4 Eylül

· Kolomb Günü: 9 Ekim

· Şükran Günü: 23 Kasım

· Noel: 25–26 Aralık

Kişi başına düşen gelir sıralamasında ABD’de ortalarda yer almaktadır, yaklaşık 25. sıradadır. Nüfusun yüzde 12,5 kadarı ise yoksulluk sınırının altındadır. Hizmet sektörü bu eyaletin ekonomisinin en önemli bacağıdır. Bu sektör; perakende, finans ve sağlık kollarına ayrılır. Ülkenin en büyük bankası olan Citibank ve hükümet harcamalarının büyük bir bölümünün yapıldığı Ellsworth Hava Üssü bu eyalette bulunmaktadır. Tarım da Güney Dakota’nın önemli üretim alanlarından biridir. Sanayi ne kadar hızla gelişse ve gelişimine devam etse de tarımsal üretim hala oldukça önemlidir. En değerli dört tarımsal ürün ise mısır, soya fasulyesi, buğday ve domuzlardır. Çok büyük bir etanol fabrikasına sahiptir, ülkenin altıncı büyük etanol üreticidir. Özellikle Rushmore Dağı ve tarihî Deadwoodbölgesini göz önünde bulundurursak, turizm de bu eyalet için önemli bir ekonomik gelir sağlamaktadır. Eyaletin en büyük turistik aktivitesi ise Sturgis Motosiklet Rallisi’dir.

Arikarahalkı burada 1700’lü yıllara kadar egemen topluluktu. Sonrasında ise Sioux’un ana kabilesi Lakota, Doğu Dakota ve Batı Dakota’ydı. Bu kabileler, bizon sürülerini takip eden göçebe halklardı. Yiyecek, giyecek ve barınak konusunda oldukça yarar sağlayan bir bölge olmuştur. Avrupalılardan bölgeye ilk olarak 1743’lü yıllarda Fransızlar gelmişlerdir. Kürk tüccarları, yerli Amerikan kabilelerle kürk ticareti yapmak için bölgeye yerleşmişlerdir. Güney Dakota, Fransa’dan 15 milyon dolar karşılığında satın alınmıştır ve 1803 yılında ABD’nin bir parçası haline gelmiştir. 1800’lü yılların sonlarına doğru araziyi çiftlikler kurarak değerlendirmek isteyen bazı çiftçiler bölgeye yerleşmeye başlamışlardır. Daha fazla göçmen gelmesi üzerine bu yeni gelenlerle Sioux Kızılderili kabileleri arasında çatışmalar çıkmaya başladı.

Bunun üzerine çeşitli anlaşmalar imzalansa da yeni yerleşimcilerin anlaşmalara uymamasından ötürü sorunlar hep devam etti. Özellikle 1874’te Black Hills’te altın keşfedilmesi üzerine ABD ve Sioux Savaşları’nın sonuncusu olan Yaralı Diz Katliamı yaşandı. Kadın ve çocukların da zarar gördüğü bu savaştan sonra başka savaş yaşanmadı. 1889’da ikiye bölünen bölge iki eyalet olarak ABD’ye kabul edildi. 1800’lerden önce milyonlarca bizonun yaşadığı bölgede kontrolsüz avlanma sebebiyle 1000’den daha azı hayatta kalmıştır. Bu yüzden çok tazminat ödenmiştir.

Eyalet karasal iklim özellikleri göstermekte olup soğuk kışlardan sıcak ve yarı nemli yazlara kadar dört farklı mevsime sahiptir. Yaz boyunca eyalet ortalama olarak 32 derecelik bir sıcaklığa sahiptir. Kışları ise ortalamalar eksilerin altına düşmektedir. Şiddetli kar ve buz fırtınaları görülmesi olasıdır. Hatta yazları bile bazen rüzgâr, gök gürültüsü ve yağış görülebilmektedir.

Güney Dakota’nın yüzde 86’sını Hristiyanlar oluşturmaktadır. Protestanların ağırlıkta olduğu coğrafyada yüzde 3 oranında sahip Musevi, Müslüman, Budist gibi diğer dinlere mensup kişiler yaşamakta, Ateist, Deist, Agnostik ve inançsız kişiler ise nüfusun yüzde 10’unu oluşturmaktadır.

Güney Dakota’nı başkenti Pierre’dir ancak en büyük şehri Sioux Falls’tır. Bunların dışında en bilinen şehirleri arasında Rapid City, Deadwood, Brookings ve Yankton’dur. Pierre, eyaletteki küçük şehirlerdendir ve ABD’nin eyalet başkentleri arasında en küçük ikinci şehirdir. 1889’dan beri eyalet başkenti olan Pierre, Missouri Nehri’nin doğusunda kurulmuştur. Eyaletin neredeyse tam ortasında konumlanması, başkent olmasındaki en büyük etkendir.

Sioux Falls, eyaletin batısında yer alan, yaklaşık 154 binlik nüfusuyla Güney Dakota’nın en büyük şehridir. Burada 70’ten fazla rekreasyon alanı bulunmaktadır. En önemlilerinden biri Falls Park’tır. Bu park şehrin hemen kuzeyinde Sioux Nehri’nin etrafında kurulmuştur. Yürüyüş, bisiklet ve doğa aktiviteleri için çokça tercih edilmektedir. Bu şehirde yaz başlangıcını simgeleyen “ilk cumalar” oldukça önemlidir. Bu etkinlikte yaz çok eğlenceli bir şekilde kutlanır. 21. yüzyıl Sioux Falls’ta sanat için bir Rönesans demektir. Hem tarihteki geleneksel sanatları yansıtan sergiler hem de çağdaş sanat sergileri bu şehirde ilgi çekmektedir. Burada yıl boyunca düzenlenen birçok festival yer almaktadır. Her zevke uygun farklı konulara sahip olan bu etkinlikler bölgeye oldukça fazla turist çekmektedir. Sioux Falls Caz ve Blues Festivali, eyaletteki en önemli müzik etkinliğidir. 3 gün boyunca açık havada müzikseverlerin akın ettiği ve bol bol müzik dinlediği bir etkinliktir.

Rapid City, eyaletin ikinci büyük şehridir. Şehir, Black Hills Sıra Dağları’nın yamacına kurulmuştur. Şehrin eteklerinde önemli bir yer olan Ellsworth Hava Üssü yer almaktadır. Deadwood’un eski kasabası da oldukça yakında yer almaktadır.

Deadwoodşehri, oldukça iyi korunmuş tarihî bir şehirdir ve yerel mimari için ulusal tarihî bir kent parçasıdır. Bu şehrin sokaklarını yürüyerek keşfettikten sonra görülmesi gereken bazı tarihî noktalar bulunmaktadır. Belediye Sarayı, Bullock- Clark Binası ve Gem Variety Tiyatrosu bunlardan birkaçıdır.