Roma Hamamı

Ankara Roma Hamamı Ulus Meydanı’ndan Yıldırım Beyazıt Meydanı’na uzanan Çankırı Caddesi üzerindedir. Caddeden 2,5 metre yükseklikte konumlanan bu alanın, bir höyük olduğu bilinmektedir.

Tarihi Roma Hamamı 

Ankara’daki tarihî Roma Hamamı ören yerinde, aşağıdan yukarı doğru Frig Devri kalıntıları, kısmen Bizans ve Selçuklu katları ve en üstte de Roma Çağı yerleşimi kalıntıları bulunmaktadır.

Ankara Roma Hamamı Hakkında Bilgiler 

80’e 130 metre boyutlarında taş ve tuğladan yapılmış olan Roma Hamamı’na Çankırı Caddesi’nden girilmektedir. Eskilerin “Çankırıkapı” dedikleri bu ören yerinde, bugün iki ayrı tesis göze çarpmaktadır. İlki Antik Ankyra şehrinin sütunlu yolundan bir bölüm, ikincisi ise Roma Dönemi Hamamı ve Palaestrasına (Güreş ve eğitim çalışmalarının yapıldığı bölüm) ait binalardır.

Sütunlu yol: Sütunlu yol, Hamam binasının ve Palaestra’nın doğusunda yer almaktadır. Antik Ankyra şehrinin kutsal alanı olarak bildiğimiz Augustus Tapınağı’nın bulunduğu yere kadar uzanmaktadır. Bu sütunlu cadde, Cumhuriyet’in ilk yıllarında yeni Ankara şehrinin inşası sırasında Çankırı Caddesi yapılırken ortaya çıkmış ve yolun altında kalmıştır. MS 2-3. yüzyıllara tarihlenen yoldaki dört köşeli ve yuvarlak, üzeri yazıtlı sütunlar, boz renkli damarlı mermerlerden yapılmıştır. Sütunlar Korint nizamındadır.

Hamam binası: Tektosag Galatları’nın şehri Antik Ankyra, Roma döneminde Galatis’in başkenti ve doğu ile batının kesişme noktasında olduğu için çok gelişmiştir. 1937-1944 yılları arasında yapılan kazılarda ortaya çıkan bu eşsiz yapı; Palaestra ve hamamın kapalı kısımları olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

Ankara Roma Hamamı Tarihçesi 

Ankara Roma Hamamı 3. yüzyılda (MS 212-217) Sağlık Tanrısı Asklepion adına, Septimus Severus’un oğlu Roma İmparatoru Caracalla tarafından inşa ettirilmiştir. 1937-1943 yılları arasında Türk Tarih Kurumu tarafından yapılan kazılarda bir höyük olduğu ortaya çıkan Roma Hamamı’nda, Roma’nın yanı sıra Frig, Selçuklu ve Bizans kalıntıları da mevcuttur. Ankara Roma Hamamı tarihçesi için en kapsamlı bilgi, yazılı bloklardaki kitabelerde bulunmaktadır. Dönemin sosyal, kültürel, ekonomik ve ticari yapısı hakkında bilgi vermesinin yanında; kitabelerden birinde, İmparator Vespasianus döneminde (MS 69-79) emekli askerlerin bir dernek kurdukları yazmaktadır.

Ankara Roma Hamamı Özellikleri  

65.000 metrekarelik bir alanı kapsayan Ankara Roma Hamamı bünyesinde, Apoditerium (soyunma alanı), Frigidarium (soğuk alan), Tepidarium (ılık alan), Caldarium (sıcak alan), yüzme havuzu ve depo alanını barındırmaktadır.

Dünya üzerindeki en büyük Roma hamamlarından biri olarak kabul edilen Ankara Roma Hamamı’nda binin üzerinde eser bulunmaktadır. Bu eserler, mezar stelleri (dikdörtgen levha ya da blok şeklinde dik veya yatay mezar taşı), kitabeler ve mimarî parçalar olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Palaestra’nın güney ve batı kanatlarında çoğu Roma ve Bizans dönemine ait mezar stelleri, kuzey kanadında yazıtlı bloklar, postamentler (Antik Roma, Bizans ve yeni klasik mimaride sütun kaidesinin altındaki kare ya da çokgen tabanlı altlık) ve su künkleri bulunmaktadır. Altar ve diğer mimarî eserler doğu kanadında, lahitler ve aslan heykelleri ise orta alanda sergilenmektedir.

Ankara Roma Hamamı’nda bulunan en ilginç eserlerden biri, Bizans dönemine ait Altar Masası’dır. Sekizgen forma sahip Altar Masası, “Efkaristiya Ayini”nde (Hristiyanların Hz. İsa ile bütünleşmek için ekmek ve şarapla yaptıkları anma) kullanılmıştır. 1997-2001 yılları arasında yapılan kapsamlı bir çalışmayla, “açık hava müzesi” kimliğine kavuşturulan Ankara Roma Hamamı’nda ziyaretçilerin rahat gezebilmeleri için gezi parkurları bulunmaktadır.

Roma Hamamı Bölümleri 

Romalılar hamamları halkın ortak kullanımına açık diğer yapılarla (Gymnasium, kütüphane vb.) birleştirerek devasa mimarî eserler oluşturmuşlardır. Ankara Roma Hamamı bu nedenle çok geniş bir alana yayılmaktadır. Roma Hamamı bölümleri alt ve üst yapı olmak üzere iki kısımda incelenmektedir.

Alt yapı bölümleri: İkiye ayılmaktadır. İlki Hypokaust’tur (külhan). Isınmış gazın zemin altında oluşturulmuş bir düzende dolaşımını sağlayarak, hamamın ısıtılmasını sağlamaktadır. Hamamın büyüklüğüne göre boyutları ve sayısı değişmektedir.

İkincisi Praefurnium’dur (fırın). Genelde kemer mimarisi ile yapılan kanal sistemidir.

Üst yapı bölümleri: Halkın kullanım alanını oluşturan üst yapı bölümleri 6 başlıkta incelenir.

1-Apoditerium (soyunma yeri): Girişe yakın olan insanların soyunup giyinmeleri için kullandıkları, içinde nişlerin bulunduğu alanlardır.

2-Tepidairum (ilk girilen ılık alan). Soğuk ve sıcak alanın ortasındaki, zeminden ısıtılan alandır.

3-Caldarium (sıcak alan): Hamamın merkezidir.

4-Frigidarium (soğuk alan): Mekânın ortasında ya da duvar kenarlarındaki havuzların olduğu alandır.

5-Palaestra: Spor ve eğlence amaçlı alandır.

6- Sudatorium (terleme salonu): Ocağa yakın inşa edilen en sıcak alandır.

Ankara Roma Hamamı Nerede? 

Ankara Roma Hamamı başkentin Altındağ ilçesinde, Çankırı Caddesi üzerindedir. Ulus Meydanı ile Yıldırım Beyazıt Meydanı arasında, Ulus’a 400 metre uzaklıktadır. Caddeden 2,5 metre yükseklikte olduğundan kolayca görülmektedir.

Ankara Roma Hamamı ulaşım açısından çok merkezi bir bölgededir. Hem Ulus, hem de Yıldırım Beyazıt meydanından geçen tüm toplu taşıma araçları ile ulaşım mümkündür. Özel aracıyla gitmek isteyenler, Ankara Ulus kavşağı ya da Yıldırım Beyazıt yönünden ulaşabilirler.

Ankara Roma Hamamı Giriş Ücreti 

Ankara Roma Hamamı yaz döneminde (15 nisan – 2 ekim), 08.30-19.00 saatleri arasında; kış döneminde (3 ekim – 14 nisan) ise 08.30-17.00 saatleri arasında, haftanın yedi günü ziyarete açıktır. Giriş ücreti 5 TL’dir.