- 1 view
İstanbul ilinde yer alan Fatih Camii, Fatih Sultan Mehmet tarafından 1462 ile 1470 yılları arasında, fetihten 10 yıl sonra, mimar Sinaüddin Yusuf bin Abdullah’a (Atik Sinan) yaptırılmıştır. Bizans döneminde bu noktada Hagioi Apostoloi Kilisesi yer aldığı bilinmektedir. Bu açıdan Fatih Camii ve külliyesinin buraya inşa edilmesinde; burada yeni bir inancın hâkim olduğunu vurgulama gayesi bulunmaktadır. İçinde medrese, darüşşifa, tabhane, aşevi, hamam, kütüphane ve caminin bulunduğu yapılar topluluğundan meydana külliyede simetrik bir plan izlenmiştir. Külliye, o güne kadar inşa edilmiş Türk - İslam mimarisinde en büyük yapılar topluluğu olma özelliği taşımıştır. Külliyenin ortasında yer alan cami, dini ve kültürel bir merkez olarak sembolik bir işleve de sahiptir.
Fatih Camii’nin de içinde bulunduğu külliyedeki diğer yapılar günümüze kadar ulaşamamıştır. 1509, 1557, 1754 ve 1766 yıllarında gerçekleşen depremlerin sebep olduğu yıkımlar, binaların uzun ömürlü olmasını engellemiştir. 1509 yılındaki büyük depremin ardından II. Beyazıt döneminde onarım faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. 1776 yılındaki depremle de harabe haline gelen Fatih Camii, Sultan III. Mustafa tarafından Mimar Mehmed Tahir Ağa’ya 1767 ile 1771 tarihleri arasında tamir ettirilmiştir. Bu sebeple günümüzdeki Fatih Camii, orijinal halini yansıtamamaktadır.
Fatih Camii, 29 Ocak 1932’de ilk Türkçe ezanın okunduğu cami olma özelliğine de sahiptir.
Bezemelerinde Barok stilin izlerine rastlanan Fatih Camii, klasik bir cami mimarisine sahiptir. Dört yarım kubbenin desteklediği ve dört büyük mermer sütun üzerine oturmuş olan 26 metre çapındaki büyük kubbe, Ayasofya’nın kubbesi ile karşılaştırılınca daha küçük kalmaktadır. Caminin yapıldığı dönemde şehirdeki tek büyük yapının Ayasofya olması, caminin onunla kıyaslanmasına sebep olmuştur. Bizans ve Osmanlı gibi büyük imparatorluklar, anıtsal yapılarla güçlerini göstermek için çaba göstermişlerdir.
Fatih Camii’nin iki tarafında yer alan medreseler, İstanbul Üniversitesi’nin temeli olmuştur. Külliyenin önemli unsurlarından biri olan medreseler, tarihsel süreç içerisinde çeşitli onarımlardan geçmiş; bir kısmı da yol yapımı sebebiyle tamamen ortadan kalkmıştır. Medreselerden yalnızca sekiz tanesi günümüze kadar ulaşmıştır.
Fatih Camii’nin ilk inşa edildiği dönemden günümüze kadar kalan kısımlar; şadırvan avlusunun üç duvarı, şadırvan, tac kapı, mihrap, birinci şerefe seviyesine kadar minareler ve çevre duvarının bir bölümüdür.
Fatih Camii depremde gördüğü büyük hasarın ardından tekrar inşa edilirken, payandalı camiler planı uygulanarak meydana getirilmiştir.
Fatih Camii Tarihi
Caminin tarihimizde büyük önemi vardır. Osmanlı döneminde sultanlar ve aileleri tarafından yaptırılan camilerin adına genel olarak selatin camiler deniliyor. Fatih Camii’nin de bu anlamda önemi, İstanbul’un fethinden sonra yaptırılan ilk selatin cami unvanına sahip olması.
Bu kadar işlevli ve ihtişamlı oluşunun sebebi de bu olabilir. Bunun yanı sıra 1932 senesinde okunan ilk Türkçe ezanın duyulduğu yer olarak biliniyor. Mimarı Atik Sinan olan bu yapı, yaşanan depremlerde yıkılma raddesine geldiği için 1771 yılında yeniden inşa edilmiş ve günümüze kadar da çeşitli onarımlardan geçmiştir. Fatih’e gidecek olursanız tarihi dokusuyla ziyaretçilerini selamlayan Fatih Camii’ni ziyaret edebilirsiniz.
Fatih Camii’nin ilk hali 1469 senesinde tamamlanmıştır. Ancak depremlerden nasibini yeteri kadar alan cami uzun zaman ayakta kalamamıştır. İlk olarak 1509’daki İstanbul depreminde hasar gören yapı, II. Bayezid zamanında onarılmıştır. 1766 senesinde tekrar deprem olunca harabe haline gelen cami tekrar onarımdan geçmiş ve bu sebeple görünümü baştan aşağı değişmiştir. Günümüzde eserin ilk halinden bugüne yalnızca şadırvan avlusunun üç duvarı, şadırvan, tac kapı, mihrap, birinci şerefeye kadar minareler ve çevre duvarının bir kısmı ulaşabilmiştir.
Fatih Camii Planı
İstanbul’u fetheden ve Fatih semtine ismini veren Fatih Sultan Mehmet Han’ın türbesi de Fatih Camii’nin kıbleye bakan duvarının hemen önünde yer alır. Fatih Türbesi, geçmiş dönemde Bizanslılar için kutsal bir yapı olan eski Havariyun Kilisesi’nin bulunduğu ve Bizanslılar için mukaddes kabul edilen bir alandır.
Fatih Camii planı anıtsal olarak tasarlanmıştır. Mimari tarz olarak ise Bizans ve Osmanlı mimarisi benimsenmiştir. Caminin içindeki hat eserleri Yahya Sofi ve oğlu Ali Bin Sofi tarafından yazılmıştır. İstanbul’un yine ilk medreseleri, Fatih Camii’nin kuzeyinde ve güneyinde bulunan Akdeniz ve Karadeniz Medreseleri’dir. Cami kubbelerinin dış kasnakları sekiz köşelidir ve kemerlere yaslıdır. Kemerler çoğunlukla kırmızı taş ve beyaz mermerlerle bezenmiş, sadece mihverdekilere yeşil taştan faydalanılmıştır. Alt ve üst camların etrafı geniş silmelerle kaplanmıştır. Söveler ise mermerdir. Fatih Camii içi de oldukça zariftir. Mihrabın yaşmağı sarkıtlardan oluşmuştur. Hücre köşeleri yeşil sütunlu, kum saatleri ile süslü ve üstü zarif bir taçla sonlanır.
Fatih Camii'ne Defnedilen Kişiler
Fatih Camii tarihte bu kadar önemli bir yere sahip olduğundan aynı zamanda pek çok Osmanlı devlet adamına da mezar ve türbe olmuştur. Başta Fatih Sultan Mehmed’in türbesi olmak üzere sadrazamlar, şeyhülislamlar, müşirler ve pek çok ilim adamının mezarlarının camide olması, Osmanlı protokolünün adeta törendeymiş gibi bir arada ziyaret edilebilmesine olanak verir. Fatih Camii’nde türbesi olan kişiler arasında Fatih’in eşi ve II. Beyazid’in annesi Gülbahar Valide Sultan, “Plevne Kahramanı” Gazi Osman Paşa ve mesnevi şarihi Abidin Paşa bulunur. Sadrazam Mustafa Naili Paşa, Sadrazam Abdurrahman Nureddin Paşa, Sadrazam Gazi Ahmed Muhtar Paşa, Şeyhülislam Amasyevi Seyyid Halil Efendi, Şeyhülislam Mehmed Refik Efendi, Ahmet Cevdet Paşa ve Ahmed Midhat Efendi, Fatih Camii’nde defnedilen kişiler arasından yalnızca birkaçıdır.
Fatih Camii Nerede?
Adres: Ali Kuşçu Mahallesi, Hattat Nafiz Cd. No:6, 34083 Fatih / İstanbul
Fatih Camii Nasıl Gidilir?
Fatih Camii nerede diyecek olursanız, ismini de aldığı İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunuyor. Buraya ulaşmak için farklı alternatifleriniz bulunuyor.
Otobüs: 37 Y Yıldıztabya – Vezneciler, 87 Topkapı – Edirnekapı – Taksim, 28 Topkapı – Beşiktaş, 36 A Cebeci – Vezneciler, R 3 Eyüp – Beyazıt, 910 Otogar – Eminönü, 336 E Sultançiftliği – Eminönü, 86 V Eyüpsultan – Vezneciler, 90 Draman – Eminönü, 32 Cevatpaşa – Eminönü, 38 B Yunusemre Mahallesi – Vezneciler başta olmak üzere Yavuz Selim durağından geçen tüm otobüsleri kullanarak Fatih Camii’ne gidebilirsiniz. Önce Eminönü’ne giderek daha kısa bir otobüs yolculuğuyla da ulaşım sağlayabilirsiniz.
Otomobil: Şahsi aracınız ile gidecek olursanız Karaköy tarafından geçip Galata Köprüsü’nü de geride bırakın. Haliç kıyısından Atatürk Bulvarı’na bağlanıp, oradan Fevzi Paşa Caddesi’ne çıkarak Fatih’e ulaşabilirsiniz. Buradan da yol tabelalarını takip ederek Fatih Camii’ne gidebilirsiniz.
Fatih'te Gezilecek Diğer Yerler
Fatih tarihi bir yarımada olarak bilindiği için sınırlarında pek çok tarihi yer, kilise, cami ve müze yer alıyor. İslam eserleri ilginizi çekiyorsa Fatih’te Fatih Camii’nin yanı sıra ziyaret edebileceğiniz çeşitli camileri ve Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ni gezebilirsiniz.
Mesih Ali Paşa Camii: Hırka-i Şerif Mahallesi, Prof. Naci Şensoy Cd. 22 A, Fatih / İstanbul
Hırkai Şerif Cami: Hırka-i Şerif Mahallesi, Akseki Cd. No:20, Fatih / İstanbul
Fethiye Camii: Adres: Balat Mahallesi, Fatih / İstanbul
Türk ve İslam Eserleri Müzesi: Sultan Ahmet Mahallesi, Meydanı Sok. No:46, Fatih / İstanbul
Hadım İbrahim Paşa Camii: Silivrikapı Mahallesi, Silivrikapı Cd. No:125, Fatih / İstanbul
