Ege Bölgesi’nde yer alan Burhaniye; kuzeyinde Kazdağı, güneyinde Madra Dağı arasında kalan Edremit Körfezi’nde bulunur. İlçenin geri kalanı Madra Dağı’nın kuzeyi ve dağın denize doğru uzanan alçak tepelerinin üzerindedir. Kıyıdaki Bağlar Burnu ise ilçenin güneybatı sınırını oluşturur. Burhaniye’nin başlıca akarsuları ise Havran Çayı ve Karınca Çayı’dır. Burhaniye Türkiye’nin yüksek riskli kabul edilen deprem bölgesinde yer alır. İlçenin güney ve güneybatısında Madra Dağları’nın kıyıya doğru alçalan faylarla kaplı olması ilçe merkezinin etrafının 1. derecede deprem merkezi kuşağında yer almasına neden olmuştur.
Burhaniye;Balıkesir-İzmir-Çanakkalekarayolu üzerinde bulunması, ulaşım açısından oldukça büyük avantaj sağlamaktadır. Altınoluk ve Burhaniye-Ören yerleşim yeri, dünyanın en yoğun oksijenine sahip kabul edilir ve bu nedenle “oksijen çadırı” olarak adlandırılmaktadır. Burhaniye mitolojide geniş yer tutan doğal güzelliklere sahiptir. Kumsalın ışıl ışıl parlamasından dolayı mitolojiye “Işık Sahili” olarak geçen Burhaniye, Zeus’un eşi Tanrıça Hera’nın, İda Dağları’ndan gelip bu ışıl ışıl kumsalda güneşlendiğine inanılmaktadır.
Bölgede bilinen ilk yerleşim yeri Antik Çağ’larda bugün İskele mevkii yakınlarında Anahor veya Pidasus adlarıyla tanınmıştır. MÖ. 1443 yılında, ilk kez Mysia halkı tarafından inşa edilmiş olan kent, Antik Çağ’da Adramytteion’a bağlı olarak kalmış ve tarih boyunca “Adramytteeion” ile birlikte anılmıştır. İlçedeki en önemli antik kent de Adramytteion'dur. Daha sonraları Lidyalıların egemenliğine giren kentin adının, Lidya kralının kardeşi Adramis'den aldığı düşünülmektedir. Diğer bir görüşe göre "adra-mut; adra vadisi” yani adra isimli erkek tanrının vadisi anlamına geldiğidir. Antik kent başlangıçta ilçe merkezinin bir mahallesi olan Ören'de denize hakim bir tepeyken zamanla doğal olaylar sonucu iç kesimlere kaymıştır.
Antik Troas, Misya ve Aiolis bölgelerinin ortak noktasında yer alan Adramytteion şehri, Atinalıların kolonize ettiği hem bir liman hem de bir deniz üssüdür. Antik kitaplarda Adramytteionluların, Havran Çayı üzerine yaptıkları güzel su kemerlerinden de söz edilir. İlçenin eski adı bu su kemerlerinden dolayı "Kemer" olarak adlandırılmıştır. Kent, Truva ile Pergamon şehir merkezlerini birbirine bağlayan ticaret yolu üzerinde bulunur. Romalıların istila döneminde Edremit ile birlikte Roma İmparatorluğu topraklarına katılmış olan kent, bu devirde kültürel bakımdan oldukça zengindir. Daha sonraları Bizans İmparatorluğu egemenliğine giren şehir bu dönemde önemini giderek kaybetmiş ve bu topraklar üzerinde sık yaşanan savaşlardan dolayı günümüze kadar ulaşan çok az sayıda tarihi eser kalmıştır.
Burhaniye, 1866 yılına kadar Edremit’e bağlı bir bucak olup 1867 yılında ilçe olmuştur.
19. yüzyılda Sultan Abdülhamit’in oğlu Burhanettin’in adına atfen ilçenin adı Burhaniye olarak değiştirilmiştir. Kurtuluş Savaşı sırasında ise tüm Ege Bölgesi ile birlikte işgale uğrayan Burhaniye, 8 Eylül 1922’de işgalden kurtulmuştur.
Burhaniye Nerededir?
Batısında Ege Denizi, kuzeyinde Edremit, güneyinde Gömeç ve Ayvalık, güneydoğusunda da Bergama ile komşu olan Burhaniye, kuzeyinde yer alan Kaz Dağları ile doğu ve güney doğusunda yer alan Madra Dağı arasındaki verimli topraklar üzerine kurulmuştur.
Rakımı 10 metre olan ilçenin Ege Denizi’ne 17 kilometre mesafede yer alır. Bu kıyı şeridinde kilometrelerce uzunluğunda ince ve temiz kumlu doğal plajlar yer almaktadır. Antik Çağ uygarlıklarının adalet, barış, sağlık ve buluşma merkezi olan Burhaniye, “Zeytin Rivierası” olarak kabul edilen Edremit Körfezi’nin şirin bir kasabasıdır.
Burhaniye Gezilecek Yerler
Adramytteion Antik Kenti: Bölgenin en önemli antik kenti olan ve “Eski Edremit” olarak da bilinen tarihi kent Adramytteion’un tarih boyunca sık sık istilaya uğrayıp savaşmak zorunda kalması ve 1090 yılında tamamen terk edilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda Ören’in tamamına yakın kısmı ile çevresindeki geniş bir arazinin antik kentin kalıntılarıyla kaplı olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bunun üzerine Ören’in belli bir kısmı sit alanı ilan edilmiştir.
Kaya Sunakları: Bölgede sıklıkla karşılaşılan, özellikle Edremit Körfezi’nin güneyindeki Madra Dağı’nın eteklerinde ve Burhaniye ilçesinde yoğun şekilde bulunan Kaya Sunakları, plan bakımından Antik Çağ’ın tapım yerlerinden farklıdır. Kaya Sunakları, Cilalı Taş Devri’nden beri var olan tanrılaştırılmış doğa ve bereket inancının en güzel örneklerini oluşturur.
Şahinler Köy Camii: Yaklaşık 150 yıllık tarihi kökeni olduğu tahmin edilen Şahinler Köy Camii; Türk-İslam aleminde özel bir yere sahiptir. Cami içerisinde eski hat örnekleri olmayan, buna karşın köy mezarlığı ve çeşitli doğa fresklerinden oluşan süslemeli kubbesiyle farklı olan bir mimariye sahiptir. Yapı, 1993-94 yıllarında Vakıflar Müdürlüğü tarafından Kültür Bakanlığı Anıtlar Yüksek Kurulu denetiminde restore ettirilmiştir.
Ören: Burhaniye’nin en popüler mahallesi olan Ören; temiz denizi, plajı ve yemyeşil dinlenme tesislerine sahiptir. İlçe merkezinden denize yaklaşık 4 kilometre mesafede bulunmaktadır. Ören’deki asırlık palamut ağaçlarının, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından tek tek numaralandırılarak koruma altına alınması ile “Yeşil Ören” kimliği resmen tanınmıştır. Tertemiz suyu ve ince kumu ile ünlenen Ören Plajı, 2000 yılından bu yana Avrupa Çevre Eğitim Vakfı tarafından verilen “Denize Girilebilirlik Ölçütü” olan Mavi Bayrak ile tescil edilmiştir.
Pelitköy: Burhaniye’nin güneyinde İzmir-Edremit karayolunun 2 kilometre içerisinde yer alan bir sahil mahallesidir. Mahallenin çok büyük bir bölümü zeytinliklerle kaplıdır. İçilebilecek kadar temiz olduğu tescil edilen zeytinyağı ile ünlü olan Pelitköy’de her yıl Ocak-Şubat aylarında yapılan “Pelitköy Zeytin ve Deve Güreşleri Festivali” kutlanmaktadır. Bu kutlamaların yaklaşık 200 yıl kadar bir geçmişi vardır.
Burhaniye’ye Nasıl Gidilir?
Burhaniye, Balıkesir’e 93, İstanbul’a 486, İzmir’e 175, Ayvalık’a 34 ve Bergama’ya 82 kilometre uzaklıkta yer alır. Balıkesir -İzmir -Çanakkale karayolu üzerinde bulunan Burhaniye’den, bu üç ile günün her saatinde otobüs aracılığı ile ulaşım sağlanmaktadır. Ayrıca Bursa, Ankara ve İstanbul gibi büyük illerden otobüs ile her saat ulaşım sağlanmaktadır. İlçe girişindeki üç yıldır hizmet vermekte olan Balıkesir Koca Seyit Havalimanı ilçeye ulaşımda önemli kolaylık sağlanmaktadır.
Burhaniye Festivalleri
- Uluslararası Zeytinyağı Festivali: Ocak ayının üçüncü haftası
- Turizm Kültür ve Sanat Festivali: Haziran ayının son haftası
- Atatürk’ün Burhaniye’ye Gelişi: 13 Nisan
- Kabotaj Bayramı: 1 Temmuz
- Yağlı Pehlivan Güreşleri: 25 Mayıs
- Burhaniye’nin Kurtuluşu: 8 Eylül
